MÜSLÜMANLARA ESİR DÜŞEN HAÇLI SOYLULARI

Yıl 2018, Cilt: 45 Sayı: 45, 0 - 0, 30.06.2018

Nadir Karakuş

Öz

Haçlılar’ın
Urfa, Suriye ve Filistin bölgesinde yaptıkları tahribat ve yıkımlar,
işledikleri cinayetler tüm acımasızlığı ile devam etmiş, çok acılar
çekilmiştir. Buna rağmen Haçlılar Müslümanlardan üst düzeyde bir emir veya
melik esir alamamışlardır. Daha çok Müslümanlar Haçlılardan esir almışlar ve
esir edilen Prens, Kont gibi unvana sahip Haçlıların esareti Haçlıları zor
durumda bırakmıştır. Esir alınan Frenk soyluları içinde Fransa Kralı IX. Louis
gibi üst düzey şahısların, başpiskopos ve patrik gibi din adamların esareti
konuyu zenginleştirmiştir. Esir edilen Haçlı soylularının birkaç tanesini
istisna edecek olursak, hepsine iyi davranılması da Müslümanların merhameti
açısından önemli bir husus olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Haçlılar, Esir, Zindan, Anlaşma

Kaynakça

• • Aka, İsmail, Timur ve Devleti, Ankara 1991. • Arnold, Thomas Walker, İslâm’ın Tebliğ Tarihi, çev.: Bekir Yıldırım-Cenker İlhan Polat, Erkam Matbaası, İstanbul 2007. • Asbridge, Thomas, Haçlı Seferleri, çev.: Ekin Duru, Say Yayınları, 1. Baskı, İstanbul 2014. • Âşıkpaşazâde, Tevârîh-i Âl-i Osman, nşr.: Âlî Bey, İstanbul 1332. • Azîmî, Azîmî Tarihi, çev.: Ali Sevim, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1. Baskı, Ankara 2006. • Basuğuy, Bedreddin, Haçlılar Karşısında İslâm’ın Sağlam Bir Kalesi, Eyyûbîler, Siyer Yayınları, 1. Baskı, İstanbul 2017. • Başar, Fahamettin, “Fetret Devri”, DİA, İstanbul 1995, c.XII, s. 480-82. • Brockelmann, C., İslâm Devletleri ve Milletleri Tarihi, çev.: Neşet Çağatay, Ankara Üniversitesi Basımevi, 2. Baskı, Ankara 1964. • Buhârî, “Cihad”, 170, 171. • Buhl, Fr., “Hattîn”, İA, c.V/1, s. 375; • Cahen, Claude, Haçlı Seferleri Zamanında Doğu ve Batı, çev.: Mustafa Daş, Yeditepe Yayınları, 3. Baskı, İstanbul 2016. • Cole, P. J., “Christian Perceptions of the Battle of Hattin (583/1187), Al-Masaq, VI (1993), ss. 9-39. • de Clavijo, R. G., Embassy to Tamerlane: 1403-1406, çev.: G. le Strange, London 1928. • Demirkent, Işın, “Hıttîn Zaferi ve Kudüs’ün Müslümanlarca Fethinin Batı’daki Akisleri”, TTK Belleten, LII/205 (1988), ss.1547-1555. • Ducas, Bizans Tarihi, çev.: V. Mirmiroğlu, İstanbul 1956. • Ebû Dâvûd, “Akzıye”, 29; “Cihad”, 105, 110. • Ebû Şâme, er-Ravzateyn fî Ahbâri’d-Devleteyn en-Nûriyye ve’s-Salâhiyye, tahk.: İbrahim Zeybek, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut 1418/1997. • Ekrenkreutz, A. S., Saladin, New York 1972. • el-Isfehanî, İmâdüddin Kâtib, Hurûbu Selahaddin ve Fethu Beyti’l-Makdis, el-Fethu’l-Kussî fî Fethi’l-Kutsî, Dâru’l-Menâr, 1. Baskı, yy. 1425/2004. • el-Ömerî, Şihâbüddin b. Fazlullah, Mesâlikü’l-Ebsâr, Türkler Hakkında Gördüklerim ve Duyduklarım, çev.: D. Ahsen Batur, Selenge Yayınları, İstanbul 2014. • el-Vâkıdî, Kitâbü’l-Meğazî, tahk.: Marsden Jones, Beyrut 1404/1984. • Emecen, Feridun, “Süleyman I”, DİA, İstanbul 2010, c. XXXVIII, s. 64. • Enverî, Düsturnâme-i Enverî, nşr.: Mükrimin Halil Yınanç, İstanbul 1928. • Erer, Raşid, Türklere Karşı Haçlı Seferleri, Kaknüs Yayınları, İstanbul 2002. • es-Semerkandî, Abdürrezzâk, Matla’ı Sa’deyn, nşr.: Muhammed Şefî, Lahor 1946-49. • Fayda, Mustafa, “Bedir”, DİA, İstanbul 1992, c. V, s. 326-27. • France, J., “The Fall of Antioch during the Firs Crusade”, ed.: M. Balard, Dei Gesta per Francos, Aldershot 2001. • France, John, “The First Crusade, Impelled By The Love of God”, Crusedas, The Illustrated History, edit.: Madden, F., The University of Michigan Press, Duncan Baird Publishers 2004. • Grousset, R., Histoire des Cdoisades, Paris 1936-43. • Heyd, W., Yakın-Doğu Ticaret Tarihi, çev.: Enver Ziya Karal, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2. Baskı, Ankara 2000. • Hillenbrand, Carole, Müslümanların Gözünden Haçlı Seferleri, çev.: Nurettin Elhüseyni, Melisa Matbaacılık, 1. Baskı, İstanbul 2015. • Hitti, Philip K., Siyasî ve Kültürel İslâm Tarihi, çev.: Salih Tuğ, Boğaziçi Yayınları, İstanbul 1981. • İbn Cübeyr, Endülüs’ten Kutsal Topraklara, çev.: İsmail Güler, Selenge Yayınları, İstanbul 2003. • İbn Haldun, Divanu Mübtedei ve’l-Haber fi Tarihi Arab ve’l-Berber, , thk. Halil Şahade, Beyrut 1408/1988. • İbn Hallikân,Vefeyâtü’l-A’yân ve Enbâü Ebnâi’z-Zamân, tahk.: İhsan Abbas, Dâru’s-Sadr, Beyrut ts. • İbn Havkal, X. Asırda İslâm Coğrafyası, çev Ramazan Şeşen, Yeditepe Yayınları, İstanbul 2014. • İbn Hurdazbih, el-Mesâlik ve’l-Memâlik, Beril Matbaası, Leiden 1889. • İbn Kesir, el-Bidâye ve’n-Nihâye, tahk.: Ahmed Abdülvehhâb Fetîh, Dâru’l-Hadîs, Kahire 1413/1992. • İbn Manzûr, Muhammed, Lisânü’l-Arab, Beyrut ts. • İbn Şeddâd, Bahâeddin, en-Nevâdiru’s-Sultâniyye ve’l-Mehâsinu’l-Yûsufiyye (Sîretu Selahaddin Eyyûbî), tahk.: Cemâleddin eş-Şeyyâl, Mektebetü’l-Hâncî, 2. Baskı, Kahire 1415/1994. • İbn Tağriberdî, en-Nücumü’z-Zahire fi Müluk Mısır ve’l-Kahire, Daru’l-Kütüb, Mısır, ty. • İbn Vâsıl, Müferricu’l-Kurub fi Ahbari Beni Eyyub, Kahire 1377/1957. • İbn Vasıl, Müferricü’l-Kürûb fî Ahbâri Benî Eyyûb, tahk.: Cemaleddin Şeyyâl, Dâru’l-Kütübi ve’l-Vesâiku’l-Kavmiyye, Kahire 1377/1957. • İbnü’l-Adîm, Zübdetü’l-Haleb fî Târîh-i Haleb, Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, Beyrut 1417/1996. • …………….., Buğyetü’t-Talep fî Tarihi Halep, thk. Süheyl Zekkar, Daru’l-Fikr, yy. • İbnü’l-Esir, el-Kâmil fi’t-Tarih, tash.: Muhammed Yusuf ed-Dekkâk, Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, Beyrut 1407/1987. • İbnü’l-Kalânisî, Şam Tarihine Zeyl, I. Ve II. Haçlı Seferleri Dönemi, çev.: Onur Özatağ, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2015. • İmadeddin el-Kâtib, el-Berku’ş-Şâmî, tahk.: Fâlih Hüseyin, 1. Baskı, Amman 1987. • Jean De Joinville, Bir Haçlının Hatıraları, çev.: Cüneyt Kanat, Yeditepe Yayınları, İstanbul 2014. • Kafalı, Mustafa, “Timur”, İA, İstanbul 1993, XII/1, s. 336-346. • Kök, Bahattin, “Nûreddin Zengî, Mahmud”, DİA, İstanbul 2007, c. XXXIII, s. 260. • Kurtulmuş, Hüseyin Hilmi, “Dadaylı Halid Bey”, DİA, İstanbul 1993, c. VIII, s. 398-99; • Küçük, Cevdet, “ Millî Mücâdele”, DİA, İstanbul 2005, c. XXX, s. 81. • Lamb, Harold, Selahaddin Eyyubî ve Haçlılar, çev.: Sinem Ceviz, İlgi Kültür Sanat yayınları, 1. Baskı, İstanbul 2017. • Maalouf, Amin, Arapların Gözüyle Haçlı Seferleri, çev.: M. A. Kılıçbay, Telos Yayıncılık, 1. Baskı, İstanbul 1997. • Madden, Thomas F., The Concise History of the Crusades, Lanham, Maryland 2013. • Montefiore, Simon Sebag, Kudüs Bir Şehrin Biyografisi, Pegasus Yayınları, 1. Baskı, İstanbul 2016. • Muhammed Hamidullah, İslâm Peygamberi, çev.: Salih Tuğ, İrfan Yayınevi, 4. Baskı, İstanbul 1980. • Müslim, “Cihad”, 58. • Nicolle, David, Birinci Haçlı Seferi 1096-1099, çev.: L. Ece Sakar, Türkiye İş Bankası Yayınları, 2. Baskı, İstanbul 2013. • ……………….., İkinci Haçlı Seferi 1148, çev.: L. Ece Sakar, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2. Baskı, İstanbul 2014. • Nüveyrî, Nihâyetü’l-Ereb fî Fünûni’l-Edeb, Dâru’l-Kütüb, Kahire 1423. • Oldenbourg, Zoe, The Crusades, Fransızca’dan İngilizce’ye çev.: Anne Carter, Pantheon Books, New York 1966. • Oruç b. Âdil, Tevârîh-i Âl-i Osman, nşr. Fr. Babinger, Hannover 1925. • Paine, Mike, Haçlı Seferleri, çev.: Cumhur Atay, Kalkedon Yayınları, İstanbul 2011. • Polat, İbrahim Ethem, Haçlılara Kılıç ve Kalem Çekenler, Vadi Yayınları, 1. Baskı, Ankara 2006. • Sıbt İbnu’l-Cevzî, Mir’atu’z-Zaman fi Tevarihi’l-A’yan, thk. Muhammed Berekat vdğ. Dımaşk 1434/2013. • Smith, J. Riley, The Crusades, Oxford Universty Press, New York 1995. • Stanley Lane-Pool, Saladin and the Fall of the Jerusalem, Londra 1898. • Şeşen, Ramazan, “Hittîn Savaşı”, DİA, İstanbul 1998, c. XVIII, s. 166. • …………………, Selâhaddin Eyyûbî ve Devlet, Çağ Yayınları, İstanbul 1987. • Tevetoğlu, Fethi, “Millî Tarih ve Trikopis’i Esir Eden Dadaylı Halid Beğ”, Orkun, sy. 1, İstanbul 1962, ss. 4-7. • Tirmizî, “Siyer”, 17; “Büyû”, 52. • Urfalı Mateos Vekâyi-Nâmesi (952-1136) ve Papaz Grigor’un Zeyli (1136-1162), çev. Hrant Andreasyan, Türk Tarih Kurumu Basımevi, 2. Baskı, Ankara 1987. • Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 4. Baskı, Ankara 1982. • William of Tyre, A History of Deeds Done Beyond the Sea, çev. Emily Atwater Babcock-A. C. Krey, Colombia Universty Press, New York 1943. • Yâkût el-Hamevî, Mu’cemü’l-Büldân, Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiye, Beyrut 1410/1990. • Yewdale, R. B., Bohemund I, Prince of Antioch, Princeton 1917.