19. YY OSMANLI EKONOMİSİNDE GALATA BANKERLERİNİN ROLÜ: BALTAZZİ AİLESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 2, 969 - 991, 26.06.2021

Abdulkerim Çalışkan , Ünal Eryılmaz , Mehmet Oğlakçı

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.935367

Cited By: 2

Öz

Osmanlı İmparatorluğu’nun borçlanma politikalarında, özellikle iç borçlanma konusunda Galata Bankerleri bir dönemin en önemli unsuru olarak karşımıza çıkmaktadır. Literatürde Galata bankerlerinin farklı şekillerde değerlendirildiği görülmektedir. Dolayısıyla bu konuda ortak bir yargının olmaması Galata bankerlerini oluşturan aileleri incelemeyi gerekli kılmaktadır. Bu kapsamda çalışmanın konusunu Galata bankerleri içerisinde önemli bir yere sahip olan Baltazzi Ailesi oluşturmaktadır. Galata bankerlerinin Osmanlı mali sitemi içerisinde güçlü bir yere sahip olması, Osmanlı devletinin tarihsel süreç içerisinde geçirmiş olduğu ekonomik ve mali gelişmelerin doğal bir sonucudur. Zira ekonomik ve mali yapıdaki kurumsal bozulma yapılan tüm modernizasyon ve reform çalışmalarına rağmen istenilen sonucu vermemiştir. Ayrıca çıkan ayaklanmalar, kaybedilen savaşlar ve toprak kayıpları mali sistemin iyice bozulmasına neden olmuştur. İçinde bulunulan durum borçlanma konusunun daha da ön plana çıkmasına neden olmuştur. Borçlanmanın kaynağını ise ilgili dönemde gayrimüslim ailelerden oluşan Galata bankerleri oluşturmuştur. Buradan sağlanan kaynak mali sistemi içinde bulunduğu durumdan daha iyi bir noktaya getirmiştir. Baltazzi ailesi bu dönemde ilişkilerin en iyi olduğu ve Osmanlı devletine en çok kaynak sağlayan ailelerin başında gelmektedir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Ekonomisi, Galata Bankerleri, Baltazzi

Kaynakça

• Açba, S. (1995). Osmanlı Devleti’nin Dış Borçlanması, Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Yayınları.
• Aktan, C. C. (1988). Osmanlı Tımar Sisteminin Mali Yönü. Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, 52, 69-78.
• Akyıldız, A. (2001). Osmanlı Dönemi Tahvil ve Hisse Senetleri “Ottoman Securities”, İstanbul: Tarih Vakfı Türk Yayınları.
• Akyıldız, A. (2003). Para Pul Oldu Osmanlı’da Kâğıt Para, Maliye ve Toplum, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Al, H. (1997). Tanzimat Dönemi Bankacılık Teşebbüsleri (1840-1852) (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Al, H. (1998). Türkiye’de Bankacılığın Tarihsel Gelişimi-2 Osmanlı Devleti’nde Kurulan İlk Banka: İzmir Bankası (Smyrna Bank). Active Bankacılık ve Finans Dergisi, 90-95.
• Al, H. (2000). Dersaadet Bankasının Kuruluşu. Toplumsal Tarih Dergisi, 80, 18-23.
• Annuaire Oriental (1885, 1896). Cervati Frères & D. Fatzea, Cervati Frères et Cie, the Annuaire Oriental & Printing Company Limited.
• Artun, Tuncay (1980). İşlevi-Gelişimi-Özellikleri ve Sorunlarıyla Türkiye’de Bankacılık, İstanbul: Tekin Yayınları.
• Autheman, A. (2002). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Osmanlı Bankası Bank-ı Osmanî-i Şahane, İstanbul: Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi.
• Baltazzi, A. (2002). Bir İzmirli Arkeolog: Büyük Dedem Demostene Baltazzi, İzmir: İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayını.
• Bankers’ Magazine (1861). The Bankers’ Magazine, Journal of the Money Market, and Commercial Digest.
• Bayraktar, K. (2002). Osmanlı Bankasının Kuruluşu. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(2), 71-88.
• Cezar, Y. (2004). 18. ve 19. Yüzyılda Osmanlı Devleti’nde Sarraflar, İstanbul: Gülten Kazgan’a Armağan Türkiye Ekonomisi.
• Cin, H. ve Akyılmaz G. (1995). Tarihte Toplum ve Yönetim Tarzı Olarak Feodalite ve Osmanlı Düzeni, Konya: Selçuk Üniversitesi Yayınları.
• Clay, Christopher (2000). Gold for the Sultan: Western Bankers and Otoman Finance, 1856-1881, New York: I.B. Tauris.
• Çakır, C. (2001). Tanzimat Dönemi Osmanlı Maliyesi, İstanbul: Küre Yayınları.
• Çetin, C. (2009). Baltazzi Ailesinin İktisadi Faaliyetleri ve Osmanlı Maliyesi ile İlişkileri (Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• du Velay, A. (1978). Türkiye Maliye Tarihi, Ankara.
• Eldem, E. (2000). Osmanlı Bankası Tarihi, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Eldem, E. (2005). Bir Modernite Süreci: Galata. Osmanlı Bankası Müzesi Kamondoları Anma Seminerleri, İstanbul.
• Falay, N. (1989). Maliye Tarihi, İstanbul: Filiz Kitapevi,
• Frangakis-Syrett, E. (2007). Trade and Money: The Ottoman Economy in the Eighteenth and Early Nineteenth Centuries, İstanbul: Isis Press.
• Hulkiender, M. (2001). Devletin Finans Çevreleriyle İlişkileri Bakımından Galata Bankeri George Zarifi 1806-1884 (Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Issawi, C. (1980). The Economic History of Turkey (1800-1914), Chicago: The University of Chicago Press.
• İhsanoğlu, E. ve Kaçar, M. (1995). Çağını Yakalayan Osmanlı!, İstanbul: Osmanlı Devleti’nde Modern Haberleşme ve Ulaştırma Teknikleri, İslam, Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi.
• İloğlu, S. (1998). 19. Yüzyılda Osmanlı Devleti’nde Ekonomik Alanda Gayrimüslimler (Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi, Ankara.
• karavancruises.com. https://www.karavancruises.com/icerik/hakkimizda (Erişim tarihi: 20.04.2021)
• Kazgan, H. (1991). Galata Bankerleri, İstanbul: Türk Ekonomi Bankası Yayınları.
• Kazgan, H. (1997). Osmanlıdan Cumhuriyete Bankacılık Tarihi, İstanbul: Creative Yayıncılık.
• Kazgan, H. (2005). Galata Bankerleri 1, Ankara: Orion Yayınevi.
• Kazgan, H. (2006). Galata Bankerleri 2, Ankara: Orion Yayınevi.
• Kazgan, H., Ateş, T. ve Koraltürk M. (1999). Osmanlı’dan Günümüze Türk Finans Tarihi (1. Cilt), İstanbul: İstanbul Menkul Kıymetler Yayınları.
• Keyder, Ç. (1985). Osmanlı Devleti ve Dünya Ekonomik Sistemi. İçinde: Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi 3. Cilt, İstanbul: İletişim Yayınları, 642-652.
• Koraltürk, M. (1996). Şirket-i Hayriye’nin Kurucu ve İlk Hissedarları. İçinde: İstanbul Armağanı 2 Boğaziçi Medeniyeti (Ed.) Mustafa Armağan, İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi, 257-278.
• Kömürcüoğlu, Ç. (1995). İzmir’deki Küçük İtalya. Tempo Dergisi, 24, 28-35.
• levantineheritage.com. http://www.levantineheritage.com/testi44.htm (Erişim tarihi: 25.04.2021).
• Manav, N. (2009). Devlet Banker İlişkileri Çerçevesinde Baltazzi Ailesi (Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Türkiyat Enstitüsü, İstanbul.
• Mansel, P. (2011). Levant: Splendour and Catastrophe on the Mediterranean, New Haven: Yale University Press.
• Mansel, P. (2012). We are all Levantines now, Le Monde diplomatique (English Edition).
• Oğlakçı, M. (2007). Galata Bankerlerinin Osmanlı Devlet Maliyesi Sistemine Etkileri: Baltazzi (Baltacı) Ailesi Örneği (Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon.
• Ortaç, H. (2010). Batı Anadolu’da Bir Büyük Toprak Sahibi Levanten: Baltacı Manolaki. Tarih İncelemeleri Dergisi, 25(1), 319-336.
• Öndeş, O. (2013). Vapur Donatanları ve Acenteleri Tarihi, İstanbul: İMEAK Deniz Ticaret Odası Yayınları, 91.
• Pamuk, S. (1995). En Büyük Tağşiş ve 1844 Tarihli Tashih-i Sikke İşlemi. Toplumsal Tarih Dergisi, 13, 205-219.
• Quataert, D. (1987). Osmanlı Devleti’nde Avrupa İktisadi Yayılımı ve Direniş: (1881-1908), (Çev.), Sabri Tekay, Ankara: Yurt Yayınevi.
• Quataert, D. (1987). Osmanlı Devleti’nde Avrupa İktisadi Yayılımı ve Direniş: (1881-1908), (Çev.), Sabri Tekay, Ankara: Yurt Yayınevi.
• Serdaroğlu, Ü. ve Yıldırım, K. (2015). Tanzimat Döneminde Bir Osmanlı-İngiliz Tüccarı: Henry James Hanson ve Osmanlı Ticari Hayatındaki Yeri, Journal of Turkish Studies, 10(6), 923-946. 10(6), 923-946.
• Tabakoğlu, A. (1999). Osmanlı Mali Yapısının Ana Hatları, Osmanlı İktisat 3, (Ed.) Güler Eren, Yeni Türkiye Yayınları, 125-135.
• Toprak, Z. (1985). Osmanlı Devleti’nde Para ve Bankacılık. İçinde: Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi (3. Cilt), İletişim Yayınları, 760- 762.
• Üsdiken, B. (2000). Pera ve Beyoğlunda, Creative Yayıncılık, İstanbul.
• Yerasimos, S. (1980). Azgelişmişlik Sürecinde Türkiye, (Çev.) Babür Kuzucu, İstanbul: Gözlem Yayınları.
• Yılmaz, B. E. (2002). Osmanlı İmparatorluğunu Dış Borçlanmaya İten Nedenler ve İlk Dış Borçlanma. Akdeniz İİBF Dergisi, 4, 186-198.