Carrier’s Liability on Autonomous Ships

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 3, 887 - 913, 31.12.2024

Ömercan Mehmet Akbaba , Belin Köroğlu Ölmez

Öz

With the developing technology, there is an increase in the use of autonomous ships in maritime transportation activities, which is the most preferred method especially in the field of international transportation. Autonomous ships which manage themselves with the use of information systems and artificial intelligence programs have led to a decrease in the need for personnel on board. In terms of the consequences related to the human element in contracts of carriage of goods by sea, a re-evaluation should be made by taking into account the unique characteristics of autonomous ships that can manage their voyages without personnel. Whether or not autonomous ships will be considered as a ship in the ordinary sense will also depend on the interpretation of the existing regulations. Once this qualification for autonomous ships has been determined, the liability regime for damages arising from different scenarios that may occur before and during the voyage of the self-managed ship should also be reviewed. Although regulation preparations for autonomous ships are ongoing as a result of international cooperation, considering the unique advantages of autonomous ships, there is no doubt that there will be an increase in use of these ships in near future, and an evaluation should be made in national legislation provisions in this direction.

Anahtar Kelimeler

autonomous ship, artificial intelligence, contract of carriage of goods, carrier, liability

Otonom Gemilerde Taşıyanın Sorumluluğu

Öz

Gelişen teknolojiyle birlikte, özellikle uluslararası taşımacılık alanında en çok tercih edilen yöntem olan deniz yoluyla taşıma faaliyetlerinde de otonom gemilerin kullanımında artış söz konusudur. Bilişim sistemleri ve yapay zeka programların kullanımı ile kendi kendini yöneten otonom gemiler, gemide personel ihtiyacının da azalmasına neden olmuştur. Deniz yoluyla eşya taşıma sözleşmelerinde insan unsuruna bağlı sonuçlar bakımından, personel olmaksızın seferlerini kendisi yönetebilen otonom gemilerin kendisine özgü özellikleri göz önünde bulundurularak yeniden bir değerlendirme yapılması gereklidir. Otonom gemilerin, bilinen anlamda bir gemi olarak kabul edilip edilmeyeceği de mevcut düzenlemelerin yorumlanması nihayetinde olacaktır. Otonom gemilere yönelik bu nitelik belirlendikten sonra, kendi kendini yöneten geminin sefer öncesi ve seferi sırasında oluşabilecek farklı senaryolar sonucu meydana gelen zararlar bakımından sorumluluk rejiminin de gözden geçirilmesi gerekir. Uluslararası işbirliği sonucu, otonom gemilere yönelik regülasyon hazırlıkları devam ediyor olmakla birlikte; otonom gemilerin kendilerine özgü avantajları da dikkate alındığında, yakın gelecekte bu gemilerin kullanımında artışın yaşanacağı şüphesiz olup ulusal mevzuat hükümlerinde de bu doğrultuda bir değerlendirme yapılması gerekir.

Anahtar Kelimeler

otonom gemi, yapay zeka, eşya taşıma sözleşmesi, taşıyan, sorumluluk

Kaynakça

• Akan, Pınar. Deniz Taşımacılığında Taşıyanın Yüke Özen Yükümlülüğünün İhlalinden Doğan Sorumluluğu, Adalet Yayınevi, Ankara, 2007.
• Akıncı, Sami. Deniz Hukuku, Navlun Mukaveleleri, İstanbul, 1968.
• Aydın, Sadet. Otonom Gemilerin Deniz Kazalarındaki Hukuki Sorumluluklarının Değerlendirilmesi, İskenderun Teknik Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İskenderun, 2023.
• Bolat, Fırat / Koşaner, Özgün. “İnsansız Gemilerin Güncel Statüleri”, Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, S. 23, Nisan 2021, s. 341-358.
• Bozkurt, Tamer. Deniz Ticareti Hukuku, Yeniden Kalem Alınmış 1. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2021.
• Carey, Luci. “All Hands Off Deck? The Legal Barriers to Autonomous Ships”, CML Working Paper Series, No. 17/06, August 2017, http://law.nus.edu.sg/cml/wps.html, E.T. 25.04.2024.
• Choi, Junghwan / Lee, Sangil. “Legal Status of the Remote Operator in Maritime Autonomous Surface Ships (MASS) Under Maritime Law”, Ocean Development & International Law, V. 52, N. 2, 2021, p. 445-462.
• Ciğer, Selim. “Rotterdam Kuralları ve Otonom Gemiler Üzerine Bazı Düşünceler”, TFM, C. 9, S. 2, 2023, s. 219-232, (Otonom Gemiler).
• Ciğer, Selim. “Mürettebatsız Gemiler ve Kaptan – TTK Hükümleri Bağlamında Bir İnceleme”, 2020 Sonrasında Deniz Ticareti ve Sigorta Hukuku: Olası Sorunlar, Vedat Yayıncılık, İstanbul, 2021, s. 463-502, (Mürettebatsız Gemiler).
• Çağa, Tahir / Kender, Rayegân. Deniz Ticareti Hukuku II-Navlun Sözleşmesi, 9. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2009.
• Deketelaere, Pol. The Legal Challenges Of Unmanned Vessels, Universiteit Gent, Master Dissertation, 2017, https://Libstore.Ugent.Be/Fulltxt/Rug01/002/349/671/Rug01-002349671_2017_0001_Ac.Pdf, E.T. 25.04.2024.
• Delgado, Juan Pablo Rodríguez. “The Legal Challenges Of Unmanned Ships İn The Private Maritime Law: What Laws Would You Change?”, Maritime, Port And Transport Law Between Legacies of The Past And Modernization, December 2018, p. 493-523.
• Demir, İsmail. Deniz Ticareti Hukuku Ders Kitabı, 2. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2023.
• Ece, Nur Jale. “Uluslararası Ticaretin Geleceği İnsansız Gemiler: Gzft Analizi ve Hukuki Boyutları”, Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, C.10, S. 2, 2018, s. 279-302.
• Ecemiş Yılmaz, Hatice Kübra; “Otonom/İnsansız Gemilerin Hukuki Statüsü ve Türkiye Uygulamaları”, SÜHFD, C. 31, S. 1, 2023, s. 429-460.
• Gözüyeşil, Fevzi Fırat. “Denizde Çatışmanın Önlenmesine Dair Uluslararası Kurallar Bağlamında İnsansız ve Otonom Gemilerde İyi Gemicilik İlkesi ve Gözcülük Görevi”, Adalet Dergisi, S. 66, Mayıs 2021, s. 193-225.
• Helvacı, Serap / Muran, Hakan. “Mürettebatsız Gemilerin Elverişliliği”, PRU-DHD, C. 1, S. 1, Haziran 2022, s. 31-104.
• Kaner, İnci Deniz. Deniz Ticareti Hukuku I-II, 4. Baskı, Filiz Kitapevi, İstanbul, 2021.
• Kara, Hacı. Deniz Hukuku Denizcilik Fakülteleri İçin, 1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2020, (Deniz Hukuku).
• Kara, Hacı. “Gemilerde Yapay Zekâ Kullanımı ve Buna Dair Hukuki Sorunlar”, SDÜHFD, C. 10, S. 1, 2020, s. 17-51, (Yapay Zekâ).
• Kayıhan, Şaban. Deniz Ticareti Hukuku, 3. Baskı, Umuttepe Yayınları, İstanbul, 2022.
• Kender, Rayegân / Çetingil, Ergon / Yazıcıoğlu, Emine. Deniz Ticareti Hukuku Temel Bilgiler, C. 1, 14. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2019.
• Komianos, Aristotelis. “The Autonomous Shipping Era. Operational, Regulatory, And Quality Challenges”, The International Journal on Marine Navigation and Safety of Sea Transportation, V. 12, N. 2, June 2018, p. 335-348.
• Nalbant, Mustafa Burak. “Uluslararası Taşımacılık Sözleşmeleri Açısından İnsansız Gemilerde Denize Elverişliliğe Genel Bir Bakış”, Adalet Dergisi, S. 66, 2021, s. 417-443.
• Okay, Sami. Deniz Ticareti Hukuku II/1, Navlun Mukaveleleri, İstanbul, 1968.
• Pritchett, Paul W. “Ghost Ships: Why the Law Should Embrace Unmanned Vessel Technology”, Tulane Maritime Law Journal, V. 40, N. 1, Winter 2015, p. 197-226.
• Seven, Vural. Taşıyanın Yüke Özen Borcunun İhlalinden (Yük Ziya ve Hasarından) Doğan Sorumluluğu, Yetkin Yayınları, Ankara, 2003.
• Soyer, Barış / Tettenborn, Andrew. “Autonomous Ships and Private Law Issues”, Artificial Intelligence and Autonomous Shipping: Developing the International Legal Framework, Hart Publishing, 2021, s. 63-80.
• Sözer, Bülent. Deniz Ticareti Hukuku, 6. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2022, (Deniz Ticareti).
• Sözer, Bülent. “Mürettebatsız Gemiler”, PRU-DHD, C. 1, S. 1, Haziran 2022, s. 149-165, (Mürettebatsız Gemiler).
• Sözer, Bülent. “Self-Steering Ships”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 19, S. 2, 2020, s. 1345-1380, (Self-Steering Ships).
• Stevens, Frank. “Carrier Liability for Unmanned Ships Goodbye Crew, Hello Liability?”, Artificial Intelligence and Autonomous Shipping: Developing the International Legal Framework, Hart Publishing, 2021, s. 148-161.
• Şeker, Hakan. Taşıyanın Navlun Sözleşmesinden Sorumluluğu, Seçkin Yayınları, Ankara, 2020.
• Taşdelen, Nihat. “Deniz Yoluyla Yapılan Taşımalarda Taşıyanın Başlangıçtaki Elverişsizlikten Doğan Sorumluluğu”, Bilgi Toplumunda Hukuk, Ünal Tekinalp’e Armağan, C. I, Vedat, İstanbul 2003, s. 939-957.
• Van Hooydonk, Eric. “The Law of Unmanned Merchant Shipping – An Exploration”, The Journal of International Maritime Law, V. 20, N. 3, 2014, p. 403-423.
• Var Türk, Kübra. “Gemi̇ Adamı ile Donatılmamış (İnsansız) Gemilerin Deniz Hukuku Boyutuyla Değerlendirilmesi”, BATİDER, C. XXXVII, S. 1, 2021, s. 153-194, (İnsansız Gemiler). Var Türk, Kübra. “Deniz Haydutluğu ve Siber Güvenlik Bakımından Uluslararası Deniz Hukuku Çerçevesinde Bir Değerlendirme: İnsansız Gemiler”, DEHUKAMDER, C. 2, S. 2, 2019, s. 495-542, (Deniz Haydutluğu).
• Veal, Robert / Tsimplis, Michael / Serdy, Andrew. “The Legal Status and Operation of Unmanned Maritime Vehicles”, Ocean Development & International Law, V. 50, N. 1, 2019, p. 23-48.
• Vojković, Goran / Milenković, Melita. “Autonomous Ships and Legal Authorities of the Ship Master” Case Studies on Transport Policy, V. 8, I. 2, June 2020, p. 333-340. Wilson, John F. Carriage of Goods by Sea, 7th ed., Pearson Longman, Harlow vd., 2010.
• Yazıcıoğlu, Emine. Kender-Çetingil Deniz Ticareti Hukuku, 17. Baskı, Filiz Kitapevi, İstanbul, 2022.
• Yılmaz, Mustafa. Deniz Ticareti Hukukunda Otonom Gemiler, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2021, (Otonom Gemiler). Yılmaz, Mustafa “Legal Assessment Of Seaworthiness In Autonomous Cargo Ships: Is It Time For A Change?”, DEHUKAMDER, C. 3, S. 2, 2020, s. 803-866, (Seaworthiness).
• Yorulmaz, Murat / Karabulut, Kaan. “Deniz Taşımacılığında Akıllı Gemiler: Gemi Kaptanlarının Bakış Açısı”, Ekonomi, İşletme ve Maliye Araştırmaları Dergisi, C. 3, S, 1, 2021, s. 40-54.
• İNTERNET KAYNAKLARI https://emsa.europa.eu./we-do/safety/accident-investigation/items.html?cid=141&id=4867, E.T: 24.04.2024.
• https://www.imo.org/en/MediaCentre/HotTopics/Pages/Autonomous-shipping.aspx, E.T: 26.04.2024.
• https://sozluk.gov.tr/?q=otonom&aranan, E.T: 25.04.2024.