Evaluation of Air Quality (PM10 and SO2) Parameters: Example of Central Anatolia Region

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2, 255 - 271, 31.08.2024

Fatma Kunt , Ahmet Özkan

https://doi.org/10.47112/neufmbd.2024.47

Öz

Air pollution, which significantly affects living life and environmental balance and is one of the main causes of global climate change, is an important environmental problem today. As the effects of air pollution reach worldwide levels, the sources that cause air pollution are also subject to more research. In parallel with the rapidly increasing world population, the consumption of resources for energy has also increased. Due to population growth and the needs of the industrial area, air pollution is increasing day by day and all nature (living and inanimate) is negatively affected by this. Pollution in Türkiye's air is caused by high levels of heating, industry and transportation. However, it is known that pollution increases even more during the winter period due to side factors. In this study, PM10 and SO2 concentrations of five provinces in the Central Anatolia region, namely Niğde, Nevşehir, Konya, Kayseri and Karaman, were evaluated between 2017 and 2021. Annual PM10 concentration values obtained during the measurement period vary between 23-88 µg/m3, and SO2 concentration values vary between 7-31 µg/m3. When the results are evaluated, it is seen that the SO2 values of five provinces are below the limit values, but the PM10 values exceed the limit values. It has been determined that PM10 levels have a serious share in air pollution, especially in the winter months.

Anahtar Kelimeler

Air Quality, Air pollution, Central Anatolia Region, Sulfur dioxide

Etik Beyan

This study was prepared from the master's thesis titled "Evaluation of PM10 and SO2 Parameters in Five Provinces in the Central Anatolia Region", presented on 28.12.2022, under the supervision of Associate Professor Fatma KUNT.

Hava Kalitesi Parametrelerinin (PM10 ve SO2) Değerlendirilmesi: İç Anadolu Bölgesi Örneği

Öz

Canlı yaşamını, çevresel dengeyi önemli derecede etkileyen ve küresel iklim değişikliğinin ana nedenlerinden biri olan hava kirliliği günümüzde önemli bir çevre sorunudur. Hava kirliliği etkilerinin dünya çapında seviyelere erişmesiyle birlikte hava kirliliğine sebebiyet veren kaynaklar da daha çok araştırmaya konu edilmektedir. Hızla artan dünya nüfusuyla paralel olarak kaynakların enerji için tüketimi de çoğalmıştır. Nüfus artışı ve sanayi alanının ihtiyaçları sebebiyle hava kirliliği günden güne artmakta ve bütün doğa (canlı ve cansız) bundan olumsuz etki görmektedir. Türkiye’nin havasındaki kirlilik, yüksek seviyede ısınma, sanayi ve ulaşım kaynaklıdır. Bununla birlikte yan etkenlerin de etkisiyle kış döneminde kirliliğin daha da arttığı bilinmektedir. Bu çalışmada İç Anadolu bölgesinde bulunan Niğde, Nevşehir, Konya, Kayseri ve Karaman illeri olmak üzere 5 ilin 2017-2021 yılları arasındaki PM10 ve SO2 konsantrasyonları değerlendirilmiştir. Ölçüm periyodu boyunca elde edilen yıllık PM10 konsantrasyon değerleri 23-88 µg/m3, SO2 konsantrasyon değerleri ise 7-31 µg/m3 aralıklarında değişiklik göstermektedir. Sonuçlar değerlendirildiğinde, beş ilin SO2 değerlerinin sınır değerlerin altında olduğu fakat PM10 değerlerinin sınır değerleri aştığı görülmektedir. PM10 seviyesinin özellikle kış aylarında, hava kirliliğinde ciddi payı olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hava Kalitesi, Hava Kirliliği, İç Anadolu Bölgesi, Kükürt Dioksit, Partiküler Maddeler.

Kaynakça

• T. Singh, A. Biswal, S. Mor, K. Ravindra, V. Singh, S. Mor, A high-resolution emission inventory of air pollutants from primary crop residue burning over Northern India based on VIIRS thermal anomalies, Environmental Pollution. 266 (2020), 115132.
• T.Y. Oral, F.B. Bekman, İnsan sağlığı hizmetleri çalışanlarının maruz kaldığı meslek hastalığı etkenlerinin iş sağlığı ve güvenliği kapsamında incelenmesi, Genel Sağlık Bilimleri Dergisi. 3 (2021), 160-178.
• Göğüs hastalıkları polikliniğine başvuran olguların sigara içme özellikleri | GCRIS Database | Pamukkale University, (t.y.). https://gcris.pau.edu.tr/handle/11499/41336 (erişim 24 Mayıs 2024).
• G. Göney, C. Gazeloğlu, M. Nal, Association between smoking exposure and obesity in turkey, Genel Sağlık Bilimleri Dergisi. 2 (2020), 19-27.
• I. Rei̇sli̇, Y. Köksal, Astım patogenezi, Selçuk Tıp Dergisi. 18(4) (2002), 267-273.
• K. Nalbant, S. Erden, Autism Spectrum Disorder and Prenatal Risk Factors, Selçuk Tıp Dergisi. 4 (2019), 282-290. doi:10.30733/std.2019.00942.
• Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü, Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği (t.y.). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2008/06/20080606-6.htm (access 22 March 2024).
• G. Reis Manap, S. Aydın, Çevresel Etki Değerlendirilmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Türkiye Çevre Sorunları ve Öncelikleri Değerlendirme Raporu (t.y.) https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/icerikler/turk-ye-cevre-sorunlari-ve-oncel-kler-_2022_3_ver3.logoduzenlendi-20230901135641.pdf (access 22 March 2024).
• M. Zortuk, Y. Bozkurt, Kentlerin çevre kirliliği ve gelişmişlik düzeylerine göre sınıflandırılması: amprik bir yaklaşım, Journal of Management and Economics Research. 12 (2014), 72-81.
• İ. Çildir, A. Mutlu, Balıkesir şehir merkezinde hava kirliliği seviyelerinin zamansal ve mekansal analizleri, Journal of Advanced Research in Natural and Applied Sciences. 8 (2022), 246-266. doi:10.28979/jarnas.950206.
• İ. Zeynep, İ. Uyanık, Sanayi kaynaklı noktasal emisyonların hava kalitesine katkısı: Kayseri ili örneği, Doğal Afetler ve Çevre Dergisi. 8 (2022), 341-350.
• O. Uğurlu, Konya İlinde Hava Kirliliğine Etki Eden Faktörlerin Mekânsal Analizi, Master’s Thesis, Necmettin Erbakan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2021.
• Z. Eren, F. Yerdelen Tatoğlu, T. Akarsu, A statistical evaluation of the effect of natural gas usage for urban heating on the air quality of Erzurum City via SO2 ve PM10, Pamukkale University Journal of Engineering Sciences. 28 (2022), 869-880.
• Ö. Zeydan, 2019 Yılında Türkiye’deki Partikül Madde (PM10) Kirliliğinin değerlendirilmesi, Journal of the Institute of Science and Technology. 11 (2021), 106-118.
• E. Koçak, Aksaray Kentinin PM10 ve SO2 Konsantrasyonlarının Zamansal Değişimi: Koşullu İki Değişkenli Olasılık Fonksiyonu ve K-means Kümeleme, Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi. 6 (2018), 471-478. doi:10.21923/jesd.426741.
• A. Nuray, G. Reis Manap, K. Sarıoğlu, A.T. Sanalan, S. Aydın, Çevresel Etki Değerlendirilmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Türkiye Çevre Sorunları ve Öncelikleri Değerlendirme Raporu (t.y.) https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/icerikler/tu-rk-yecevresorunlariveoncel-kler-_2020-20210401124420.pdf (access 22 March 2024).
• Güney İç Anadolu Temiz Hava Merkezi Müdürlüğü (t.y.) https://webdosya.csb.gov.tr/db/giathm/menu/karaman-brosur_20200313044240.pdf (access 22 March 2024).
• Güney İç Anadolu Temiz Hava Merkezi Müdürlüğü (t.y.) https://webdosya.csb.gov.tr/db/giathm/menu/kayseri-brosur_20200313044225.pdf (access 22 March 2024).
• Güney İç Anadolu Temiz Hava Merkezi Müdürlüğü (t.y.) https://webdosya.csb.gov.tr/db/giathm/menu/konya-brosur_20200313044114.pdf (access 22 March 2024).
• Güney İç Anadolu Temiz Hava Merkezi Müdürlüğü (t.y.) https://webdosya.csb.gov.tr/db/giathm/menu/nevsehir-brosur_20200313044032.pdf (access 22 March 2024).
• Güney İç Anadolu Temiz Hava Merkezi Müdürlüğü (t.y.) https://webdosya.csb.gov.tr/db/giathm/menu/nigde-brosur_20200313043816.pdf (access 22 March 2024).
• https://metone.com/products/bam-1020/ (access 22 March 2024).
• https://www.envea.global/s/ambient/particulate-monitors/mp101m-pm10-pm2-5/ (access 22 March 2024).
• https://www.envea.global/s/ambient/gas-monitors-ambient/af22e/ (access 22 March 2024).
• Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü (t.y.) https://webdosya.csb.gov.tr/db/cygm/editordosya/GNG2013-37HavaKalitesiDegerl.pdf (Access 14 June 2024).