SERMAYE PİYASASI KURULU’NUN HATA VE HİLEYE BAKIŞI: İDARİ PARA CEZASI

Yıl 2019, Cilt: 12 Sayı: 2, 197 - 214, 01.07.2019

Güler Ferhan Ünal Uyar , Murat Erdoğan

https://doi.org/10.29067/muvu.405282

Öz

Finansal
tablo kullanıcılarının, işletme hakkında doğru kararlar alabilmeleri için,
doğru ve dürüst hazırlanmış finansal tablolara ihtiyacı bulunmaktadır. Finansal
tabloların hazırlanması sırasında gerçekleştirilen yanlışlıkların kasıtlı olup
olmamasına göre “hata ve hile” ayrımı yapılmaktadır. Hata ve hile, büyüklüğü ve
etkisi tartışılamamakla birlikte, ne sebeple gerçekleşmiş olursa olsun,
işletmeye zarar vermekte ve karar alıcıları, alacakları kararlarda
yanıltmaktadır. Çalışmamızın amacı, hata ve hilelerin önüne geçmek amacıyla
Sermaye Piyasası Kanunu’ na (SPKn) tabi olan halka açık şirketlere, Sermaye Piyasası
Kurulu (SPK) tarafından verilen “idari para cezası” ve bu cezanın hangi tür
şirketlere ve hangi nedenlerden dolayı verildiğinin analiz edilmesidir. Bu
analiz gerçekleştirilirken, itibarlarına zarar vermemek amacıyla şirketlerin ve
şirket yönetim kurulu üyelerinin isimleri verilmemiş ve yalnızca genel
tespitler yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hile, SPK, İdari Para Cezaları

CAPITAL MARKETS BOARD’S VİEW OF FAULT AND FRAUD: ADMINISTRATIVE MONETARY PENALTY

Öz

Financial statement users need accurate and fairly
prepared financial statements to make the right decisions about the business.
There is a distinction between "fault and fraud", depending on
whether the mistakes made during the preparation of the financial statements
are intentional or not. Fault and fraud, along with size and impact cannot be
argued, whatever the reason is, damage the business and decision makers are
misled in their decisions. The purpose of our work is to analyze
“administrative monetary penalty” to be given by the Capital Markets Board
(CMB) to public companies subject to the Capital Markets Law (CML) in order to
prevent fault and fraud and the reasons which companies and for what reasons.
When this analysis is carried out, the names of the companies and the members
of the company's board of directors have not been given in order not to damage
their reputation and only general determinations have been made.

Anahtar Kelimeler

Fraud, CMB, Administrative Monetary Penalties

Kaynakça

• ACFE, The fraud triangle. <http://www.acfe.com/fraud-triangle.aspx>, son erişim tarihi: 10.08.2017.Açık, S. (2012). Muhasebe hata ve hilelerinin Vergi Usul Kanunu açısından incelenmesi. Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (3), 351-366.Akyel, N. (2009). Adli muhasebecilik ve Türkiye’de uygulanabilmesi için altyapı bileşenlerinin mevcut durumu, değerlendirilmesi ve öneriler, Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.Bozkurt, N. (2009). İşletmelerin kara deliği hile: çalışan hileleri, Alfa Yayınları, İstanbul.Crutchley, C. E., Jensen, M. R. H., Marshall B. B. (2007). Climate for scandal: corporate environments that contribute to accounting fraud. The Financial Review, 42, 53-73. <http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1540-6288.2007.00161.x/epdf>, son erişim tarihi: 07.08.2017.Çelik, A. (2007). Stok hileleri ve bir uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.Çelik, T. (2010). Muhasebede hata ve hilelerle ilgili muhasebe meslek mensupları üzerinde bir araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.Eralp, B. (2017). Yaratıcı Muhasebe Kapsamında Halka Arz Seferberliği. MCBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 1-16.Erickson, M., Hanlon, M., Amydew, E. L. (2006). Is there a link between executive equity ıncentives and accounting fraud? Journal Of Accounting Research, 44 (1), 113-143.Erkan, M., Demirel Arıcı, N. (2011). Hata ve hile denetimi: Sermaye Piyasası Kurulu’na kayıtlı halka açık anonim şirketlere ilişkin düzenlemeler. Muhasebe ve Denetime Bakış, 29-43. Güçlü, F., Kılıç, M. (2014). Sermaye Piyasası Kurulu’ nun idari para cezası uygulamalarının ilgili mevzuat açısından incelenmesi. Business & Management Studies: An International Journal 2 (3), 308-320.Güredin, E. (2007). Denetim ve güvence hizmetleri, Arıkan Basım Yayım, İstanbul.KPMG Vergi, Denetim ve Danışmanlık Şirketi. (2009). Türkiye suistimal önleme ve inceleme bölümü; yöneticilerin bakış açısı ile Türkiye’de suistimal: riskler, etkiler ve alınması gereken dersler.Öztürk, S. (2015). Muhasebe hileleri ile mücadelede kontrol öz değerlendirmenin rolü ve bir uygulama, Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.Sağlar, J., Kandemir, C. (2007). Enron olayı: muhasebe hilesi mi, sistem hatası mı? Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, 11(1), 20-39.Sermaye Piyasası Kurulu (SPK). (2006). Sermaye piyasasında bağımsız denetim standartları hakkında tebliğ.Sermaye Piyasası Kurulu, Haftalık bültenler, <http://www.spk.gov.tr/apps/haftalikbulten/>, son erişim tarihi: 04.08.2017.Tarhan Mengi, B. (2012). Hile denetiminde yetkinliklerin değerlendirilmesi: hile karosu, Mali Çözüm Dergisi, 113-128. Turner, J. L., Mock, T.J., Srivastava, R. P. (2003). An Analysis Of The Fraud Triangle. <https://s3.amazonaws.com/academia.edu. documents/42274858/An_Analysis_of_the_Fraud_Triangle20160207-14055-1dhkxjg.pdf?AWSAccessKeyId=AKIAIWOWYYGZ2Y53UL3A&Expires=1502354307&Signature=T3aho32Re7Iesxp0A%2B2EFjLuqyU%3D&response-content-disposition=inline%3B%20filename%3Dan _Analysis_of_the_Fraud_Triangle.pdf>, son erişim tarihi: 10.08.2017. Türk Dil Kurumu Büyük Sözlüğü.Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği Statüsüne İlişkin Basın Duyurusu, <http://www.spk.gov.tr/Duyuru/Goster/20140402/0>, son erişim tarihi: 13.03.2018.Ulucan Özkul, F., Özdemir, Z. (2013). Çalışan hilelerinin önlenmesinde proaktif yaklaşımlar: kurumsal işletmelerde insan kaynakları yöneticileri üzerine nitel bir araştırma, Öneri Dergisi, (10) 40, 75-89.Vergi Usul Kanunu, Kanun Numarası: 213, Kabul Tarihi: 04.01.1961, Yayınlandığı Resmi Gazete: Tarih: 10.1.1961, Sayı: 10703 – 10705.Wang, S. (2010). A comprehensive survey of data mining-based accounting-fraud detection research. International Conference on Intelligent Computation Technology and Automation, IEEE Xplore, <http://ieeexplore.ieee.org/stamp/stamp.jsp? arnumber=5522816>, son erişim tarihi: 07.08.2017. 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu, Kabul Tarihi: 26.09.2004, <https://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k5237.html>, son erişim tarihi: 14.02.2018.6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu, Kabul Tarihi: 06.12.2012, Yayınlandığı Resmi Gazete: 28513 Sayılı Resmi Gazete, <http://mevzuat.spk.gov.tr/>, son erişim tarihi: 14.02.2018.