Öğretmen Adaylarında Kendini Toparlama Gücünün Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1, 29 - 41, 14.06.2019

Zeliha Traş , Kemal Öztemel , Esra Kağnıcı

Öz

Bu araştırmanın amacı öğretmen adaylarının kendini toparlama gücünün çeşitli değişkenlere göre incelenmesidir. Araştırma, İç Anadolu bölgesinde yer alan bir devlet üniversitesinin çeşitli bölümlerinde öğrenim gören 500 üniversite öğrencisine uygulanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 447 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Katılımcıların 275’i (%61,50) kız, 172’si(%38,50) erkektir.  Araştırma modeli betimsel tarama modelidir. Veri toplama araçları olarak Kendini Toparlama Gücü Ölçeği, Risk Faktörlerini Belirleme Listesi kullanılmıştır. Verilerin analizinde t testi ve tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. t testi sonucunda, kendini toparlama gücü cinsiyete, ebeveyn beraberlik durumuna, problemin çözümünde algılanan aile, arkadaş, öğretmenin destek olma değişkenine göre farklılaşmazken özel bir insanın var olma değişkenine göre anlamlı düzeyde farklılaşmaktadır. Problem çözümünde desteğe sahip olan öğrenciler, sahip olmayan öğrencilere göre kendini toparlama gücü ölçeğinden daha yüksek puan aldığı saptanmıştır. Tek yönlü varyans analizi sonucunda, kendini toparlama gücü ile kardeş sayısı, sınıf, ailelerinin algıladıkları gelir düzeyi ve ebeveyn yetiştirme tutumu arasında anlamlı düzeyde ilişki bulunmamaktadır. Elde edilen bulgular literatür desteğiyle tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kendini toparlama gücü, risk faktörleri, koruyucu faktörler, öğretmen adayları

INVESTIGATION OF RESILIENCE ACCORDING TO THE VARIOUS VARIABLES OF TEACHER CANDIDATES

Öz

The aim of this researchis to investigate the resilience of teacher candidates according to variousvariables. The investigation has been applied to 500 university student studying in various departments of a stateuniversity in Central Anatolia. This study group consisted of 447 university students. Participants of in this studythat are 275 (%61.50) female and 172 (%38.50) male. Research model is descriptive scanning model. ResilienceScale and Risk Factors Determination List are used as data collection tools.ttest and one way variance analysisare used to analyze the data.The result of t test, resilience doesn’t differ according to gender, perceived familyand friend support. On the other side there is a significant difference from the existence variable of a particularhuman being. The resultsof one way variance analysis, there is no significant relationship between resilienceand number of siblings, perceived level of family income, parents growing attitude.

Anahtar Kelimeler

Resilience, Risk Factors, Protector Factors, TeacherCandidates

Kaynakça

• Akça, K. Z.(2012). Genç Yetişkinlikte Algılanan Anne-Baba Tutumlarının, Kendini Toparlama Gücü ve Benlik Saygısı Arasındaki İlişki( Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul.
• Akgün, Ü.(2018). Lise Öğrencilerinde Psikolojik Sağlamlığın Yordayıcıları Olarak Güvengenlik ve Mizah Tarzları(Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü: İzmir.
• Aktaş, Y.(1997). Üniversite öğrencilerinin uyum düzeylerinin incelenmesi: Uzunlamasına bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13,107-110.
• Amato, P. R.(1994). Life-span adjustment of children to their parents’ divorce. The Future of Children, 4(1), 143-164.
• Arastaman, G. Ve Balcı, A.(2013). Investigation of high school students’resiliency perception in terms of some variables. Educational Sciences: Theory&Pratice, 13(2),922-928
• Aslan, F. (2018). Din ve Psikoloji Eğitimi Alan Öğrencilerin Psikolojik Sağlamlık ve Affedicilik Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi( Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Sakarya.
• Atarbay, S.(2017). Farklı Bölümlerde Öğrenim Gören Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Kaygı Düzeylerinin Psikolojik Dayanıklılıklarına Etkisi(Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi/ Eğitim Bilimleri Enstitüsü: İstanbul.
• Atik, L. E.(2013). Liseli Ergenlerde Bağlanma Stilleri ve Psikolojik Sağlamlık Düzeyleri Arasındaki İlişkide Öz-Yansıtma ve İçgörünün Rolü( Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Bilim Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul.
• Aydın, B.(2010). Üniversite Öğrencilerinin Duygusal Zeka ve Umut Düzeyleri ile Psikolojik Sağlamlıkları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi(Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü: Trabzon.
• Aydın, M. ve Egemberdiyeva, A.(2018). Üniversite öğrencilerinin psikolojik sağlamlık düzeylerinin incelenmesi. Türkiye Eğitim Dergisi, 3(1), 37-53.
• Aydın, M.(2017). Lisan öğrencilerinin psikolojik yardım aramaya gönüllülüklerinin incelenmesi. Yıldız Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(1), 76-94.
• Banerjee, R., Dasgupta, A., Burman, J., Paul, B., Bandyopdhyay, L. Ve Suman, S.(2018). Resilience level among dolescent children: a school-based study in Kolkata, India. International Journal Of Contemporary Pediatrics, 5(4),1641-1645.
• Bindal, G.(2018). Ergenlerin Psikolojik Sağlamlığın(Resilience), Çocukluk Çağındaki Travma ve Bağlanma Stilleri ile İlişkisinin İncelenmesi(Yüksek Lisans Tezi). Hasan Kalyoncu Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü: Gaziantep.
• Büyüköztürk, Ş.(2018). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi
• Çelikten, M., Şanal, M. ve Yeni, Y.(2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,19,207-237.
• Çetinkaya, A.(2018). Lise Öğrencilerinin Kendini Toparlama Gücü Düzeyleri ve Öznel İyi Oluşu Attırma Stratejilerinin İncelenmesi(Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi/ Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara.
• Demir, Ç.(2018). Üniversite Çalışanlarının Psikolojik Dayanıklılık Düzeyleri ve Stresle Baş Etme Tarzlarının İncelenmesi( Toros Üniversitesi Örneği)(Yüksek Lisans Tezi). Toros Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü: Mersin.
• Eminağaoğlu, N. (2006). Güç Koşullarda Yaşayan Sokak Çocuklarında Dayanıklılık (Sağlamlılık)(Doktora Tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü: İzmir.
• Erdoğan, S., Şanlı, S. H. ve Şimşek-Bekir, H.(2005). Gazi Üniversitesi, eğitim bilimleri fakültesi öğrencilerinin üniversite yaşamına uyum durumları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(2),479-496.
• Ernas, Ş.(2017). Özerklik ve Psikolojik Dayanıklılık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi(Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul.
• Esen, A.T.(2010). Risk altındaki ortaöğretim 9. Ve 10. Sınıf öğrencilerinin kendini toparlama güçlerinin incelenmesi(Yüksek Lisans Tezi). Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Fortes, R.F.T., Portuguez, W.M. ve Argımon, L. I.I.(2009). Resilience in the elderly and its relationship with socio-demographic variables and cognitive functions. Estudos de Psicologia, 26(4), 455-463.
• Garmezy, N. (1993). Children in poverty: Resilience despite risk. Psychiatry: Interpersonal and Biological Processes, 56(1), 127-136.
• Gizir, C. A. (2007). Psikolojik sağlamlık, risk faktörleri ve koruyucu faktörler üzerine bir derleme çalışması, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, III, 28, 113-128.
• Gooding, A.P., Hurst, A., Johnson, J. Ve Tarrier, N.(2012). Psychological resilience in young and older adults. Int J Geriatr Psyhiatry,27, 262-270.
• Gündaş, A.(2013). Lise Öğrencilerinde Psikolojik Sağlamlığın Yordayıcısı Olarak Benlik Kurgusu ve Bağlanma Stilleri(Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi/ Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Tokat.
• Hoşoğlu, R., Fırıncı Kodaz, A., Yılmaz Bingöl, T. ve Vural Batık, M.(2018). Öğretmen adaylarında psikolojik sağlamlık. OPUS-Uluslarası Toplum Araştırmaları Dergisi,8(14),217-239. doi: 10.26466/opus.405751
• https://www.apa.org/helpcenter/road-resilience.aspx- 18 Aralık 2018 tarihinde erişilmiştir.
• Karaırmak, Ö. (2006). Psikolojik Sağlamlık Risk Faktörleri ve Koruyucu Faktörler, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 26, 129-142. Karasar, N.(2018). Bilimsel algı çerçevesi ile bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık. Kardaş, F.(2017). Üniversite Öğrencilerinde Bir Model Sınaması: Pozitif Duyguların ve Kişisel Kaynakların Etkileşimi (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara.
• Kjellstrand, K.E. ve Harper, M.(2012). Yes, she can: An examination of resiliency factors in middle-and upper-income single mothers. Journal of Divorce&Remarriage, 53,311-327.
• Kumar, A. ve Dixit V.(2014). Forgiveness, gratitude and resilience among Indıan youth. Indıan Journal of Health and Wellbeing, 5(12), 1414-1419.
• Malak, K.(2011). Üniversite Öğrencilerinin Kendini Toparlama Gücü ile Duygusal Zeka Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi( Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Konya.
• Masten, A. S. (2001). Ordinary magic: Resilience processes in development. American Psychologist, 56(3), 227-238.
• Oflas, G. S.(2017). Üniversite Öğrencilerinin Psikolojik Dayanıklık Düzeylerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine, Kültürlerarası Duyarlılığa ve Risk Faktörüne Göre Yordaması( Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul.
• Owen, K. F.(2015).Okul temelli önleyici rehberlik ve psikolojik danışma. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Öğülmüş, S. (2001). Bir kişilik özelliği olarak yılmazlık(resiliency). I. Ulusal Çocuk ve Suç Sempozyumu: Nedenler ve Önleme Çalışmaları, Ankara (29-30 Mart).
• Özcan, B.(2005). Anne-Babaları Boşanmış ve Anne-Babaları Birlikte Olan Lise Öğrencilerinin Yılmazlık Özellikleri ve Koruyucu Faktörler Açısından Karşılaştırılması(Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara.
• Özden, M. S.(2013). Önceden Edinilmiş ve Sonradan Kazanılmış Gelişim Özelliklerinin Evlilikte Çift Uyumu ile İlişkisi( Doktora Tezi). Maltepe Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul.
• Özer, E. (2016). Temel benlik değerlendirmesi, başa çıkma stratejileri ve psikolojik sağlamlık. Turkish Studies, 11(14), 587-606. Doi: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9536, p. 587-606.
• Özer, E.(2013). Üniversite Öğrencilerinin Psikolojik Sağlamlık Düzeylerinin Duygusal Zeka ve Beş Faktör Kişilik Özellikleri Açısından İncelenmesi(Doktora Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Konya.
• Özgüven, İ. E.(1992). Üniversite öğrencilerinin sorunları ve baş etme yolları. H. Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, 7,5-13.
• Özkan, S., ve Yılmaz, E.(2010). Üniversite öğrencilerinin üniversite yaşamına uyum durumları( Bandırma örneği). Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi,5(13). 153-171.
• Özünlü, B. M.(2018).Ebeveyn Yoksunluğu Yaşayan Bireylerde Aşkınlık, Kendini Toparlama Gücü ve İyi Oluş Arasındaki İlişkinin İncelenmesi( Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi/ Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara.
• Pamuk, S.(2016). Farklı Anne Baba Tutumlarının Üniversite Öğrencilerinin Kendini Toparlama Gücüne, Problem Çözme Becerilerine ve Karar Verme Davranışlarına Etkisi(Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul.
• Sağlam, E.(2014). Yetiştirme Yurdunda Büyüyen Genç Yetişkinlerin bazı Psikolojik Özelliklerinin Ailesi Yanında Büyüyen Bireylerle Karşılaştırılması(Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul.
• Sezgin, K.(2016). Üniversite Öğrencilerinin Psikolojik Sağlamlık ve Dindarlık Düzeylerinin İncelenmesi(Dicle Üniversitesi Örneği)(Yüksek Lisans Tezi). Dicle Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü: Diyarbakır.
• Shikholeslami, P.(2016). Üniversite Öğrencilerinde Yılmazlık ve Alçak Gönüllülük Düzeylerinin İncelenmesi(Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi/ Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara.
• Swanson, J., Valiente, C., Lemery-Chalfant, K. Ve O’Brien C.T.(2011). Predicting early adolescents’ academic achievement, social competence, and physical helath from parenting, ego resilience, and engagement coping. Journal of Early Adolescence,31(4), 548-576.
• Şahin, H.(2018). Ergenlerin Psikolojik Sağlamlık Düzeyleri ve Hayat Amaçları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi(Yüksek Lisans Tezi). Haliç Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul.
• Taşğın, E., & Çetin, F. Ç. (2006). Ergenlerde major depresyon: Risk etkenleri, koruyucu etkenler ve dayanıklılık. Çocuk Ve Ergen Ruh Sağlığı Dergisi, 13(2), 87-93.
• Terzi, Ş. (2006). Kendini toparlama gücü ölçeğinin uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(26), 77-86.
• Terzi, Ş. (2008). Üniversite öğrencilerinde kendini toparlama gücünün içsel koruyucu faktörlerle ilişkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education), 35, 297-306.
• Topbay, Y.(2016). Ortaokul Öğrencilerinin Psikolojik Sağlamlık Düzeylerinin Algılanan Sosyal Destek ve Aile İşlevleri Açısından İncelenmesi( Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstütüsü: İstanbul.
• Turgut, Ö.(2015). Ergenlerin Psikolojik Sağlamlık Düzeylerinin, Önemli Yaşam Olayları, Algılanan Sosyal Destek ve Okul Bağlılığı Açısından İncelenmesi(Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Eskişehir.
• Wilks, E.S.(2008). Resilience amid academic stress: The moderating ımpact of social support among social work students. Advances in Social Work, 9(2),106-125
• Yılmaz, H. Ve Sipahioğlu, Ö.(2012). Farklı risk gruplarındaki ergenlerin psikolojik sağlamlıklarının incelenmesi. İlköğretim Online, 11(4), 927-944
• Zakeri, H., Jowkar, B. ve Razmjoee, M.(2010). Parenting styles and resilience. Procedia Social and Behavioral Sciences,5, 1067-1070.