ÇAD EKONOMİSİNİN MAKRO EKONOMİK GÖRÜNÜMÜ

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 52 - 67, 30.06.2021

Abdallatıf Mahamat Yacoub

Öz

Bu çalışma, 2000-2018 yılları arasında Çad ekonomisinin makro ekonomik göstergeleri incelemiştir. Çad ekonomisinin makro ekonomik göstergeleri incelendiğinde, ekonominin büyümesi için destek sağlayan sektörlerin çeşidinin az olduğu ve Çad ekonomisinin büyümesinde petrol ihracat hacmi ve fiyatının daha çok etkili olduğu görülmektedir. Çad 2003 yılından itibaren petrol üretici bir ülke haline gelmiştir. Bu önemli petrol projesi Çad ekonomisine yeni dinamikler sağlamıştır. 2003 yılında gerçekleştiren ilk petrol ihracatı ile GSYİH 2,249 milyar dolara yükselip 2014 13,981 milyar dolara ulaşmıştı. Son yıllarda petrol fiyatlarındaki düşüş ile birlikte ise, Çad’ın GSYİH rakamları düşmeye başlamıştır. GSYİH 2015’te 10,940 milyar dolara, 2017’de 9,872 milyar dolara kadar düşmüştür. Genel olarak, Çad’da gençlerin eğitim seviyelerine bakılmaksızın bir istihdam sorunu ile karşı karşıyalardır. Finansal sistemin derinliği ve finansal katılım, Çad’da çok düşük kalmaktadır. Genel olarak, Çad ekonomisinin Makro ekonomik göstergeleri incelendiğinde Çad’ın ne kadar ekonomik çeşitlendirmeye ihtiyaç duyduğunu görülmektedir. Petrol fiyatlarındaki düşüşler Çad ekonomisi üzerinde olumsuz etkiler yaratmıştır. Ancak ekonomik çeşitlendirme politikasının uygulanması ve dış şoklara daha az maruz kalan sektörlere de yatırım yapılması ile bu olumsuz etkiler azaltılabilir.

Anahtar Kelimeler

Makro ekonomik göstergeler, Çad ekonomisi, Milli gelir, İşsizlik, Cari işlemler dengesi, Yabancı sermaye, Finans sektörü

Kaynakça

• Adoum Saad (2012), Les investissements pétroliers chinois au Tchad. À la recherche d'un "gagnant/gagnant" ? Actuelle de l'İnstitut Français des relation internationales (İFRİ), avril 2012, https://www.ifri.org/fr/publications/enotes/investissements-petroliers-chinois-tchad-recherche-dungagnantgagnant.
• Ahmat Ali, Ismaıl (2016), Impact de la liberalisation financiere sur la croissance économique: Cas du Tchad (1960-2014), Yüksek Lisans Tezi, Université Abderrahmane Mira De bejaia, Département des sciences économique.
• Banque Africaine de Développement, Fonds Afrıcaın de développement (Octobre 2009), Tchad, Document de Strategie Pays 2010-2014, Département Regional Centre.
• Banque de France (2015), Rapport annuel de la Zone franc 2014, Eurosysteme.
• Banque de France (2017), Rapport annuel de la Zone franc 2016. Eurosysteme.
• Banque de France (2018), Situation Economique-CEMAC, Conjoncture Economique et Financiere des Etats Membres de La CEMAC et Perspectives Pour 2019. https://www.banquefrance.fr/sites/default/files/media/2018/09/28/situation_economique_cemac.pdf.
• CNUCED- Conference des Natıons Unies sur le Commerce et le Developpement (2016), Atelier de formation sur l'implication du secteur privé dans les activités pétrolières et minières au Tchad, N'Djaména, Tchad, 6-8 décembre 2016, Situation du marché de l’emploi au Tchad.
• Dilbaz Alacahan, N.,(2011), Enflasyon, Döviz Kuru İlişkisi ve Yansıma: Türkiye, İstanbul Üniversitesi- Cerrahpaşa, Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi, (1), Ss. 49-56.
• Erdoğan, S. ve Hilal, B.(2009). “Türkiye’de Cari Açığın Belirleyicileri: Mgarch Modelleri İle Bir İnceleme”, Maliye Finans Yazıları. 23/84, Temmuz, 135-172.
• Fonds Monétaıre Internatıonal (2016), Rapport du FMI No 16/275, Aout 2016.
• Gab-Leyba, Guy Dabi (2015), Les faits : Le secteur bancaire tchadien en chiffres, http://www.croset-td.org/2015/06/les-faits-le-secteur-bancaire-tchadien-en-chiffres/.
• Jornal du Tchad.com, Tchad: 1ère pierre de la construction d'une nouvelle cimenterie, Par Luidor Nono et autres médias-16/06/2014, http://www.journaldutchad.com/article.php?aid=6239 .
• Kadooğlu Aydın, G. (2017), Ödemeler Dengesi ve Cari Açık: Türkiye’de 2014-2016 Yılları Arasında Carı Açık ve Petrol Fiyatları Etkileşimi, Fırat Üniversitesi, İİBF Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt:I, Sayı:2, Ss. 27-66.
• Mahamat Yacoub, Abdallatıf (2017), Teşvikler ve Kısıtlamalar Bağlamında Çad’da Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Uluslararası İktisat Bilim Dalı, İstanbul.
• Mızırak Z. (2018), Makroekonomik Göstergelerinin Analizi, Zekeriya Mızrak ve Tahsin Karabulut (Ed.), kitabi içinde, (s. 171-204), Konya, Çizgi Kitabevi.
• Natiıns Unies-Tchad, Plan Cadre des Natıons Unies D’assistance au développement (Undaf) - Tchad 2017-2021.
• Nations Unies (mars 2017), Commission économique pour l’Afrique, Profil de pays 2016, Tchad, Addis Abeba, Ethiopie.
• Nembot, A. (2018), Les IDE français au Tchad en 2017, Ambassade de France Au Cameroun Service Economique Regional, www.tresor.economie.gouv.fr/Articles/2019/01/21/les-investissements-directs-francais-au-tchad.
• Ngouhouo Ibrahim (2008), Les Investıssements Directs Étrangers En Afrique Centrale: Attractivité Et Effets Économiques, PhD Thesis in Economics, Université du Sud Toulon-Var, Faculté de Sciences Économiques et de Gestion.
• Nguyen, Duc Khuong (2008), Libéralisation financière et marchés émergents, Série le monde en questions collection l’esprit économique, Édition L'Harmattan.
• Répuplique Français, La direction générale du Trésor (2017), Les services économiques à l'étranger- Tchad, https://www.tresor.economie.gouv.fr/Pays/tchad.
• Seyidoğlu H. (2015), Uluslararası İktisat Teori Politika ve Uygulama, geliştirilmiş 20.baskı, İstanbul, Güzem Yayınları.
• Tunal, Çiğdem B., Türkiye’de Cari İşlemler Açıklarının Sürdürülebilirliği, İstanbul Üniversitesi- Cerrahpaşa, Uygulamalı bilimler dergisi, (1), Ss.163-177.
• UNFPA (2015), Rapport de mission d’appui à l’élaboration du 7e CPD de la composante « Adolescents et Jeunes » du 3 Novembre au 14 Décembre 2015.