İnsani Müdahaleden Koruma Sorumluluğuna Geçiş: Eski Sorun, Yeni Kavram

Yıl 2012, Cilt: 1 Sayı: 2, 206 - 220, 21.11.2012

Azime Telli

Öz

Günümüzde uluslararası sistem eşit ve bağımsız ulus devletlerden oluşmaktadır. Ancak söz konusu niteliklerin kırılganlıkları en somut olarak müdahale girişimlerinde kendini göstermektedir. Birleşmiş Milletler Şartı’nda yasaklanmış olmasına rağmen, çeşitli yollarla ekonomik ve politik müdahaleler devam etmektedir. İnsani müdahale adı altında başlayan uygulamalar 21. yüzyılda yeni bir şekil almıştır. Yıpranan insani müdahale doktrinin yerini, koruma sorumluluğu doktrini ile birlikte egemenliğin sadece hak değil aynı zamanda sorumluluk olduğu anlayışı almıştır. Eşit ve egemen aktörler olan devletlerin topraklarını koruma hakkının yanı sıra, vatandaşlarını koruma görevinin kabul görmesiyle birlikte müdahale kavramı yerini sorumluluğa bırakmıştır.

Anahtar Kelimeler

İnsani müdahale, koruma sorumluluğu, Birleşmiş Milletler, egemenlik

Kaynakça

• Albright, Madeleine K. (Eylül 2009). Think Again: United Nation. Foreign Policy, Volume: 138, s. 16-24.
• Annan, Kofi A. (14 Eylül 1999). The consept of two sovereignty. The Economist, www.un.org/news/ossg/sg/stories/kaecon.html, (Erişim Tarihi: 12.01.2012).
• Arsava, A. Füsun. (2007a). Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Kararlarına Karşı İnsan Hakları Himayesi. Uluslararası Hukuk ve Politika, Cilt:3, No:10, s.1-12.
• Arsava, A. Füsun. (2007b). BM Güvenlik Konseyi’nin İnsan Haklarını Koruma Rolü ve Güvenlik Konseyi’nin Yetkilerinin Dayanağı ve Sınırları. Uluslararası Hukuk ve Politika, Cilt: 4, No: 13, s. 1-16.
• Arsava, A. Füsun. (2009). İnsani Devletler Hukuku ve İnsan Hakları Sözleşmesi İlişkisi. Uluslararası Hukuk ve Politika, Cilt: 5, No: 19, s. 1-21.
• Arsava, A. Füsun. (2011). Egemenlik ve Koruma Sorumluluğu. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: XV, Sayı: 1, s. 101-124.
• Axworthy, Lloyd and Rock, Allan. (23 Temmuz 2009). Protecting R2P, Huntington Post, http://www.huffingtonpost.com/lloyd-axworthy/protectingr2p_b_243938.html, (Erişim Tarihi: 18.11.2011).
• Barbour, Brian and Gorlick, Brian. (2008). Embracing the ‘Responsibilty to Protect’: A Repertoire of Measures Including Asylum for Potential Victims,.Int J Refugee Law, 20 (4), s. 533-566.
• Başeren, Sertaç Hami. (2003). Uluslararası Hukukta Devletlerin Münferiden Kuvvet Kullanmalarının Sınırları, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Bellamy, Alex J. (Eylül 2005). Responsibilty to Protect or Trojan Horse? The Crisis in Darfur and Humanitarian Intervention after Iraq. Ethics & International Affairs, Volume: 19, Issue: 2, s. 31-54.
• Bellamy, Alex J. (2010). The Responsibilty to Protect- Five Years On. Ethics & International Affairs, Volume: 24, Issue: 2, s. 143-169.
• Chomsky, Noam. (03 Ağustos 2009). Making War to Bring Peace, In These Times, Retrieved November 05, 2011 from www.inthesetimes.com/article/4696/making_war_to_bring_peace/.
• Evans, Gareth. (2008). The Responsibilty to Protect Ending Mass Atrocity Crimes Once and For All, Washington: Brookings Institution Press.
• Gemalmaz, Mehmet Semih. (2010). Ulusalüstü İnsan Hakları Hukukunun Genel Teorisine Giriş, İstanbul: Legal Yayıncılık, 7. Baskı.
• Global Center For The Responsibilty to Protect. (Ağustos 2009). Implementing the Responsibilty to Protect The 2009 General Assembly Debate: An Assessment, GCR2P Report, Retrieved December 10, 2011 from http://globalr2p.org/media/pdf/GCR2P_General_Assembly_Debate_Assessment.pdf
• ICISS. (Ekim 2001). The Responsibilty to Protect, Ottowa: International Development Research Centre.
• Keskin, Funda. (1998). Uluslararası Hukukta Kuvvet Kullanma: Savaş, Karışma ve Birleşmiş Milletler, Ankara: Mülkiyeler Birliği Vakfı.
• Keskin, Funda. (Kış 2006-2007). İnsancıl Müdahale: 1999 Kosova ve 2003 Irak Sonrası Durum. Uluslararası İlişkiler, Cilt: 3, Sayı: 12, s. 49-70.
• Massingham, Eve. (Ekim 2009). Military Intervention for Humanitarian Purposes: Does the Responsibility to Protect Doctrine Advance the Legality of the Use of Force for Humanitarian Ends?. International Review of the Red Cross, Volume: 91, Number: 876, s. 803-831.
• Özdek, Yasemin. (2000). Uluslararası Politika ve İnsan Hakları, Ankara: Öteki Yayınevi.
• Pazarcı, Hüseyin. (2008). Uluslararası Hukuk, İstanbul: Turhan Kitabevi.
• Tamvada, Subramanya Sirish. (2010). Whose Responsibilty? Responsibilty to Protect and the Role of the Security Council, Unprinted Master Thesis, Universität Wien. Historisch-Kulturwissenschaftliche Fakultät BetreuerIn: Nowak, Manfred.
• Taşdemir, Fatma. (2006). Uluslararası Anarşiye Giden Yol: Uluslararası Hukuk Açısından Önleyici Meşru Müdafaa Hakkı. Uluslararası Hukuk ve Politika, Cilt: 2, No: 5, s. 75-89.
• UN General Assembly. (15 Eylül 2005). World Summit Outcome, Retrieved October 11, 2011 from http://globalr2p.org/media/pdf/WSOD_2005.pdf.
• UN General Assembly. (07 Kasım 2009). Resolution adopted by the General Assembly 63/308. The Responsibilty to Protect, Retrieved October 12, 2011 from www.globalr2p.org/media/pdf/UNResolutionA63L.80Rev.1.pdf.
• UN General Assembly. (14 Haziran 2010). Early warning, assessment and the responsibilty to protect, Report of the Secretary-General, Retrieved October 20, 2011 from http://globalr2p.org/media/pdf/2010_A.64.864.pdf.
• UN General Assembly. (12 Ocak 2009). Implementing the Responsibility to Protect, Report of the Secretary General, Retrieved December 12, 2011 from http://globalr2p.org/media/pdf/Implementing_the_Responsibility_to_Protect.pdf.
• UN Security Council. (28 Nisan 2006). Adopted by the Security Council at its 5430th meeting, on 28 April 2006, Retrieved November 10, 2011 from www.globalr2p.org/media/pdf/Resolution_1674.pdf.
• Waal, Alex De. (2007). Darfur and the failure of the responsibilty to protect. International Affairs, 83: 6, s. 1039-1054.
• Weiss, Thomas G. (Haziran 2004). The Sunset of Humanitarian Intervention? The Responsibilty to Protect in a Unipolar Era. Security Dialogue, Vol. 35(2), s.135-153.
• Werkhäuser, Nina. (07 Mart 2008). BM insan hakları ihlalleri için devrede, DWWORLD.DE, www.dw-world.de/dw/article/0,,3175012,00.html adresinden 05 Kasım 2011 tarihinde edinilmiştir.
• Williams, Ian. (03 Ağustos 2011). Intervention and indifference, Tribune Magazine, Retrieved October 05, 2011 from www.tribunemagazine.co.uk/2009/08/ian-williams-intervention-and-indifference/.