SURİYELİ ÖYKÜCÜLERDEN SA‘ÎD HÛRÂNİYYE VE AHÎ RAFÎK (KARDEŞİM REFİK) ADLI KISA ÖYKÜSÜ

Yıl 2020, Cilt: 50 Sayı: 50, 57 - 80, 31.12.2020

Mücahit Küçüksarı

https://doi.org/10.51121/ilafak.2020.4

Öz

Sa‘îd Hûrâniyye 1940’lı yılların sonu ve 50’li yılların başında yazdığı kısa öyküleriyle Arap edebiyatında kısa öykü türüne yeni bakış açıları kazandıran isimlerden biridir. Hayatının farklı dönemlerinde yazdığı öykülerinde, sosyal ve siyasi alanlardaki düşüncelerini okura iletme çabası içerisinde olmuştur. Arap kısa öyküsünün kurucu nesli olarak adlandırılan yazarlar arasında da yer almaktadır. Öykülerinde önceki dönemlerden farklı bazı yeni yazım metotları yer almaktadır. Teknik ve sanat bakımından da kısa öykü türüne önemli katkıları olmuştur. Kaleme aldığı ve okuyucuların dikkatini çekmeyi başaran kısa öykülerinden birisi Ahî Rafîk/Kardeşim Refik’tir. On yaşındaki Saîd ve onun on beş yaşında ölen kardeşi Refik’in hikâyelerinin anlatıldığı bu kısa öykü, ölüm mefhumu ve insanların bu mefhum karşısındaki tutumlarının sorgulandığı ve buna ek olarak da bazı sosyal mesajların verildiği başarılı bir eserdir. Yalın ve anlaşılır bir dille kaleme alınan öykü, anlatım teknikleri açısından da oldukça zengin bir niteliğe sahiptir. Yazar dış diyalog tekniği başta olmak üzere iç monolog, betimleme ve montaj gibi anlatım teknikleriyle tekdüzelikten uzak bir üslup ortaya koymuştur. Bu özelliklerinden ötürü de söz konusu öyküsü başta olmak üzere Sa‘îd Hûrâniyye’nin kaleme aldığı öykülerin modern Arap öykücülüğünün gelişmesi noktasında önemli katkıları vardır. İşte bu makalede söz konusu öykü teknik ve tematik yönleriyle ele alınacak, Sa‘îd Hûrâniyye’nin Arap edebiyatında kısa öykü türüne yaptığı katkılar tespit edilmeye gayret edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Arap Dili ve Edebiyatı, Kısa Öykü, Sa‘îd Hûrâniyye, Kardeşim Refik

Kaynakça

• Âbâdî, Mahbûbe Muhammedî Muhammed. Cemâliyyâtu’l-mekân fî kasasi Sa’îd Hûrâniyye. Dimaşk: Vizâratu’s-Sekâfe, 2011.
• Abâza, Nizâr - Mâlih, Muhammed Riyâd. İtmâmu’l-a’lâm. Beyrut: Dâru Sâdir, 1999.
• Abdulmecîd, Ğassân. “Neş’etu’l-kıssati’l-kasîra fî Sûriye ve tehavvulâtuhâ”. Mecelletu Cîl ed-Dirâsâtu’l-Edebiyye ve’l-Fikriyye 7/49 (2019): 39-47.
• Aktulum, Kubilay. Metinlerarası İlişkiler. Ankara: Öteki Yayınevi, 2007.
• Çalıkkılıç, Cengiz. Teknik ve Tematik Açıdan Tevfîk el-Hakîm’in Öykücülüğü. Necmettin Erbakan Üniversitesi, 2015.
• Çetin, Nurullah. Roman Çözümleme Yöntemi. 7. Bs. Ankara: Öncü Basımevi, 2009.
• Çetişli, İsmail. Metin Tahlillerine Giriş/2: Hikâye, Roman, Tiyatro. 2. Bs. Ankara: Akçağ Yayınları, 2009.
• Dereli̇, Muhammet Vehbi. “Yemenli Öykücülerden Hemdân Zeyd Demmâc’ın ‘Yolcu’ Adlı Öyküsü”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 13/2 (01 Temmuz 2013): 161-176.
• Ebû Heyf, Abdullah. el-Kıssatu’l-kasîra fî Sûriyye mine’t-taklîd ile’l-hadâse. 1. Bs. Dimaşk: İttihâdu’l-Kuttâbi’l-Arab, 2004. Gündüz, Sevim. Öykü ve Roman Yazma Sanatı. 1. Bs. İstanbul: Toroslu Kitaplığı, 2003.
• Hatîb, Husâm. Subulu’l-mu’essirâti’l-ecnebiyye ve eşkâluhâ fi’l-kıssati’s-Sûriyye. 5. Bs. Dimaşk: Matabi’u’l-İdârati’s-Siyâsiyye, 1991. Hatîb, Muhammed Kâmil. es-Sehm ve’d-dâira. 1. Bs. Beyrut: Dâru’l-Fârâbî, 1979.
• Hûrâniyye, Sa’îd. el-A’mâlu’l-kasasiyyetu’l-kâmile. 1. Bs. Dimaşk: Menşûrâtu Vizârati’s-Sekâfe, 2005.
• İsmet, Riyâd. es-Savt ve’s-sadâ dirâse fi’l-kıssati’s-Sûriyyeti’l-hadîse. 1. Bs. Beyrut: Dâru’t-Talî’a, 1979.
• Kalkaşendî, Ahmed b. Ali b. Ahmed. Subhu’l-a‛şâ fî sınâ‛ati’l-inşâ. 15 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, t.y.
• Karataş, Turan. Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Avcı Ofset, 2001.
• Kurd Alî, Muhammed b. Abdirrezzâk b. Muhammed. Hutatu’ş-Şâm. 3. Bs, 6 Cilt. Dimaşk: Mektebetu’n-Nûrî, 1983.
• Küçüksarı, Mücahit. “Tevfîk Yûsuf el-Avvâd’ın ‘er-Rağîf’ Adlı Romanında Türk İmajı”. Mütefekkir 3/6 (31 Aralık 2016): 307-327. https://doi.org/10.30523/mutefekkir.284564.
• Matlûb, Ahmed. Mu’cemu mustalahâti’n-nakdi’l-’arabbiyyi’l-kadîm. 1. Bs. Beyrut: Mektebetu Lubnân Nâşirûn, 2001.
• Mutenebbî, Ebu’t-Tayyib Ahmed b. el-Huseyn. Dîvân. Beyrut: Dâru Beyrût, 1983.
• Ruşdî, Raşâd. Fennu’l-kıssati’l-kasîra. 2. Bs. Kahire: Mektebetu’l-Anclû, 1964.
• Şâkir, Mustafa. Muhâdarât ’ani’l-kıssa fî Sûriyye. 1. Bs. Kahire: Ma’hedu’d-Dirâsâti’l-’Arabiyyeti’l-’Alemiyye, 1958.
• Tasa, Muhammet. “Suriye Öykücülerinden Mâcid Reşîd el-‘Uveyyid’in ‘Sıcak Bir Yaz’ı”. Marife: Bilimsel Birikim (Marife: Dini Araştırmalar Dergisi) VI/2 (2006): 133-150.
• Tekin, Mehmet. Roman Sanatı Romanın Unsurları. 8. Bs. İstanbul: Ötüken Yayınları, 2010.
• Yâfî, Na’îm. et-Tatavvuru’l-fennî li şekli’l-kıssati’l-kasîra fi’l-edebi’l-şâmiyyi’l-hadîs. 1. Bs. Dimaşk: İttihâdu’l-Kuttâbi’l-Arab, 1982.
• Yesûî, Robert Kambil. A‘lâmu’l edebi’l ‘Arabiyyi’l-muâsıra. 1. Bs, 2 Cilt. Beyrut: eş-Şeriketu’l-Müttehıde li’t-Tevzî, 1996.
• Yıldız, Musa. “Arap Edebiyatında İlk Modern Kısa Öykü; Muhammed Teymûr’un Fi’l-Kitâr’ı”. Nüsha: Şarkiyat Araştırmaları Dergisi II/4 (2002): 43-55.