Teleological And Deterministic Structure Of Accounting Phenomena

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 1, 99 - 108, 18.02.2023

Selahattin Karabınar , Fırat Altınkaynak , Metehan Küçüker

https://doi.org/10.29067/muvu.1225974

Öz

To philosophize in a particular field arises from a very stubborn effort to reach the right knowledge. The field that reaches real knowledge, on the other hand, breaks away from philosophy and declares its freedom as a separate field of science. The aim of this study, which is based on this idea, is to place the philosophy of accounting information on a teleological and deterministic origin, and thus, to bring the field of accounting one step closer to freedom in its scientific journey. For this aim, first of all, the terms causality, phenomenon, teleology, and determinism have been discussed in the conceptual framework and the teleological and deterministic structures of the basic accounting concepts have been discussed and analyzed within the framework of accounting phenomena. Then, the reason for the existence of accounting science has been examined from a teleological and deterministic perspective. Given that deterministic structures arise from teleological principles has also manifested itself in the teleological and deterministic distinction of “Basic Concepts of Accounting.” In other words, it is possible to say that the deterministic phenomena of accounting are designed to keep the teleology of accounting alive. The findings obtained in this study showed that accounting has been concluded to be an axiological and teleological science that is born teleologically, functions deterministically with phenomena, and serves an ultimate aim.

Anahtar Kelimeler

Philosophy of Accounting, Accounting Phenomena, Teleology, Determinism.

Muhasebe Fenomenlerinin Teleolojik Ve Deterministik Yapısı

Öz

Belirli bir alanda felsefe yapmak, doğru bilgiye ulaşmak için çok inatçı bir çabadan doğar. Gerçek bilgiye ulaşan alan ise felsefeden kopup apayrı bir bilim alanı olarak özgürlüğünü ilan eder. Bu düşünce bağlamında ve muhasebe alanının gerçek bilgiye ulaşma gayreti çerçevesinde ele alınan bu çalışmanın amacı; muhasebe bilgi felsefesini teleolojik ve deterministik bir kökene oturtmak ve böylelikle muhasebe alanını, bilimsel yolculuğunda, özgürlüğe bir adım daha yaklaştırmaktır. Bu amaç doğrultusunda öncelikle; nedensellik, fenomen, teleoloji ve determinizm terimleri kavramsal çerçevede ele alınmış ve muhasebe fenomenleri çerçevesinde muhasebenin temel kavramlarının teleolojik ve deterministik yapıları tartışılarak analiz edilmiştir. Daha sonra muhasebe biliminin varlık nedeni teleolojik ve deterministik açıdan irdelenmiştir. Deterministik yapıların teleolojik ilkelerden kaynaklanması, temel muhasebe kavramlarının teleolojik ve deterministik ayrımında da kendini göstermiştir. Başka bir ifade ile muhasebenin deterministik fenomenlerinin muhasebenin teleolojisini yaşatmak için kurgulandığını söylemek mümkündür. Çalışma sonucunda gelinen noktada, muhasebenin; teleolojik olarak doğan, fenomenlerle deterministik olarak işleyen ve nihai bir amaca hizmet eden aksiyolojik ve teleolojik bir bilim olduğu kanaatine varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Muhasebe Felsefesi, Muhasebe Fenomenleri, Teleoloji, Determinizm, Philosophy of Accounting, Accounting Phenomena, Teleology, Determinism.

Kaynakça

• Alston, W. P. (1967). Teleological Argument For The Existence of God, The Encyclopedia of Philosophy, (ed. Paul Edwards), New York: Macmillan Pub.
• Altınkaynak, F. (2020). Muhasebenin matematiksel felsefe sorunları. Muhasebe ve Finans İncelemeleri Dergisi, 3(2), 175-185.
• Arthur, A. (1993). Critical accounting theory and practical philosophy: Applying the tools. Critical Perspectives on Accounting, 4(3), 209-224.
• Beckner, M. (1967). Teleology, The Encyclopedia of Philosophy, 7 -8, (ed. Paul Edwards), New York: Macmillan Pub.
• Britannica, T. Editors of Encyclopaedia (2022). a priori knowledge. Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/topic/a-priori-knowledge (Erişim Tarihi: 21.11.2022).
• Buys, P. (2008). In pursuit of a foundational accountancy philosophy. Koers- Bulletin for Christian Scholarship 73(3), 489-508.
• Cevizci, A. (2020). Felsefe Sözlüğü Cilt:1-2. Ankara: Say Yayınları.
• Durusoy, A. (2001). Kablî. TDV İslam Ansiklopedisi. C.24, 42-43. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Elkhashen, E. M., Ntim, C. G. (2018). Accountingand philosophy: the construction of social realityframework. Journal of Accounting and Taxation, 10(3), 29-36.
• Finansal Raporlamaya İlişkin Kavramsal Çerçeve 2018 Sürümü, Resmi Gazete Sayı: 30578, Tarih: 27/10/2018 https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/10/20181027-16.pdf (Erişim Tarihi: 17.10.2022).
• Gao, S. (2007). Hume’s Analysis of Causality: Its Limitations and Implications.https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.129.191&rep=rep1&type=pdf (Erişim Tarihi: 21.08.2022)
• Goodman N. D., Ullman T. D., Tenenbaum J. B. (2011). Learning a theory of causality. Psychological Review, 118(1): 110–119.
• Nugrahanti, Y. W. (2018). Reflection of philosophical foundations in financial accounting research. Journal of Auditing, Finance, and Forensic Accounting. 6(1), 35-48.
• Özgökman, F. (2009). Teleolojik Delil ve Evrim Teorisi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Peacocke, C. (2005). The A Priori. F, Jackson ve M, Smith (Ed.). The Oxford Handbook of Contemporary Philosophy. Oxford: Oxford University Press.
• Rosenthal, M., Yudin, P. (1972). Materyalist Felsefe Sözlüğü. A. Çalışlar (çev.), İstanbul: Sosyal Yayınları.
• Russell, B., (2020). Ana Hatlarıyla Felsefe. Çevirmen: Orhan Düz. Anakara: Say Yayınları.
• Sawabe, N. (2013). Accountingand emotion: Teleotogy and emnotional in accounting practices. Journal of Information and Management. 33(4), 19-30.
• Swinburne, R. (1991). The Existence Of God, Oxford: Clarendon Press.
• Yaz, D. A. (2021). Düşünce Tarihi Işığında Muhasebe Felsefesi. (1. Baskı), İstanbul: Timaş Yayınları.
• Yıldırım, C. (2018). Matematiksel Düşünme, (14. Baskı), İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yükçü, S., Yükçü, C. (2019). Bilim, Felsefe, Muhasebe’ye Estetik Bakış. 1. Baskı. İzmir: Kitapana Yayınevi.