Contribution to the Knowledge on Papilionoidea and Hesperioidea (Lepidoptera) Fauna of Beypazarı District (Türkiye)

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 2, 14 - 25, 31.12.2023

Kağan Bozkurt , Selma Seven Çalışkan

https://doi.org/10.17100/nevbiltek.1259668

Öz

Butterflies, which are among the active groups in pollination, are one of the insect groups that are most affected by habitat
loss. Although it is one of the most studied groups among insect orders, the butterflies of Beypazarı are still not fully
known. Beypazarı district, chosen as the study area, has different habitat types such as mixed forest, bush, steppe and
ruderal. In this study, it was aimed to examine the distribution of butterfly species in the region, especially rare and critical
species in detail, and the results of the field studies conducted in Beypazarı district between 2016-2017 were summarized
in the article. Butterfly samples were collected from 33 stations. As a result of the identification studies of the collected
specimens, 81 species belonging to 6 families were identified. Distribution of species according to families are:
Nymphalidae (13), Hesperiidae (10), Lycaenidae (24), Papilionidae (3), Pieridae (16), Satyridae (15). 53 species are new
records for the Beypazarı fauna. Polyommatus cornelius detected in the study area is endemic to Türkiye. 80 types of LC
(Least Concern) are in the category of one type of NT (Near Threatened). While the shrub vegetation in the region is in
the first place with 56 species in terms of butterfly diversity, mixed forest is in the second place with 38.

Anahtar Kelimeler

butterfly, distribution, habitat, threat categories, Ankara

Beypazarı İlçesinin Papilionoidea ve Hesperioidea (Lepidoptera) Fauna Bilgisine Katkılar (Türkiye)

Öz

Polinasyonda etkin gruplar arasında yer alan kelebekler, habitat kayıplarından en fazla etkilenen böcek gruplarının
başında gelmektedir. Böcek takımları arasında en fazla çalışılan gruplardan biri olmasına rağmen Beypazarı'nın
kelebekleri hala tam olarak bilinmemektedir. Çalışma alanı olarak seçilen Beypazarı ilçesi, karışık orman, çalılık, bozkır
ve ruderal olmak üzere farklı habitat tiplerine sahiptir. Bu çalışmada bölgedeki kelebek türlerinin, özellikle nadir ve kritik
türlerin dağılımlarını ayrıntılı bir şekilde incelenmesi amaçlanmış ve makalede 2016-2017 yılları arasında Beypazarı
ilçesine yapılan arazi çalışmalarının sonuçları özetlenmiştir. Kelebek örnekleri 33 istasyondan toplanmıştır. Toplanan
örneklerin teşhis çalışmaları sonucunda 6 familyaya ait 81 tür tespit edilmiştir. Türlerin familyalara göre dağılımı;
Nymphalidae (13), Hesperiidae (10), Lycaenidae (24), Papilionidae (3), Pieridae (16), Satyridae (15) olarak belirlenmiştir.
55 tür Beypazarı faunası için yeni kayıttır. Çalışma alanında tespit edilen Polyommatus cornelius Türkiye için endemiktir.
80 tür LC (Least Concern) bir tür NT (Near Threatened) kategorisindedir. Bölgede çalı vejetasyonu kelebek çeşitliliği
açısından 56 tür ile ilk sırada yer alırken, karışık orman 38 tür ile ikinci sırada yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kelebek,, dağılım,, habitat,, tehlike kategorileri, Ankara

Kaynakça

• [1]. Ankara Valiliği, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü, “İlimiz Beypazarı İlçesi İnözü Vadisi Doğal Sit Alanının Statüsünün Nitelikli Doğal Koruma Alanı Olarak Tescili” https://ankara.csb.gov.tr/ilimiz-beypazari-ilcesi-inozu-vadisi-dogal-sit-alaninin-statusunun-nitelikli-dogal-koruma-alani-olarak-tescili-duyuru-411349, Data accessed March 2, 2023.
• [2]. Eken, G., Bozdoğan M., İsfendiyaroğlu S., Kılıç D.T. & Lise Y. (eds.) “Türkiye’nin Önemli Doğa Alanları (Key Biodiversity Areas of Turkey)” Ankara, Türkiye, Doğa Derneği, 2006
• [3]. T.R. Tarım ve Orman Bakanlığı, 9.Bölge Müdürlüğü, “Ankara - Kelebekler Vadisi Tabiat Parkı”, https://bolge9.tarimorman.gov.tr/Menu/68/Ankara-Kelebekler-Vadisi-Tabiat Parki, Data accessed March 2, 2023.
• [4]. Van Swaay, C.A.M. and Warren, M.S., “Red Data book of European butterflies (Rhopalocera)”. Nature and Environment, No. 99, Council of Europe Publishing, Strasbourg. 1999
• [5]. Van Swaay, C.A.M., Cuttelod, A., Collins, S., Maes, D., López Munguira, M., Šašic, M., Settele, J., Verovnik, R., Verstrael, T., Warren, M., Wiemers, M. ve Wynhoff, I., “European red list of butterflies. Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities, 2010
• [6]. Koçak A.Ö. & Seven, S., “A tentative list of the threatened butterflies in Turkey. Centre for Entomological Studies Misc.Pap., cilt.52, ss.3-8, 1998
• [7]. Verovnik, R., Wiemers, M., Balletto, E., Coutsis, J., Karsholt, O., Kudrna, O., Lopez Munguira, M., Šašic, M., van Nieukerken, E.J. and Wahlberg, N., “Revised list of European Butterflies. Taxonomy Commission of Butterfly Conservation Europe” 2010
• [8]. Karaçetin, E. ve Welch, H. J., “Türkiyedeki kelebeklerin kırmızı kitabı”, Doğa Koruma Merkezi, Ankara, Türkiye, 124 s. 2011
• [9]. Koçak, A.Ö. ve Kemal, M., “A synonymous and distributional list of the species of the Lepidoptera of Turkey” Centre for Entomological Studies Memoirs 8: 1-487, 2018
• [10]. Çalışkan Seven S. & Hasbenli A., “The first record of endangered Lycaena helle ([Denis & Schiffermüller], 1775) for Turkey (Lepidoptera: Lycaenidae)”. Shilap-Revista De Lepidopterologia, Cilt.50, sa.197, ss.51-55, 2022
• [11]. Lederer, J., “Excursion lepidopterologique en Anatolie” Annales de la Société Entomologique de Belgique 9: 49-81, 1865
• [12]. Rebel, H., “Neue Lepidopteren aus Ankara” Z.öst. EntVer. 18: 23-24, 1933a
• [13]. Rebel, H., “Lepidopteren aus der Umgebung Ankaras. 1.Teil” Die Annalen des Naturhistorischen Museums in Wien, 47: 1-13, 1Pl., 2 figs., 1933b
• [14]. Rebel, H., “Lepidopteren aus der Umgebung Ankaras. 2.Teil” Die Annalen des Naturhistorischen Museums in Wien. 46: 1-13, 1Pl., 2 figs., 1936
• [15]. Rebel, H., “Description de trois espèces nouvelles de Microlépidoptères d’Ankara” Mitteilungen der Schweizerischen Entomologischen Gesellschaft, 16: 442-444, 1937
• [16]. Schurian, K.G. und Hofmann, P., “Entomologische Aufsammlungen und Beobachtungen bei Kızılcahamam (Türkei)” Nachrichten Entomologische Vereins Apollo N. F., 3 (4), 111-127, 1983
• [17]. Schurian, K.G., Hofmann, P.J. und Reif, A., “Ergânzungen zur Tagfalterfauna von Kizilcahamam (Türkei)” Nachrichten Entomologische Vereins Apollo N.F., 12 (1), 57- 67, 1991
• [18]. Battenfeld, P., 1978. Sammelergebnisse von Ankara. Nachr. ent. Ver. Apollo 3:44-47.
• [19]. Koçak, A.Ö., “Ayaş Dağları Lepidopterleri Hakkında” Centre for Entomological Studies, Priamus 4 (1/2): 66-77, 1986
• [20]. Koçak, A.Ö., “On the Lepidoptera of Ayaş District (C.Anatolia)” Centre for Entomological Studies, Priamus 4 (4): 150-161, 1989
• [21]. Koçak, A.Ö., “Kızılcahamam Lepidoptera faunasına katkılar-I” Centre for Entomological Studies, Miscellaneous Papers 8: 1-4, 1990a
• [22]. Koçak, A.Ö., “Additional notes to the Lepidoptera fauna of Işık Dağı (N.Turkey): filo. Pap., 5, 4-8. Kızılcahamam (Prov. Ankara, Türkei)” Centre for Entomological Studies, Priamus 6 (3/4): 97-113, 1990b
• [23]. Koçak, A.Ö., “An annotated list of the Lepidoptera collected from Işık Dağı (N. Turkey) in 1988” Centre for Entomological Studies, Miscellaneous Papers 3, 1-7, 1990c
• [24]. Koçak, A.Ö., “Additional faunistical and ecological notes to the Lepidoptera of Ayaş district (Central Turkey)” Centre for Entomological Studies, Miscellaneous Papers 4: 3-7, 1990d
• [25]. Koçak, A.Ö., “Über Lepidopterenfauna von Kızılcahamam mit taxonomischen Notizen (Lepidoptera)” Centre for Entomological Studies, Miscellaneous Papers 9: 1- 10, 3 figs., 1991
• [26]. Koçak,A.Ö., “M. ve W. Glaser tarafından Kızılcahamam'dan toplanan Lepidopterlerin listesi-I” Centre for Entomological Studies, Miscellaneous Papers 14: 6-8; 15: 1-8, 1992
• [27]. Koçak A. Ö., Seven S., “Anthocharis cardamines (Linnaeus) türünün erken gelişme safhaları üzerine bir çalışma (Lepidoptera, Pieridae)” Centre For Entomologıcal Studıes Mıscellaneous Papers, Cilt.8, Ss.5-7, 1990
• [28]. Koçak, A.Ö. ve Seven, S., “Euchloe ausonia türünün erken gelişme safhaları üzerine bir çalışma (Lepidoptera, Pieridae)” Centre for Entomological Studies, Miscellaneous Papers 8: 5-7, 1990b
• [29]. Koçak A. Ö., Seven S , “Faunistisch-ökologische Notizen über Tagfalterfauna von Kızılcahamam (Prov.Ankara, Türkei) (Lepidoptera)” Centre for Entomological Studies Priamus, cilt.5, sa.4, ss.105-122, 1991
• [30]. Koçak A. Ö., Seven S., “Lepidopterlerin erken gelişme safhaları ve beslenme biyolojisine katkılar-I” Centre for Entomological Studies Priamus, cilt.5, sa.4, ss.149-156, 1991
• [31]. Koçak A. Ö., Seven S., “Über gie Tagfalterfauna des Gebirges Hodulca bei Kızılcahamam (Prov.Ankara,Türkei)” Centre For Entomological Studıes, Priamus, cilt.6, ss.97-113, 1993
• [32]. Koçak, A.Ö. ve Seven, S., “Anadolunun diurnal Lepidoptera birlikleri ve ekolojisi” Centre for Entomological Studies Priamus 8(3/4): 53-162, 1996
• [33]. Koçak A. Ö., Seven S., “On the Papilionoidea and Hesperioidea fauna of the Mount Karyağdı Turkey (Lepidoptera)” Centre For Entomologıcal Studıes Mıscellaneous Papers, cilt.53, sa.54, ss.1-12, 1998.
• [34]. Koçak, A.Ö. Seven S. & Kemal, M., “Tomares (nogelii) dobrogensis ssp.uighurica (ssp.n.) [in] Koçak, A., Enkhere vilayitidiki kepineklirining sinonumik tizimliği (Lepidoptera)” Centre for Entomological Studies Ankara, Miscellaneous Papers, cilt.67, sa.69, ss.14, 2000
• [35]. Koçak, A.Ö. ve Kemal, M., “Lepidoptera coğrafyası üzerine araştırmalar 1. Ankara vilayeti kelebeklerinin zoocoğrafik analizi” Centre for Entomological Studies, Priamus 10 (3/4): 105-111, 2001
• [36]. Koçak, A.Ö. ve Kemal, M., “Synonymical and distributional list of the species of Ankara Province (Central Turkey) (Lepidoptera)” Centre for Entomological Studies, Priamus 12 (1): 1-32, 2007
• [37]. Seven [Çalışkan] S., “The ecology and fauna of diurnal Lepidoptera for Kızılcahamam Kocaçay Valley” Centre for Entomological Studies Priamus , cilt.7, sa.1, ss.3-62, 1994
• [38]. Seven [Çalışkan] S., “Kuzey Anadolu’dan bir Melitaea cinxia formu hakkında” Centre for Entomological Studies, Miscellaneous Papers 26: 6–8, 1996
• [39]. Seven [Çalışkan] S., “Kırıkkale Lepidoptera faunası ekolojisi ve taksonomisi üzerine araştırmalar” Centre for Entomological Studies, Priamus 10 (1/2): 1-101, 2000
• [40]. Seven [Çalışkan] S., “Contribution to the knowledge on Papilionoidea and Hesperioidea (Lepidoptera) Fauna of İdris Mountain (Turkey)” Acta Entomologica Slovenica 13(2): 127-144, 2005
• [41]. Seven [Çalışkan] S., “Preliminary Work on Rhopalocera and Heterocera Fauna of Çubuk Districts Ankara Province North Turkey” Gazi University Journal of Science, cilt.27, sa.3, ss.891-895, 2014
• [42]. Seven [Çalışkan] S., “Comparative Analysis of Habitat Preferences of the Diurnal Lepidoptera of Tuz Lake, Turkey” Acta Zoologıca Bulgarıca, Cilt.69, Sa.1, Ss.49-54, 2017
• [43]. Seven [Çalışkan] S., Koçak M. K., “Additions to the local faunas of the diurnal Lepidoptera in the Province of Ankara (North Turkey)” Centre for Entomological Studies, Miscellaneous Papers cilt.62, ss.1-7, 2000a.
• [44]. Seven [Çalışkan] S., Koçak M. K., “Additions to the diurnal lepidoptera fauna of the districts Çubuk and Kalecik (Ankara Prov. North Turkey)” Centre for Entomological Studies, Miscellaneous Papers, cilt. 63, ss.1-5, 2000b
• [45]. Seven [Çalışkan] S., Hüseyinoğlu Y., Kemal Koçak M., Özdemir M., “Recent collections of the diurnal Lepidoptera of the Soğuksu N.P. Işık Dağı (Kızılcahamam, Ankara Prov., N.Turkey)” Centre for Entomological Studies Ankara, Miscellaneous Papers, cilt.64, ss.1-6, 2000
• [46]. Seven [Çalışkan] S., Bakowski M., “The contributions for Lepidoptera Fauna of Soğuksu National Park, (Ankara)” Centre for Entomological Studies, Priamus , cilt.7, sa.4, ss.156-170, 1996
• [47]. Torun, Ö. and Çalışkan, S. S., “Caterpillar (Lepidoptera) communities on oak (Quercus pubescens) in Ankara Province (Turkey)”, Turkish Journal of Entomology, 40 (3): 281-290, 2016
• [48]. Wagener, S., “Zwei neue Melanargia-Formen aus Anatolien (Lepidoptera: Satyridae)”, Atalanta 14(4): 247-299, 8 Taf., 4 Tab., 1983
• [49]. Reissinger, E.J. “Die geographisch-subspezifische Gliederung von Colias alfacariensis Ribbe, 1905 unter Berücksichtigung def Migrations-verhältnisse (Lepidoptera, Pieridae)”, Neue entemologische Nachrichten 26:5-351, Pls, 1989
• [50]. Koçak,A.Ö., “Über die Schmetterlinge von Beypazarı (Prov. Ankara, Türkei). Centre for Entomological Studies Priamus” 6 (3/4): 113-131, 1993
• [51]. Hesselbarth, G., Van Oorschot, H. und Wagener, S., “Die Tagfalter der Türkei unter Berücksichtigung der angrenzenden Länder”, Vol. 1+2: 1354 pp, Vol. 3: 847 pp., 1995
• [52]. Tshikolovets, V. V., “Butterflies of Europe and Mediterranean area. Czech Republic: Tshikolovets Publications”, 544 pp., 2011
• [53]. Bozano, G.C., Weidenhoffer, Z., “Guide to the Butterflies of the Palearctic Region: Lycaenidae 3: Theclineae, tribes Tomarini, Aphnaeini and Theclini (partim)”, Omnes Artes, 97pp., 2007
• [54]. Sbordoni, V.; Cesaroni, D.; Coutsis, J.G. “[Edt. Bozano, G.C.], Guide to the Butterflies of the Palearctic Region: Satyrinae 5: Tribe Satyrini. Satyrus, Minois, Hipparchia”, Omnes Artes, 134pp., 2018
• [55]. Çimen, A. Ö., “Keltepe ve Sığır Yatağı Tepeleri ile (Beypazarı) çevresinin florası, Yüksek Lisans Tezi”, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Ensttitüsü, Ankara, 1-163, 2018