VADESİ GEÇEN TİCARİ ALACAKLARIN NET KÂRA ETKİSİNİN İNCELENMESİ: BORSA İSTANBUL’DA BİR UYGULAMA

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 2, 467 - 486, 31.12.2019

Faruk Dayı

Öz

Ticari
alacakların vadesinde tahsil edilmemesi net kârı azaltmaktadır. Vadesinde tahsil
edilemeyen ticari alacaklar için karşılık ayrılmakta; yapılan idari ve adlı
takipler sonucunda tahsil edilemediğinde ise gider olarak yazılmaktadır. Vadesi
geçen ticari alacakların tahsil kabiliyetinin artmasıyla dönem net kârı artmakta
ve işletmeye nakit girişi sağlanmaktadır. Çalışmada vadesi geçen ticari
alacakların net kâra etkisi incelenmektir. Borsa İstanbul’da işlem gören sınai şirketlerinde
uygulama yapılmıştır. Şirketlerin 2010-2017 dönemine ait konsolide finansal
tabloları ile finansal tabloların dipnotları çalışmanın veri setini oluşturmaktadır.
Vadesi geçen ticari alacakların tutarlarının tespit edilebilmesi için konsolide
Şirketlerin finansal tablolarının dipnotları incelenerek vadesi geçen ticari
alacaklar her yıl için ayrı ayrı bulunmuştur. Net kâr marjı, şüpheli ticari
alacaklar, ticari alacakların tutarı, nakit vb. varlıkların hasılata oranı ve
vadesi geçen ticari alacaklar (vadelerine göre Yaş 1, Yaş 2 ve Yaş 3) değişkenleri
ile model kurulmuştur. Panel veri en küçük kareler yöntemi kullanılarak analiz
yapılmıştır. Vadesi üzerinden 1 ila 30 gün geçen ticari alacakların net kâr
marjını pozitif yönde; vadesi üzerinden 1 ila 3 ay geçen ticari alacakların ise
net kâr marjını negatif yönde etkilediği tespit edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Ticari Alacaklar, Alacakların Yaşlandırılması, Net Kâr, Panel Veri

Kaynakça

• Akgüç, Ö. (1998). Finansal Yönetim. İstanbul: Avcıol Basın Yayın Dağıtım.
• Aksoy, A., & Yalçıner, K. (2008). İşletme Sermayesi Yönetimi. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Aksoy, A., & Yalçıner, K. (2013). İşletme Sermayesi Yönetimi (Gözden Geçirilmiş ve Yenilenmiş 5.Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Anna, S., Boris, K., & Ivana, W. (2015). Impact of credit risk management. Procedia Economics and Finance, 26, 325 – 331.
• Asselbergh, G. (1999). "A Strategic Approach on Organizing Accounts Receivable Management: Some Empirical Evidence". Journal of Management and Governance, 3, 1-29.
• Atkins, J. C., & Kim, Y. H. (1977). Comment and Correction: Opportunity Cost in the Evaluation of Investment in Accounts Receivable. Financial Management, 6(4), 71-74.
• Baum, C. (2006). An Introduction to Modern Econometrics Using Stata. Texas: Stata Press.
• Bayraktutan, Y., & Demirtaş, I. (2011). Gelişmekte Olan Ülkelerde Cari Açığın Belirleyicileri: Panel Veri Analizi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(2), 1-28.
• Benea, I., & Duma, F. (2013). Financing with Receivables: Factoring, Securitization and Collateral. Finance – Challenges of the Future, 15, 79-86.
• Ceylan, A., & Korkmaz, T. (2008). İşletmelerde Finansal Yönetim. Bursa: Ekin Kitapevi.
• Ceylan, A., & Korkmaz, T. (2018). Finansal Yönetim Temel Konular. Bursa: Ekin Kitabevi.
• Cotter, R. V. (1973). A General Model for Accounts-Receivable Analysis and Control. The Journal of Financial and Quantitative Analysis, 8(2), 219-221.
• Cramer, J. J. (1972). Incompatibility of Bad Debt "Expense" with Contemporary Accounting Theory. The Accounting Review, 47(3), 596-598.
• Çabuk, A., & Lazol, İ. (2016). Mali Tablolar Analizi. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Çakır, A. (2000). Enflasyonist Ortamda Alacakların Yönetimi (Kredili Satış ve Tahsilat) ve Sivas'ta Bir Uygulama, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
• Demireli, E. (2004). Alacak Yönetiminde Finans Tekniği Olarak Faktöring Yöntemi ve Uygulaması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Eke, S. (2013). Ticari Alacak Riskleri Yönetiminde Kredi Sigortaları ve Ekonmomik Büyümeye Etkisinin İncelenmesi, Nedensellik Analizi. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 5(9), 113-137.
• Esen, Ö. M. (2009). Vergi Usul Kanunu ve Türkiye Muhasebe Standartları Çerçevesinde Şüpheli Ticari Alacakların İncelenmesi. Mali Çözüm(94), 127-154.
• Gujurati, D. N. (2004). Basic Econometrics (fourth edition). Mexico: The McGraw-Hill Companies.
• KAP. (2019). Kamuyu Aydınaltma Platformu. Finansal Tablolar, https://www.kap.org.tr adresinden 01.03.2019 tarihinde edinilmiştir.
• Karapınar, A., & Zaif, F. (2018). Finansal Analiz Uluslararası Finansal Raporlama Standartları İle Uyumlu (Gözden Geçirilmiş Yenilenmiş 5. Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Kim, Y. H., & Atkins, J. C. (1978). Evaluating Investments in Accounts Receivable: A Wealth Maximizing Framework. The Journal of Finance, 33(2), 403-412.
• Lewellen, W. G., & Edmister, R. O. (1973). A General Model for Accounts-Receivable Analysis and Control. The Journal of Financial and Quantitative Analysis, 8(2), 195-206.
• Lyani, M. N., Namusonge, G. S., & Sakwa, M. (2016). Accounts Receivable Risk Management Practices and Growth of SMEs in Kakamega County, Kenya. Expert Journal of Finance(3), 31-43.
• Mian, S. L., & Clifford W. Smith, J. (1992). Accounts Receivable Management Policy: Theory and Evidence. The Journal of Finance, 47(1), 169-200.
• Okka, O. (2009). Analitik Finansal Yönetim (Teori ve Problemler). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Trueblood, R. M., & Cyert, R. M. (1954). Statistical sampling applied to aging of accounts receivable. Journal of Accountancy, 97(3), 293-298.
• Usta, Ö. (2014). İşletme Finansı ve Finansal Yönetim (6.Baskı). Ankara: Detay Yayıncılılk.
• Wanyoike, J. E. (2017). Accounts Receivable Management Practices and Financial Performance of Manufacturing Firms in Kenya. Academic Research Insight Journal, 1(1), 1-15.
• Xi, W. (2018). Research on the Impact of the Nature of Receivables of Listed Companies in China on Financial Risks. 8th International Conference on Education, Management, Computer and Society (EMCS 2018) Procedings Book (p.294-298). UK: Francis Academic Press.
• Zetocha, D. H. (1984). Accounts Receivable Management For Business Firms, Part 1. Managing Accounts Receivable. North Dakota State University Serials Department Library Publish: North Dakota.