Öz
Sosyal Bilgiler dersinin insan yaşantısı için önemli olan bilgiyi, beceriyi ve değerleri kazandıran bir ders olması; 2005 ve 2018 yıllarında gerçekleştirilen program değişikliklerinde değer eğitimi konusunun program içinde vurgulanması bu araştırmanın hareket noktasını teşkil etmektedir. Bu araştırmada programa yeni girmiş olan “tasarruf” değeri üzerinde çalışılmış ve öğretmen adaylarının “tasarruf” kavramına ilişkin metaforlarının belirlenmesi amaçlanmıştır.
Bu araştırmada, nitel araştırma yöntemine uygun olarak Olgubilim deseninden yararlanılmıştır. Veri toplama aracı olarak görüşme formu kullanılmıştır. Bu bağlamda öğretmen adaylarına “Tasarruf ….. gibidir; Çünkü …..” şeklinde sorular sorulmuştur. Görüşme formundaki ilk boşluğa “tasarruf” kavramı ile ilgili benzetim kurmaları ve ikinci boşluğa ise kurmuş oldukları benzetmenin gerekçesini açıklamaları istenmiştir. Elde edilen verilerin analizinde ise içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Ölçme aracının güvenirliği %89 olarak bulunmuştur. Araştırmanın çalışma grubunu Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Bölümü’nde 1., 2., 3. ve 4. sınıfta öğrenim gören 95 kadın, 74 erkek, toplam 169 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Elde edilen verilere göre; öğretmen adayları tasarruf kavramıyla ilgili 59 farklı metafor üretmişlerdir. Üretilen metaforlar ortak özellikleri açısından on kavramsal kategori altında toplanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Aladağ, S. (2012). İlköğretim sosyal bilgiler öğretiminde değer eğitimi yaklaşımlarının öğrencilerin sorumluluk değerini bilişsel düzeyde kazanımlarına etkisi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 161(161), 123. Arslan, M. ve Bayrakçı, M. (2006). Metaforik düşünme ve öğrenme yaklaşımının eğitim öğretim açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 171, 100-108. Aydın, E. ve Sulak, S. E. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının “değer” kavramına yönelik metafor algıları. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 482-500. Aydın, F. (2010). Ortaöğretim öğrencilerinin coğrafya kavramına ilişkin sahip oldukları metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimler Dergisi, 10(3), 1293-1322. Aydoğdu, E. (2008). İlköğretim okullarındaki öğrenci ve öğretmenlerin sahip oldukları okul algılarının metaforlar (mecazlar) yardımıyla analizi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Osman Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir. Bektaş, M. ve Karadağ, B. (2013). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin yardımlaşma değerine yönelik geliştirdikleri metaforların incelenmesi, Turkish Studies, 8(8), 271-286. Bernheim, B. D., Garrett, D. M. ve Maki, D.M. (2001). Education and saving: The long-term effects of high school financial curriculum mandates. Journal of public Economics 80(3), 435-465. Cerit, Y. (2008). Öğretmen kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 693-712. Coşkun, D. (2014). Sosyal bilgiler eğitiminde değerler eğitimi, Süleyman İnan (Ed.), (s. 111-128), Ankara: Anı Yayıncılık. Çekmez, E., Yıldız, C. ve Bütüner, S. Ö. (2012). Fenomenografik araştırma yöntemi, Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 6(2), 77-102. Dilmaç, B. ve Ekşi, H. (2007). Değerler eğitiminde temel tartışmalar ve temel yaklaşımlar, İlköğretmen Eğitimci Dergisi, 14, 21-29. Evirgen, Ö. F. (2016). İlköğretim sosyal bilgiler 7 öğretmen kılavuzu kitabı, Ankara: Ekoyay Yayınları. Gömleksiz, M. N. ve Cüro, E. (2011). Sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer alan değerlere ilişkin öğrenci tutumlarının değerlendirilmesi, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 95-134. Karabıyık, E. Ü. (2016). İlköğretim sosyal bilgiler 6 öğretmen kılavuz kitabı, Ankara: Evren Yayınları. Kaya, M. F. (2014). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre sorunlarına ilişkin algıları: metafor analizi örneği (Social studies teachers perceptions related to environmental problems: a sample analysis of meaphors), Turkish Studies International Periodical For The Longuages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume, 9/2,Winter 2014, 917-931. Kurtdede Fidan, N. (2009). Öğretmen adaylarının değer öğretimine ilişkin görüşleri, Kuramsal Eğitim Bilim Dergisi, 2, 1-18. MEB [Milli Eğitim Bakanlığı] (2018). İlkokul ve ortaokul 4., 5., 6. ve 7. sınıflar sosyal bilgiler dersi öğretim programı, Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi. Oforı Atta, (2017). Money attitude and saving intentions of young adults in Turkey, Master Thesis, Anadolu university, Eskişehir. Oğuz, E. (2012). Öğretmen adaylarının değerler ve değerler eğitimine ilişkin görüşleri, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri (KUYEB) Değerler Eğitimi Sempozyumu Ek Özel Sayısı, 12(2), 1309-1325. Özbaş, Ç. B. (2012). Sosyal bilgiler öğretmeni olarak, ben kimim? : Sosyal bilgiler öğretmenlerinin mesleki kimliklerine yönelik görüşlerinin metafor analizi yoluyla incelenmesi, Turkish Studies, 7(2), 821-838. Özensoy, A. U. ve Aynacı, C. (2016). İlköğretim sosyal bilgiler 5 öğretmen kılavuz kitabı, Ankara: Berkay Yayınları. Öztürk, Ç. (2007). Sosyal bilgiler, sınıf ve fen bilgisi öğretmen adaylarının “coğrafya” kavramına yönelik metafor durumları, .Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 55-69. Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 55,459-496. Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip olduğu zihinsel imgeler, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326. Saban, A., Koçbeker, B. N. ve Saban, A. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(2), 461-522. Şahin, S., Bayram, Ö. ve Midilli, A. (2016). İlköğretim sosyal bilgiler 4 öğretmen kılavuz kitabı, Ankara: Koza Yayınları. Taş, H. U. (2012). Tasarruf bilinci oluşturmada coğrafya eğitiminin yeri ve önemi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. TDK [Türk Dil Kurumu] (2014). Büyük Türkçe Sözlük, Ankara: TDK Yayınları. Uzunöz, A., Aktepe, V. ve Köybaşı, E. (2018). Değer analizi yaklaşımı yoluyla dürüstlük değerine dönük öğrenci cevaplarının incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi [Journal of Theoretical Educational Science], 11(3), 606-626. Yalman, E., Aktepe, V. ve Uzunöz, A. (2018). Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(3) 413-420. Yel, S. ve Aladağ, S. (2009). Sosyal bilgilerde değerlerin öğretimi, Mustafa Safran (Ed.), (s. 119-150), Ankara: Pegem Akademi. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. Genişletilmiş Baskı), Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 22 Haziran 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 10 Sayı: 1 |
