LİSE ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRENME YAKLAŞIMLARININ İNCELENMESİ

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 2, 625 - 641, 30.12.2020

Tuğçe Yazıcı , Osman Yılmaz Kartal

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.783211

Öz

Araştırmada, lise öğrencilerinin öğrenme yaklaşımı düzeylerini betimlemek ve farklı lise türlerinde sınıf düzeyine göre öğrenme yaklaşımları düzeylerindeki olası farklılaşmaları incelemek amaçlanmaktadır. Çalışma, tarama araştırması olarak gerçekleştirilmektedir. Fen Lisesi (FL), Sosyal Bilimler Lisesi (SBL), Anadolu Lisesi (AL), Güzel Sanatlar Lisesi (GSL), Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi (MTAL), Anadolu İmam Hatip Lisesi (AİHL), Anadolu İmam Hatip Fen ve Sosyal Bilgiler Programında (AİHFSP) öğrenim gören 756 öğrenci örneklemi oluşturmaktadır. Ekinci (2008) tarafından geliştirilen “öğrenme yaklaşımları ölçeği” veri toplama aracı olarak katılımcılara uygulanmıştır. 9. sınıfta öğrenim gören öğrencilerinin derinlemesine öğrenme yaklaşımına yönelik grup ortalamaları incelendiğinde AİHFSP ile FL öğrencilerinin yüksek, diğer lise öğrencilerinin orta düzeyde oldukları görülmektedir. 9. sınıf öğrencileri grup ortalamaları açısından incelendiğinde tüm liselerin yüzeysel öğrenme yaklaşımları orta düzeydedir. Ayrıca diğer liselere göre SBL, AL ve MTAL öğrencilerinin daha yüksek düzeyde yüzeysel öğrenme yaklaşımına yönelim gösterdikleri görülmektedir. AİHFSP ile FL 9. sınıf öğrencilerinin stratejik öğrenme yaklaşımı yüksek, diğer liselerdeki öğrencilerin stratejik öğrenme yaklaşımları orta düzeydedir. 12. sınıfta öğrenim gören öğrencilerinin derinlemesine öğrenme yaklaşımına yönelik grup ortalamaları orta düzeydedir. Yüzeysel öğrenme yaklaşımı açısından incelendiğinde 12. sınıf öğrencileri genel olarak orta düzeyde yüzeysel öğrenme yaklaşımına yönelim göstermektedir. Okul türleri içerisinde en yüksek AİHFSP, en düşük FL öğrencileri yüzeysel öğrenme yaklaşımına yönelmektedir. 12. sınıf öğrencilerinin stratejik öğrenme yaklaşımları genel olarak orta düzeydedir. Ayrıca AİHFSP, AL ve AİHL öğrencilerinin diğer liselerdeki öğrencilere göre yüksek düzeyde stratejik öğrenme yaklaşımına yöneldikleri görülmektedir. FL 9. ve 12. sınıf öğrencilerinin stratejik öğrenme yaklaşımı açısından anlamlı farklılık vardır. AİHFSP 9 ve 12. sınıf öğrencilerinin derinlemesine, yüzeysel ve stratejik öğrenme yaklaşımı açısından anlamlı farklılıklar vardır. SBL, AL, MTAL, GSL, AİHL açısından incelendiğinde, sınıf düzeyi değişkeni açısından öğrenme yaklaşımları arasında anlamlı bir farklılık yoktur.

Anahtar Kelimeler

Öğrenme Yaklaşımları, Öğrenme ve Öğretme Süreci, Lise Öğrencileri

Kaynakça

• Acar, S. (2013). Performans Tabanlı Öğrenme Yaklaşımı. G. Ekici. & M. Güven (Ed), Öğrenme-Öğretme Yaklaşımları ve Uygulama Örnekleri (s. 542-594). Ankara: Pegem.
• Alt, D., and Boniel-Nissim, M. (2018). Links Between Adolescents' Deep and Surface Learning Approaches, Problematic Internet Use, and Fear of Missing Out (FoMO). Internet Interventions, 13, 30-39. Doi: https://doi.org/10.1016/j.invent.2018.05.002
• Aslan, M. (2017). Lise Öğrencilerinin Öğrenme Yaklaşımları ile Akademik, Sosyal ve Duygusal Yetkinliklerinin Kişiler Arası Problem Çözme Becerilerini Yordaması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Batteson, T. J., Tormey, R., And Ritchie, T. D. (2014). Approaches To Learning, Metacognition and Personality: An Exploratory and Confirmatory Factor Analysis. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 116, 2561-2567. Doi: 10.1016/j.sbspro.2014.01.611
• Bayat, S. ve Şentürk, Ş. (2015). Fizik, Kimya, Biyoloji Ortaöğretim Alan Öğretmenlerinin Alternatif Ölçme Değerlendirme Tekniklerine İlişkin Görüşleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 118-135.
• Benzer, A. ve Eldem, E. (2013). Türkçe ve Edebiyat Öğretmenlerinin Ölçme ve Değerlendirme Araçları Hakkında Bilgi Düzeyleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21 (2), 649-664.
• Berberoğlu, G. ve Kalender, İ. (2005). Öğrenci Başarısının Yıllara, Okul Türlerine, Bölgelere Göre İncelenmesi: ÖSS ve PISA analizi. Journal of Educational Sciences & Practices, 4(7).
• Bernardo, A. B. I. (2003). Approaches To Learning and Academic Achievement of Filipino Students. Journal of Genetic Psychology. 164, 101-114.
• Beyaztaş, D.I. (2014). Başarılı Öğrencilerin Öğrenme Yaklaşımları ve Etkili Öğrenmeye İlişkin Önerileri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Beyaztas, D. I. and Senemoglu, N. (2015). Learning Approaches of Successful Students and Factors Affecting Their Learning Approaches. Education and Science, 40 (179). DOI: 10.15390/EB.2015.4214
• Biggs, J. (1979). Individual Differences in Study Processes And The Quality of Learning Outcomes. Higher Education, 8(4), 381-394.
• Biggs, J. B. (1987). Student Approaches To Learning And Studying, Research Monograph. Australia: Australian Council for Educational Research.
• Borg, W.R. and Gall, M.D. (1979). Educational Research: An Introduction (third edition), London: Longman.
• Byrne, M.. Flood, B.. And Willis, P. (2002). The Relationship Between Learning Approaches and Learning Outcomes: A Study of Irish Accounting Students. Accounting Education, 11(1), 27-42.
• Case, J. M.. and Marshall, D. (2009). Approaches To Learning. The Routledge İnternacional Handbook of Higher Education. Routledge.(e-book), p. 9-22. https://books.google.com.tr/books?hl=tr&lr=&id=BQ19AgAAQBAJ&oi=fnd&pg=adresinden 06.08.2019 tarihinde edinilmiştir.
• Can, A. (2016). SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi (4.Baskı). Ankara: Pegem Akademi, ss.115-123.
• Cano, F. (2007). Approaches to Learning and Study Orchestrations in High School Students. European Journal of Psychology of Education, 22 (2), 131-151.
• Cansız, M., Ozbaylanlı, B. ve Çolakoğlu, M. H. (2019). Okul Türünün Öğrenci Başarısı Üzerindeki Etkisi. Eğitim ve Bilim, 44 (197). Doi: 10.15390/EB.2019.7378
• Cohen, L.. Manion. L., And Morrison, K. (2002). Research Methods in Education (5th). Routledge.(e-book) Doi: 10.4324/9780203224342
• Coleman, J. S. (1966). Equality of Education Opportunity study, Washington, DC: US Department of Health, Education, and Welfare, Office of Education. National Center for Education Statistics.
• Creswell, J. W. (2011). Educational Research: Planning, Conducting, and Evaluating Quantitative (4th Edt.). Pearson. ISBN: 0131367390.9780131367395
• Cuthbert, P.F. (2005). The Student Learning Process: Learning Styles or Learning Approaches? Teaching in Higher Education. 10 (2), 235-249. DOI: 10.1080/1356251042000337972
• Değirmenci, Y . (2019). Coğrafya Öğretmenlerinin İyi Öğretim Anlayışlarının İncelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20 (Özel Sayı), 65-82. Doi: 10.17494/ogusbd.548265.
• Demirel, M., Kozikoglu. I. And Ozkan Elgun, İ. (2017). Analysis of University Preparatory Student’s Learning Approaches In Terms Of Various Variables. Inonu University Journal of the Faculty of Education, 18(1), 116-133. DOI: 10.17679/inuefd.296138
• Ekinci, N.(2008). Üniversite Öğrencilerinin Öğrenme Yaklaşımlarının Belirlenmesi ve Öğrenme Öğretme Süreci Değişkenleri ile İncelenmesi, Yayımlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ekinci, N. (2009). Üniversite Öğrencilerinin Öğrenme Yaklaşımları. Eğitim ve Bilim, 34 (151), 74-88.
• Ekinci, N., ve Ekinci. C. E., (2011). Bazı Eğitim Fakültelerinde İlköğretim Programları Öğrencilerinin Öğrenme Yaklaşımları. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, (26), s. 227-247.
• Ekinci, N. (2015). Öğretmen Adaylarının Öğrenme Yaklaşımları ve Öğretmen Özyeterlik İnançları Arasındaki İlişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30 (1), 62-76.
• Entwistle, N. J., Hanley. M., And Ratcliffe, G. (1979). Approaches To Learning and Levels of Understanding. British Educational Research Journal, 5(1), 99-114. Doi: https://doi.org/10.1080/0141192790050110
• Entwistle, N.J, and Ramsden, P. (1983) Understanding Student Learning. London: Croom Helm
• Entwistle, N. (2000). Promoting Deep Learning Through Teaching and Assessment. In Assessment to Promote Deep Learning: Insights from AAHF’s 2000 and 1999 Assessment Conferences (pp. 9-20).
• Entwistle, N., McCune, V., and Walker, P. (2001). Conceptions, Styles, and Approaches Within Higher Education: Analytic Abstractions and Everyday Experience. In R.J. Sternberg and L. F. Zhang (Eds.) Perspectives on Thinking, Learning and Cognitive Styles, p. 103-136. (e-book)
• Entwistle, N. (2018). Student Learning and Academic Understanding: A Research Perspective with ımplications for Teaching. Academic Press. https://books.google.com.tr/books?hl=tr&lr=&id=OvPtDQAAQBAJ&oi=fnd&pg=PP1&dq adresinden 08.06.2019 tarihinde erişim sağlanmıştır.
• Guo, J., Yang, L., And Shi, Q. (2017). Effects of Perceptions of The Learning Environment and Approaches To Learning On Chinese Undergraduates’ Learning. Studies in Educational Evaluation, 55, 125-134.
• Hung, M., Smith, W. A., Voss, M. W., Franklin, J. D., Gu, Y., And Bounsanga, J. (2019). Exploring Student Achievement Gaps in School Districts Across The United States. Education and Urban Society, 52(2), 175-193.
• İrez, S., ve Yavuz, G. (2009). Biyoloji Öğretmenlerinin Yeni Öğretim Programlarının Getirdiği Değerlendirme Yaklaşımları Hakkındaki Görüş ve Uygulamaları. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, (30), 137 – 158.
• Karadüz, A. (2009). Türkçe Öğretmenlerinin Ölçme ve Değerlendirme Uygulamalarının “Yapılandırmacı Öğrenme” Kavramı Bağlamında Eleştirisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 189-210.
• Karakuş, F. (2010). Ortaöğretim Matematik Dersi Öğretim Programında Yer Alan Alternatif Ölçme ve Değerlendirme Yaklaşımlarına Yönelik Öğretmen görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(2), 457-488.
• Karataş, H. (2011). Üniversite Öğrencilerinin Epistemolojik İnançları, Öğrenme Yaklaşımları ve Problem Çözme Becerilerinin Akademik Motivasyonu Yordama Gücü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kartal, O.Y. (2016). Başarı Açığı. Eğitim Bilimine Giriş (14. Ünite). Atatürk Üniversitesi AÖF yayınları e-kitap. Erişim Adresi: https://yadi.sk/d/kX5lVE4psU3JC.
• Kılıç, M. (2013). Genel Lise Öğrencilerinin Öğrenme Yaklaşımlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Kurnaz, E. (2019). Muhasebe Eğitimi Alan Lisans Öğrencilerinin Öğrenme Yaklaşımları Üzerine Bir Araştırma. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 12 (2), 237-254.
• Ladson-Billings, G. (2006). From The Achievement Gap To The Education Debt: Understanding Achievement in US Schools. Educational Researcher, 35(7), 3-12.
• Lawless, C. J., and Richardson, J. T. (2002). Approaches To Studying and Perceptions of Academic Quality in Distance Education. Higher Education, 44(2), 257-282
• Marton, F. and Säljö, R. (1976a). On Qualitative Differences in Learning: I—Outcome and Process. British Journal of Educational Psychology, 46(1), 4-11. https://doi.org/10.1111/j.2044-8279.1976.tb02980.x
• Marton, F. and Säljö, R. (1976b). On Qualitative Differences in Learning —II Outcome As a Function of The Learner's Conception of The Task. British Journal of Educational Psychology, 46(2), 115-127. https://doi.org/10.1111/j.2044-8279.1976.tb02304.x
• MEB (2017). Akademik Becerilerin İzlenmesi ve Değerlendirilmesi (ABİDE) 8. Sınıflar Raporu. Ankara.
• MEB (2018). Mesleki ve Teknik Ortaöğretimde Kurumsal Dış Değerlendirme Raporu (Rapor No:2). Ankara: TC Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim, Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi.
• Newble, D. I., and Entwistle, N. J. (1986). Learning Styles and Approaches: Implications for Medical Education. Medical Education, 20 (3), 162-175. doi.org/10.1111/j.1365-2923.1986.tb01163.x
• Olpak, Y. Z., Arıcan, M. ve Baltacı, S. (2018). Öğretmen Adaylarının Öğrenme Yaklaşımlarının ve Bireysel Yenilikçilik Özelliklerinin Akran Öğretimine Yönelik Memnuniyetlerine Etkisi. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 525-551.
• Ozan, C. ve Çiftçi, M. (2013). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Öğrenme Yaklaşımları Tercihleri ve Öğrenmeye İlişkin Algılarının İncelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 3(1), 55-66.
• Önder, E. ve Güçlü, N. (2014). İlköğretimde Okullar Arası Başarı Farklılıklarını Azaltmaya Yönelik Çözüm Önerileri. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 40 (40), s. 109-132.
• ÖSYM (2019). Yüksek Öğretim Kurumları Sınavı YKS Sayısal Bilgiler. https://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2019/YKS/sayisalbilgiler18072019.pdf
• Özdamar, K. (2016). Eğitim, Sağlık ve Davranış Bilimlerinde Ölçek ve Test Geliştirme Yapısal Eşitlik Modellemesi: IBM, SPSS, Amos ve MINITAB Uygulamalı (1.Baskı). Eskişehir: Nisan.
• Özgür, H. ve Tosun, N. (2012). Öğretmen Adaylarının Derin ve Yüzeysel Öğrenme Yaklaşımlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (24), 113 – 125.
• Özkan, G. ve Sezgin Selçuk, G. (2014). Lise Öğrencilerinin Fizik Öğrenme Yaklaşımlarının Belirlenmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 8(1), 101-127. Doi No: 10.12973/nefmed.2014.8.1.a5.
• Ramsden, P. (1979). Student Learning and Perceptions of The Academic Environment. Higher Education, 8(4), 411-427.
• Ramsden, P. (1985) Student learning research: Retrospect and Prospect. Higher Education Research and Development, 4(1), 51–69.
• Ramsden, P. and Entwistle, N. J. (1981). Effects of Academic Departments on Student’s Approaches To Studying. British Journal of Educational Psychology, 51(3), 368-383.
• Reardon, S. F. (2013). The Widening Income Achievement Gap. Educational Leadership, 70(8), 10-16.
• Robson, C. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri: Gerçek dünya araştırması. (Çev.) Şakir Çınkır ve Nihan Demirkasımoğlu, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Selçuk, P. (2013). Probleme Dayalı Öğrenmenin Öğretmen Adaylarının Fizik Dersi Başarısı, Öğrenme Yaklaşımları ve Bilimsel Süreç Becerileri Üzerindeki Etkisi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Sezgin Selçuk, G., Çalışkan, S. ve Erol, M. (2007). Fizik Öğretmen Adaylarının Öğrenme Yaklaşımlarının Değerlendirilmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(2), 25-41.
• Sağıroğlu, D. ve Karataş, İ. (2018). Matematik Öğretmenlerinin Matematiksel Modelleme Yöntemine Yönelik Etkinlik Oluşturma ve Uygulama Süreçlerinin İncelenmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 12 (2), 102-135.
• Senemoglu, N. (2011). College of Education Students’ Approaches To Learning and Study Skills. Education and Science, 36 (160), 65-79.
• Schutt, R. K. (2011). Investigating The Social World: The Process and Practice of Research. Pine Forge Press. (E-book).
• Suna, E., Tanberkan, H.,Taş, U. E., Eroğlu, E. ve Altun, Ü. (2019). Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı: PISA 2018 Ulusal Raporu (Rapor No 10). TC Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim, Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi. Ankara.
• Şenel, S., Pekdağ, B. ve Günaydın, S. (2018). Kimya Öğretmenlerinin Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme Süreçlerinde Yaşadıkları Problemler ve Yetersizlikler. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 12 (1), 419-441.
• Tanberkan, H., Şensoy, S., Suna, E. ve Eroğlu, E.(2018). 2018 YKS değerlendirme raporu (Rapor No:9), Ankara.
• Trigwell, K. and Prosser, M. (1991). Improving The Quality of Student Learning: The Influence of Learning Context and Student Approaches To Learning on Learning Outcomes. Higher Education, 22(3), 251-266.
• Trigwell, K., Prosser, M. and Waterhouse, F. (1999). Relations Between Teachers' Approaches To Teaching and Students' Approaches To Learning. Higher Education, 37(1), 57-70.