FELSEFİ SÜREÇ İÇİNDE DÜŞÜNME OLGUSU

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 2, 379 - 395, 31.12.2019

Dilek Başerer , Ekrem Ziya Duman

Öz

Düşünme, yüklem, yani iş,
eylem, oluştur. Düşünce ise, nesne, yani öznenin yaptığı iş, eylemden etkilenen
öğedir. Kısaca düşünce, düşünme eylemlerinin sonunda ortaya çıkan, başkaları
için de varlık bulan üründür. Sistematik ifadeyle, düşünme; kişinin kendi
içerisinde bir faaliyet iken, düşünce ise düşünmenin başka bilinçlere ulaşmış
halidir (Mengüşoğlu, 1988; Taşdelen, 2012).

Her eylem düşünmeyi gerektirir. Bu nedenle de insanın
var olduğu anlan itibaren düşünme olgusu oluşmuş ve felsefeye temel prensip
olmuştur. Çünkü düşünme olmadan hareket etmek, eylemleri gerçekleştirmek
oldukça zordur. Bu nedenle de felsefi süreç içinde düşünme olgusunun nasıl ele
alındığını, düşünceden farkını ve filozofların düşünme hakkındaki söylemleri
çalışma açısından önem arz etmektedir. Bundan kaynaklı olarak ilk örneklerine
giderek düşünme sürecinin filozoflar tarafından algılanışına bakılmış, ardına
düşünme üzerine temel olarak değinen filozoflar (Sokrates, Platon, Aristoteles,
Descartes, Kant, Hegel, Heidegger gibi) açından bu olgu ele alınmıştır.

Düşünme yüzyıllar içinde ana madde sorgulamasından
başlayarak, spesifik olarak ele alınan ve Varlık’ın açıklanmasına kadar giden
bir süreç olarak değerlendirilmiştir. Buradan çıkan sonuç ise, düşünmenin
yıllar içinde değiştiği, sadece bilişsel bir süreç olarak ele alınmadığı, içsel
bir konuşma yanında mantıksal ve varlıksal olarak ele alındığı görülmüştür

Anahtar Kelimeler

Düşünme, Düşünce, Mantık, Filozof

Kaynakça

• Altınörs, S.A. (2010). Düşünce ile dil arasındaki ilişkiye Descartes’ın yaklaşımı. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(28), 389-401.
• Aristoteles (1947). Organon I, kategoriler,(H. R. Atademir, Çev.). (2. Baskı). İstanbul: Milli Eğitim.
• Aristoteles (1966). Organon III, birinci analitikler. (H. R. Atademir, Çev.). İstanbul: Milli Eğitim.
• Aristoteles. (1984). Metaphysics. The Complete Works of Aristotle, Ed. Jonathan Barnes, translated by W. D. Ross, Princeton, N. J.: Princeton University.
• Aristoteles. (1984a). Physics. The Complete Works of Aristotle, Ed. Jonathan Barnes, translated by R. P. Hardie and R. K. Gaye, Princeton, N. J.: Princeton University.
• Aristoteles. (2005). İkinci çözümlemeler. (A. Houshiary, Çev.). İstanbul: YKY.
• Aristoteles. (2015). Metafizik. (G. Sev, Çev.). İstanbul: Pinhan.
• Aristoteles. (2017). Kategoriler-önermeler bütün yapıtları -7 .(F. Akderin, Çev.) İstanbul: Say.
• Arslan, A. (2007). İlkçağ felsefe tarihi 3: Aristoteles. (1. Baskı). İstanbul:İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Atademir, H. R. (1947). Filozoflara göre felsefe. Konya: Atademir.
• Birgül, M. (2012). Heidegger’in ‘hâlâ düşünmemek’ eleştirisi bağlamında İslam düşünce tarihine bakmak. FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler) Dergisi, 14, 135-155.
• Cevizci, A. (2012). Bilgi felsefesi. . (3. Baskı). İstanbul: Say.
• Çakır, N. (2013). Üniversite Eğitiminin Üst Düzey Düşünme Becerilerinin Gelişimine Etkisi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çüçen, A.K. (2013). Mantık. (8. Baskı). Bursa: Sentez.
• Descartes, R. (1986). Aklın yönetimi için kurallar. (M. Ökmen, Çev.), İstanbul: Doğuş
• Descartes, R. (1988). Felsefenin ilkeleri. (M. Karasan, Çev.). İstanbul: MEB.
• Descartes, R. (1991). Discourse on the method. (John Cottingham & Robert Stoothoff & Dugold Murdoch, Trans.). The Philosophical Writings of Descartes, vol. I, Cambridge: Cambridge University.
• Descartes, R. (2017). Meditasyonlar. (2. Baskı). (Ç. Dürüşken, Çev.). İstanbul: Alfa.
• Erişirgil, M. E. (1997). Kant ve felsefesi, (Ed. İsmail Taşpınar), İstanbul: İnsan.
• Gökberk, M. (2005). Felsefe tarihi, (16. Baskı). İstanbul: Remzi.
• Guthrie, W.K.C. (1960). The greek philosophers: from Thales to Aristotle. New Yok: Harper and Brothers.
• Hegel, G.W. (1986). Tinin görüngübilimi. (N. Bozkurt, Çev.). İstanbul: Remzi.
• Hegel, G.W. (2014). Mantık bilimi-anahatlarda felsefi bilimler ansiklopedisi 1. (A.Yardımlı, Çev.). İstanbul: İdea.
• Hegel, G.W. (2014a). Mantık bilimi-nüyük mantık. (A.Yardımlı, Çev.). İstanbul: İdea.
• Heidegger, M. (2012). Dilin doğası, insan bilimlerine prolegomena dil, gelenek ve yorum. (H. Arslan, Çev.). İstanbul: Paradigma.
• Heidegger, M. (2013). Düşünmek ne demektir?. (R. Şentürk, Çev.). İstanbul: Paradigma.
• Heidegger, M. (2013a). Hümanizm üzerine , (Y. Örnek, Çev.). Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
• Heimsoeth, H. (1967). Immanuel Kant’ın felsefesi (T. Mengüşoğlu, Çev.) İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
• Hibben, J. G. (2000). Hegel’s logic: An essay in interpretation. Canada: Batoche Books
• Kant, I. (1992). Lectures on logic (J. Micheal Young,Trans.). Cambridge: Cambridge University.
• Kant, I. (1995). Prolegomena. (I. Kuçuradi, Y. Örnek Çev.). Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
• Kant, I. (2015). Kişinin düşünerek yönünü tayin etmesi ne anlama gelir? (A. Aydoğan, Çev.). Düşüncenin çağrısı içinde. (83-102). İstanbul: Say
• Kant, I. (2016). Arı usun eleştirisi (İ. Z. Eyuboğlu, Çev.). İstanbul: Say.
• Küyel, M. T.(1969). Aristoteles ve Farabi’nin varlık ve düşünce öğretileri. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Mengüşoğlu, T. (1988). Felsefeye giriş. İstanbul: Remzi.
• Özden, Y. (1999). Öğrenme ve öğretme, Ankara: Pegem A.
• Özlem, D. (2004). Mantık klasik/sembolik mantık, mantık felsefesi. (7. Baskı). Ankara: İnkılap.
• Platon. (1987). Cratylus. The Collected Dialogues. (B. Jowett, Trans.). Princeton University.
• Platon. (1997). Sofist. (Ö. N. Soykan, Çev.) İstanbul: Remzi.
• Platon. (2007). Menon. ( 2.Basım). (A. Cevizci, Çev.) İstanbul: Sentez.
• Platon. (2016). Euthyphron. (F. Akderin, Çev.) İstanbul: Say.
• Sümer, B. A. (2011). Parmenides’in ‘düşünme ve varlık aynı şeydir’ yargısına Heıdegger’in yorumu açısından bir bakış FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi), 11, 137-154.
• Taşdelen, V. (2012). Düşünme eğitimi ve iyi hayat kavramı, Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, (146), 20-28.
• Taylan, N. (2011). Ana hatlarıyla mantık. (4. Baskı). İstanbul: Ensar.
• Wood, A. W. (2009) Kant, (A. Kovanlıkaya, Çev.). Ankara: Dost.