Bağımsız Denetçilik ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Sınavlarındaki Bağımsız Denetim Sorularına Yönelik Bir Araştırma

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 2, 223 - 245, 01.08.2023

Özkan Sarısoy

https://doi.org/10.29067/muvu.1267341

Öz

Günümüz iktisadi sistemi içerisinde çeşitli taraflar için önemli bir fonksiyonu bulunan muhasebecilik mesleği bu konuda ruhsatlandırılmış kişiler vasıtası ile yürütülmektedir. Benzer şekilde kapsamı geçmişe kıyasla genişleyen bağımsız denetçilik mesleği için de ruhsatlandırma söz konusudur. Ayrıca Serbest Muhasebeci Mali Müşavir (SMMM) sınavlarına başvurularda son on yılda bir azalma olmaması ve bağımsız denetçilik sınavlarına başvurularda artış olması ise bu mesleklere artan bir ilgi olduğunu ortaya koymaktadır. Bu araştırmada, SMMM ve bağımsız denetçilik mesleklerinin ruhsatlandırma aşamasının en önemli parçalarından olan sınav süreci ele alınmıştır. İki mesleğe ilişkin sınavlar; başarı oranları ve sınavda bağımsız denetim kapsamında sorulan soruların konuları bağlamında karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçları özellikle SMMM sınavlarında başarı oranının düşük olduğunu, sorulan soruların konularının ve soru tarzlarının sınav kategorilerine göre farklılıklar içerdiğini ortaya koymaktadır. Genel olarak incelenen sınavlarda en çok soru sorulan alanların; denetim riski, denetçinin hile karşısındaki sorumlulukları ve bağımsız denetçi görüşünden oluştuğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

SMMM, Bağımsız Denetçilik, Sınav, Muhasebe Eğitimi

A Research on The Independent Auditing Questions in Independent Auditor's and CPA Exams

Öz

The accounting profession, which has an essential function for various parties in today's economic system, is carried out by licensed persons. Similarly, there is licensing for the independent auditor profession. In addition, the fact that there has not been a decrease in the applications for the Certified Public Accountant (CPA) exams in the last ten years and the increase in the applications for the independent auditor exams reveals a preference for these professions. This research discusses the examination process, one of the essential parts of the challenging licensing processes of the CPA and independent auditor professions. Exams related to two professions, success rates, and the subjects of the questions asked within the scope of the independent audit curriculum in the exam were evaluated comparatively. The results of the research reveal that the success rate is low, especially in CPA exams, and the topics and question styles of the questions vary according to the exam categories. The most frequently asked questions in the exams examined in general are: the audit risk consists of the auditor's responsibilities against fraud and the independent auditor's opinion.

Anahtar Kelimeler

CPA, Independent Auditor, Exam, Accounting Education

Kaynakça

• Akdağ, M. (2014). Türkiye'nin İktisadi ve İçtimai Tarihi. Yapı Kredi Yayınları, 2. baskı.
• Arıkan, Y. (2001). Meslek Hukuku Uygulamaları, İSMMMO Yayını, 33, İstanbul.
• Arkun, O.F. (1975). İşletmelerde Muhasebe Denetimi, İİTİ Akademisi Nihad Sayar Yayın ve Yardım Vakfı Yayınevi, İstanbul.
• Ayboğa, H. (2003). Globalleşme sürecinde ülkemizde muhasebe mesleği ve meslek mensuplarının eğitimi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 18(1), 327-359.
• Bağımsız Denetim Yönetmeliği (26.12.2012) Resmî Gazete Sayısı: 28509
• Bezirci, M., & Karasioğlu, F. (2011). Türkiye’de denetimin tarihsel gelişimi. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 11(21), 571-592.
• Byrnes, P. E., Al-Awadhi, A., Gullvist, B., Brown-Liburd, H., Teeter, R., Warren, J. D., & Vasarhelyi, M. (2018). Evolution of Auditing: From the Traditional Approach to the Future Audit. In Continuous auditing, Emerald Publishing Limited, 285-297. doi:10.1108/978-1-78743-413-420181014
• Coşkun, A., & Aydın, M. (2018). Bağımsız Denetçiler ve Sayıştay Denetçilerinin Mesleki Eğitim Süreçlerine İlişkin Mukayeseli Bir Araştırma. OPUS International Journal of Society Researches, 9(16), 2364-2387. doi: https://doi.org/10.26466/opus.470223
• Dursun, G. D., & Engin, G. (2018). Marmara Bölgesindeki Üniversitelerin Muhasebe Yüksek Lisans Programlarındaki Derslerinin Bağımsız Denetçilik Sınavına Denkliği. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 8(17), 156-168.
• Dursun, G.D., & Bulut, S.S. (2018). Marmara ve Ege bölgesindeki devlet üniversitelerinin iktisadi ve idari bilimler fakültelerinde verilen derslerin mali müşavirlik sınavlarına denkliği. Anadolu Bil Meslek Yüksekokulu Dergisi, 13(50), 29-46.
• Erkan, M., & Yenigün, T. (2015). SMMM ve YMM’lerin eğitim durumları ve sınavlardaki başarıları. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, (9), 216-239.
• Güvemli, O., & Özbirecikli, M. (2011). Türkiye'de bağımsız muhasebe denetiminin gelişim süreci 1990-2011. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, (1), 146-180.
• KGK, Genel Bilgiler, Çevrimiçi (Erişim Tarihi: 15.03.2023), https://www.kgk.gov.tr/DynamicContentDetail/5233/%20Genel-Bilgiler
• KGK, Soru Arşivi, Çevrimiçi (Erişim Tarihi: 15.03.2023), https://kgk.gov.tr/DynamicContentDetail/5237/Soru-Arşivi
• KGK, Yetkilendirme İstatistikleri, Çevrimiçi (Erişim Tarihi: 15.03.2023), https://www.kgk.gov.tr/DynamicContentDetail/5272/Yetkilendirme-I%CC%87statistikleri
• KGK, Türkiye Denetim Standartları, Çevrimiçi (Erişim Tarihi: 15.03.2023), https://www.kgk.gov.tr/DynamicContentDetail/4106/TurkiyeDenetimStandartları
• KGK, Yetkilendirme İstatistikleri, Çevrimiçi (Erişim Tarihi: 15.03.2023), https://www.kgk.gov.tr/DynamicContentDetail/5272/Yetkilendirme-I%CC%87statistikleri
• Kocaöz, Y., & Teker, S. (2019). Türkiye’de Mali Müşavir Olma Süreci. Press Academia Procedia, 9(1), 299-303. Kumar, E.P., & Mohan, B. (2015). Origin and Development of Auditing. Paripex - Indian Journal of Research, 4(9), 43-46.
• Kurtcebe, E., & Utku, M. (2016). Türkiye ekonomisinde mali müşavirlik mesleği ve mesleğe giriş süreci. İzmir SMMMO Dayanışma Dergisi. 89-99.
• Leung, P., Coram, P., Cooper, B. J., & Richardson, P. (2007). Modern auditing & assurance services, Wiley. Mert, H. (2019). Lisans düzeyinde muhasebe eğitiminin yeterliliğine yönelik yeminli mali müşavirler üzerinde bir araştırma. Press Academia Procedia, 10(1), 76-80. doi: 10.17261/Pressacademia.2019.1147
• Porter, B., Simon, J., & Hatherly, D. (2003). Principles of external auditing. John Wiley & Sons. Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Staj Yönetmeliği (23.08.1997) Resmî Gazete: 23089.
• Yeminli Mali Müşavirlik ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Sınav Yönetmeliği (16.01.2005) Resmî Gazete: 25702.
• Serbest Muhasebeciler, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Sınav Komisyonlarının Çalışma Usulleri; Sınav Esasları ve Sınav Konuları Hakkında Yönetmelik (20.09.1989) Resmî Gazete:20288.
• Teck-Heang, L.E.E., & Ali, A. M. (2008). The evolution of auditing: An analysis of the historical development. Journal of Modern Accounting and auditing, 4(12), 1-8.
• TÜRMOB, Faaliyet Raporları Çevrimiçi (Erişim Tarihi: 15.03.2023), https://turmob.org.tr/FaaliyetRaporlari/fb774e8f-2848-48bb-988b-70ee0745a744/2022-faaliyet-raporu
• TESMER, Geçmiş Dönem Sınavları Soruları ve Cevapları, Çevrimiçi (Erişim Tarihi: 15.03.2023), https://www.tesmer.org.tr/?cat=175
• TESMER, Staja Giriş Sınavı Değerlendirme Ölçütleri, Çevrimiçi (Erişim Tarihi: 15.03.2023), https://www.tesmer.org.tr/?p=256
• TESMER, Staja Giriş Sınavı Konuları ve Yüzdelik Dağılımlar, Çevrimiçi (Erişim Tarihi: 15.03.2023), https://www.tesmer.org.tr/?p=257
• TESMER, Staja Giriş Sınavında Uygulanacak Genel Kurallar Çevrimiçi (Erişim Tarihi: 15.03.2023), https://www.tesmer.org.tr/?p=254
• Yücel, G. (1982). Muhasebenin Çağlar Boyunca Gelişimi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 11(1), 217-227.
• 3568 Sayılı Serbest Muhasebeci̇ Malı̇ Müşavı̇rlı̇k ve Yeminli̇ Malı̇ Müşavı̇rlı̇k Kanunu.
• 5786 Sayılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
• 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu
• 660 Sayılı Kamu Gözetı̇mı̇, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunun Teşkilat ve Görevleri̇ Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (29.09.2011) Resmî Gazete: 28103