Arıtılmış Atıksuların Tarımda Kullanımı ve İnsan Sağlığı Yönünden Risk Değerlendirmesi

Yıl 2021, , 124 - 134, 16.12.2021

Sümeyra Can Hakan Dulkadiroğlu

https://doi.org/10.17100/nevbiltek.969541

Öz

Bu çalışmada arıtılmış atıksuların tarımda kullanılması ve bunun insan sağlığı üzerinde oluşturduğu riskler incelenmiştir. Arıtılmış atıksuyun tarımda kullanılması alternatif su kaynağı olarak temiz su kaynaklarının korunması yanında, yeraltı ve yerüstü su kaynaklarında kirliliğin önlenmesine katkılar sağlayabilmektedir. Bu avantajlarının yanı sıra tarımsal sulama ile birlikte atıksuyun içindeki yararlı mikroorganizmalar ve nutrientler sayesinde topraktaki gübre gereksinimi de karşılanmaktadır. Ancak arıtılmış atıksuyun tarımsal sulamada yeniden kullanılması ile içerisindeki hastalık yapıcı patojen mikroorganizmalar ve kimyasallardan kaynaklı olarak doğan bazı riskler bulunmaktadır. Bu riskler insan sağlığı açısından da önemli sonuçlar doğrabilir. Bu çalışmada arıtılmış atıksuyun tarımsal kullanımına ve bununla birlikte insan sağlığı açısından riskler, What If? risk analiz yöntemi kullanılarak ile değerlendirilmiştir. Arıtılmış atıksuların tarımsal sulama amacıyla kullanımında özellikle insan sağlığı ve bununla birlikte toprak ve ürün kalitesi açısından olumsuz etkilerle karşılaşılmaması için gerek atıksu özellikleri, gerekse toprak yapısı ve ürün hassasiyetleri göz önünde bulundurularak uygun arıtma yöntemlerinin uygulanması durumunda, risklerin önemli ölçüde azaltılabileceği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Atıksu arıtımı, Yeniden kullanım, Tarımsal sulama, Risk değerlendirmesi

Kaynakça

• [1] European Commission, Eurostat, Product Datasets, https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-datasets/-/t2020_rd220
• [2] Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Çevresel Göstergeler, Su Kullanımı, https://cevreselgostergeler.csb.gov.tr/su-kullanimi-i-85738
• [3] Özçağlar, A., “Türkiye’deki Tarım Alanlarının Coğrafi Dağılışının Doğal Çevreyle İlişkisi” Ankara Üniversitesi DTCF Coğrafya Araştırmaları Dergisi, 11, 131-150, 1988
• [4] Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), İstatistik Veri Portalı, Tarım Alanları, 17 Şubat 2021
• [5] DSİ, 2019 Yılı Resmi Su Kaynakları İstatistikleri, DSİ'ce Geliştirilen Sulamalarda Uygulanan Sulama Yöntemleri, 2018-2019, https://www.dsi.gov.tr/Sayfa/Detay/1344
• [6] TÜİK, Sektörel Su ve Atıksu İstatistikleri, 2018, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Sektorel-Su-ve-Atiksu-Istatistikleri-2018-30673
• [7] DSİ 2019 Yılı Resmi Su Kaynakları İstatistikleri, Türkiye Genelinde Sulamada Kullanılan Yüzey Suyu Miktarı, 2000-2019, https://www.dsi.gov.tr/Sayfa/Detay/1344
• [8] Demir Ö., Yıldız M., Sercan Ü., Arzum C. Ş., “Atıksuların Geri Kazanılması ve Yeniden Kullanılması” Harran Üniversitesi Mühendislik Dergisi, 2, 2, 1-14, 2017
• [9] American Chemical Society, “Identifying and Evaluating Hazards in Research Laboratories” Guidelines developed by the Hazard Identification and Evaluation Task Force of the American Chemical Society’s Committee on Chemical Safety, 147 s, 2015
• [10] Saraoğlu, E., “Arıtılmış Atıksuların Tarımsal Sulamada Yeniden Kullanımı – Ülkemizden ve Dünyadan Başarılı Örnekler ve Türkiye İçin Uygulama Önerileri” T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü, Su ve Toprak Yönetimi Dairesi Başkanlığı, Uzmanlık Tezi, 115 s, Ankara, 2014
• [11] Duman, H., “Arıtılmış Kentsel Atıksuların Sulamada Yeniden Kullanımı; Kayseri Atıksu Arıtma Tesisi Örneği” Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Uzmanlık Tezi, 114 s, Ankara, 2017
• [12] Atıksu Arıtma Tesisleri Teknik Usuller Tebliği, RG Tarih: 20.03.2010, Sayı: 27527
• [13] Saliba R., Callieris R., D’Agostino D., Roma R., Scardigno A., “Stakeholders’attitude towards the reuse of treated wastewater for irrigationin Mediterranean agriculture”, Agricultural Water Management, 204, 60-68, 2018, DOI: doi.org/10.1016/j.agwat.2018.03.036
• [14] WHO, “Guidelines for the safe use of wastewater, excreta and greywater - Volume 4: Excreta and greywater use in agriculture”, https://www.who.int/publications/i/item/9241546859, 2006, (Erişim tarihi: 10.08.2021)
• [15] EC, “Regulation (EU) 2020/741 of the European Parliament and of the Council on minimum requirements for water reuse” (https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32020R0741&qid=1628604401791&from=EN), 2020 (Erişim tarihi: 10.08.2021).
• [16] Gardner M., Jones V., Comber S., Scrimshaw M. D., Coello-Garcia T., Cartmell E., Lester J., Ellor B., “Performance of UK wastewater treatment works with respect to trace contaminants”. Science of the Total Environment, 456–457, 359–369, 2013
• [17] Revitt D. M., Lundy L., Fatta-Kassinos D., “Development of a qualitative approach to assessing risks associated with the use of treated wastewater in agricultural irrigation”, Journal of Hazardous Materials, 406, 1-9, 2021, DOI: doi.org/10.1016/j.jhazmat.2020.124286