SİPARİŞ MALİYETİ YÖNTEMİ VE KAYSERİ MİMAR SİNAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ’NDE BİR UYGULAMA

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 2, 501 - 523, 26.06.2021

Ahmet Terzi

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.886797

Öz

Teknolojinin gelişimi ile birlikte emek yoğun üretimden teknoloji yoğun üretime hızlı bir geçiş yaşanmıştır. Üretim biçiminde yaşanan değişiklikler, üretim maliyetlerinin de farklılaşmasına neden olmuştur. Emek yoğun üretim döneminde işçilik maliyetleri toplam maliyetlerin büyük bir kısmına karşılık gelirken endirekt maliyetler nispeten daha küçük bir orana sahipti. Günümüz üretim ortamında ise endirekt maliyetlerin toplam üretim maliyetleri içindeki payı önemli bir orana sahiptir. Bu yeni duruma uygun maliyetleme yöntemleri akademinin ciddiyetle ele aldığı temel konulardan biridir. Modern maliyetleme teknikleri günümüz ihtiyaçlarına, yöntemlerin karmaşıklığı, maliyetli oluşu, uygulayıcıların yaşadığı zorluklar gibi nedenlerden dolayı cevap vermekte zorlanmaktadır. Birçok işletme bu zorluklar sebebiyle yeniden geleneksel yöntemleri uygulamaya başlamıştır. Bu yöntemlerin başında da Sipariş Maliyeti Yöntemi gelmektedir.

Bu çalışma, sipariş üzerine çalışan bir mobilya işletmesinde Sipariş Maliyeti Yönteminin uygulanmasını ve siparişlere ilişkin gerçeğe en yakın maliyet bilgisinin elde edilmesini amaçlamaktadır. Çalışmanın diğer amacı ise yöntemin uygulanması ile ilgili literatüre katkı sunmaktır. Örnek işletmede belirlenen endirekt maliyetler tespit edilen gider yerlerine en uygun dağıtım ölçüleri yardımı ile yüklemiştir. İkinci aşamada ise yardımcı gider yerlerinde toplanan maliyetler yine dağıtım ölçüleri kullanılarak esas üretim gider yerlerine yüklenmiştir. Bu aşamada Kademeli Dağıtım Yöntemi kullanılmıştır. Son aşamada tüm maliyetler siparişlere yüklenerek her bir siparişin gerçek maliyetleri hesaplanmıştır. Çalışma sonucunda, uygulanabilirlik açısından elverişli olması nedeniyle Sipariş Maliyeti Yöntemi mobilya sektörüne tavsiye edilmiştir. İşletmede fire giderleri ile ilgili hiç biri veri tutulmaması ve işletme isminin açıklanamaması, satış fiyatı ile kar bilgilerinin saklı tutulması çalışmanın kısıtlarını oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sipraiş Maliyeti Yöntemi, Yapı Ürünler, İmalat Maliyetleri, Maliyet Dağıtımı

JOB-ORDER COSTING METHOD AND AN APPLICATION IN KAYSERI MIMAR SINAN ORGANIZED INDUSTRIAL ZONE

Öz

With the development of technology, there has been a rapid transition from labor-intensive production to technology-intensive production. After the changes in the mode of production, production costs also differed. During the labor-intensive production period, labor costs constituted a large part of the total costs. Indirect costs had a relatively small proportion. Today, the share of indirect costs in total production costs has an important ratio. Costing methods suitable for the new situation is one of the important issues of the academy. Modern costing techniques have difficulties in responding to today's needs due to the complexity of methods, high costs, and difficulties in implementation. Many businesses have started to apply traditional methods again due to the difficulties experienced. One of these methods is the Job-Order Costing Method.

This study aims to apply the Order Cost Method in a furniture business that works with order and to calculate the closest real cost of orders. Another aim of the study is to contribute to the literature on the application of the method. The indirect costs arising in the sample enterprise were allocated to the cost centers with the help of the most appropriate cost drivers. Then, the costs collected in the auxiliary expenditure centers were loaded into the main production cost centers by using the distribution measures. At this stage, the Step Down Method was used. In the last stage, all costs are allocated to the orders and the actual costs of each order are calculated. As a result of the study, the Job-Order Costing Method was recommended to the furniture industry considering its applicability. The limitations of the study are the absence of waste costs and data in the business, the confidentiality of the business name, and the confidentiality of sales price and profit information.

Anahtar Kelimeler

Job-Order Costing Method, Bulilding Products, Manufacturing Costs, Cost Allocation

Kaynakça

• Akgün, A. İ. (2017). Maliyet Muhasebesi Teori ve Uygulamaları. Bursa: Ekin Yayınevi.
• Akpınar, A. ve Atiker, M. (2020). Hazır Beton Sektöründe Sipariş Maliyeti Yöntemi ve Bir Uygulama. Pamukkale Üniversitesi İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(2), 333 – 361.
• Altıntaş, N. (2010). Bir Konfeksiyon İşletmesinde Sipariş Maliyet Sistemi Uygulaması. Sosyal Bilimler Dergisi, (2), 140 – 152.
• Altuğ, O. (1196). Maliyet Muhasebesi, 11. Baskı, İstanbul: Evrim Yayınları.
• Aydemir, C. (1993). Ofset Baskı ile Üretim Yapan Matbaa İşletmelerinde Rasyonel Teknik Organizasyon ve Sipariş Maliyeti Yönteminin Uygulanması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Büyükmirza, K. (2013). Maliyet ve Yönetim Muhasebesi. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Çakıcı, C. (200). Tekdüzen Hesap Planına Göre Muhasebe Sistemleri – Maliyet Sistemleri – Maliyet Yöntemleri. İstanbul: Yaylım Yayıncılık.
• Dülger, G. (1997). Üretim İşletmelerinde Mamul ve Yarı Mamul Maliyetlerinin Sipariş Maliyeti Sistemine Göre Belirlenmesi ve Eskişehir Şeker Makina Fabrikası’nda Bir Uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Erbilir, E. (2015). Matbaa İşletmelerinde Üretim Maliyetlerinin Sipariş Maliyet Yöntemi Aracılığı İle İrdelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Ergül, N. (2008). The ABC’s of Cost Accounting. İstanbul: Beta.
• Ergin, A. (1987). Değişik Maliyet Yöntemleri İçerisinde Sipariş Maliyet Yönteminin İşleyişi ve Uygulamadan Bir Örnek, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Gürsoy, C. T. (2009). Yönetim ve Maliyet Muhasebesi. 3. Baskı, İstanbul: Beta Basım Yayın.
• Hacırüstemoğlu, R. (2000). Maliyet Muhasebesi. İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• Kelly, M. & Shoemaker, N. (2017). Lumberjack Construction: Job-Order Costing & MAnufacturing Simulation. Journal of Accounting and Finance, 17(5), 16 – 27.
• Kişin, E. (2000). Sipariş Maliyeti Sistemi ve Pamuklu Tekstil Terbiye İşletmelerinde Uygulanması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Marginean, R. (2019). The Efficiency of Calculating The Costs Through Order Method in The Furniture Industry – Case Study. Annales Universitatis Apulensis Series Oeconomica, 21(1), 20 – 31.
• Muratoğlu, B. (2010). Özel Siparişlerde Maliyetleme ve Tarımsal Sulama Makinesi Üreten Bir İşletmede Vak’a Çalışması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özgür, F. (1996). Dökümcülük sektöründe safha ve sipariş maliyet sistemi uygulaması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Özkan, S. (1996). Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’ne Göre Sipariş Maliyet Sistemi ve Bir Uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Özkan, Y. (2001). Şantiye Elektrik İşleri Maliyetlerinin Sipariş Maliyeti Sistemi Kullanılarak Hesaplanması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Şener, H. H. (2003). Çağdaş Maliyet Yönetimi Sistemlerinden Faaliyet Tabanlı Maliyetleme İle Sipariş Maliyeti Sisteminin Karşılaştırılması ve Bir Uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Taşkın, i. (2013). Üretim İşletmelerinde Maliyet Muhasebesi Sistem Tasarımı: Sinop Tuğla Fabrikaları Araştırması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tercan, N. (2017). Sipariş Maliyet Sisteminin Bir Üretim İşletmesinde Uygulanması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Üstün, R. (1996). Maliyet Muhasebesi (Tekdüzen Hesap Planı Uygulamalı. 5. Baskı, Eskişehir: Bilim Teknik Yayınevi.
• Yılmaz, R. (2003). Tüvasaş İçin Bir Maliyet Modeli Önerisi: Ürün Ağacı Esasına Dayalı Sipariş Maliyetlemesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Yükçü, S. (2011). Yönetim Açısından Maliyet Muhasebesi, 7. Baskı, İzmir: Altın Nokta Yayınevi.
• Zahller, K. A. (2017). Truffle in Paradise: Job Costing for a Small Businnes. Journal of Accpunting Education, 40, 32 – 42.