RÜŞVET: SOSYO-KÜLTÜREL BİR PERSPEKTİF

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 3, 1548 - 1565, 30.09.2021

Ömer Aytaç , Muhammet Fırat

Öz

Bu makalede, rüşvetin sosyo-kültürel arkaplanına odaklanılmakta, toplumsal yapı ve kültürün, bir yönetsel yozlaşma örneği olarak rüşvet ve yolsuzluk türü olayların ortaya çıkmasında ne ölçüde belirleyici olduğu sorununa açıklık getirilmektedir. Rüşvet, bürokratik kurumlarda kendisini gösteren kamu görevlisi ile vatandaş arasındaki illegal bir davranış türüne karşılık gelmekte ve genel planda eşitlik, adalet ve hukukilik ilkesinin göz ardı edilmesini sonuçlamaktadır. Rüşvet, yönetsel süreçte beliren bir kuraldışı davranış olmakla birlikte toplumsal kültür, değerler, iktisadi koşullar, aile ve eğitimsel süreçlerle de yakından ilişkilidir. Bu yazıda, rüşvetçi edimlerin niteliği ve beslendiği sosyokültürel koşullara kuramsal açıdan vurguda bulunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Rüşvet, Toplumsal Yapı, Kültür, Hediyeleşme, Gelenek

Destekleyen Kurum

YOK

Proje Numarası

YOK

Teşekkür

-

Kaynakça

• Abbink K. and Hennig-Schmidt H. (2006). Neutral Versus Loaded Instructions In A Bribery Experiment. Experimental Economics, 9(2), 103–121.
• Aguiar, F., Branas-Garza, P., Cobo-Reyes, R., Jimenez, N., and Miller, L. M. (2009). Are women expected to be more altruistic? Experimental Economics, 12(1), 93–98.
• Alkan, T. (1993). Siyasal Ahlak ve Siyasal Ahlaksızlık, Ankara: Bilgi Yayınları.
• Aktan, C. C. (2015). Political Corruption: An Introductory Study on Terminology and Typology. İnternational Journal Of Social Sciences and Humanity Studies 7 (1), 47-66.
• Aktan, C.C. (1992). Politik Yozlaşma ve Kleptokrasi 1980-1990 Türkiye Deneyimi, İstanbul: Afa Yay.
• Aytaç, Ö. (2010). Kayırmacı İlişkilerin Sosyolojik Temeli, Ramazan Erdem (Ed.), Yönetim ve Örgüt Açısından Kayırmacılık (s. 3-26), İstanbul: Beta Yayıncılık
• Banerjee R. (2016). Corruption, Norm Violation And Decay İn Social Capital.. Journal of Public Economics, 137(35), 14–27.
• Barr A and Serra D. (2010). “Corruption and culture: An experimental analysis”. Journal of Public Economics; 94(11–12): 862–869.
• Berkman, A. Ü. (1983). Kamu Yönetiminde Yolsuzluk ve Rüşvet, Ankara: TODAİE Yayınları
• Bozkurt, Ö. ve Turgay E. (1998). Kamu Yönetimi Sözlüğü, Ankara: TODAİE Yayınları
• Branas-Garza P, Capraro V. and Rascon-Ramirez E. (2016). Gender Differences İn Altruism: Expectations, Actual Behaviour, And Accuracy Of Beliefs. Available at SSRN, https://ssrn.com/abstract=2796221
• Camargo, C.B. (2017). “Can a Behavioural Approach Help Fight Corruption?” Basel Institute on Governance, Policy Brief Number 1
• Candan Wilson, H. (2009). “Türk Kültürü İstisnacı”, Hürriyet İnsan Kaynakları (İK) Eki, 18 Ekim 2009.
• Capraro V. (2017). Who Lies? A Meta-Analysis Of The Effect Of Sex, Age, And Education On Honesty. Available at SSRN, https://ssrn.com/abstract=2930944.
• Cialdini R. B., Reno R. R. and Kallgren C. A. (1990). Focus Theory Of Normative Conduct: Recycling The Concept Of Norms To Reduce Littering İn Public Places. Journal of Personality and Social Psychology, (58)6, 1015–1026.
• Dupuy, K. and Siri N. (2018). The Cognitive Psychology Of Corruption. Micro-Level Explanations For Unethical Behaviour, https://www.u4.no/publications/the-cognitive-psychology-of-corruption/pdf
• El-Attas, S. H. (1988). Toplumların Çöküşünde Rüşvet, Çev. C.Cerit, İstanbul: Pınar Yayınları
• Fischer, R., Ferreira, M. C., Milfont, T. and Pilati, R. (2014). Culture of Corruption? The Effects of Priming Corruption Images in a High Corruption Context, Journal of Cross-Cultural Psychology, Vol: 45 (10), 1594-1605. https://doi.org/10.1177/0022022114548874
• Fiske, A.P. (1992). The Four Elementary Forms Of Sociality: Framework For A Unified Theory Of Social Relations. Psychological Review, 99, 689–723. pmid:1454904
• Gelfand, M.J. vd. (2011). Differences Between Tight And Loose Cultures: A 33-Nation Study. Science. 332(6033), 1100–1104, pmid:21617077
• Gürsoy, Ş. (2001). Bir Yolsuzluk Türünün Sosyo-Kültürel Çözümlenmesi. Rüşvet, Dini Araştırmalar, 3(9), 63-76.
• Hauk, E. and Saez-Marti, M. (2002). On the Cultural Transmission of Corruption, Journal of Economic Theory. 107(2), 311-335.
• Hoffmann, L.K. and Patel, R.N. (2017). Collective Action on Corruption in Nigeria: A Social Norms Approach to Connecting Society and Institutions. London: Chatham House Report.
• https://www.corporatecomplianceinsights.com/the-psychology-of-corruption 23 Dec.2016.
• Huang, R.Y. (2007). China: A Macro History, 2nd ed., Beijing: SDX Joint Publishing Co.
• Lan, T. and Hong, Y. Y. (2017). Norm, Gender, And Bribe-Giving: Insights From A Behavioral Game. PLOS ONE 12 (12), 1–21. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0189995.
• Lechte, J. (2006). Elli Çağdaş Düşünür. Yapısalcılıktan Postmoderniteye, çev. B.Yıldırım, İstanbul: Açılım Kitap
• Markus H.R. and Kitayama, S. (1991). Culture And The Self: Implications For Cognition, Emotion, And Motivation. Psychological Review, 98(2), 224–253.
• Mazar, N. and Ariely, D. (2006). Dishonesty İn Everyday Life And İts Policy İmplications. Journal of Public Policy and Marketing. 25(1), 117–126. doi: 10.1509/jppm.25.1.117
• Mazar, N. and Aggarwal, P. (2011). Greasing the Palm: Can Collectivism Promote Bribery. Psychological Science, 22, 843-848. https://journals.sagepub.com/doi/ 10.1177/0956797611412389
• Mendras, H. (2008). Sosyolojinin İlkeleri, çev. Buket Yılmaz, İstanbul: İletişim Yayınları
• Mumcu, A. (1985). Osmanlı Devletinde Rüşvet, İstanbul: İnkılap Kitapevi
• Özsemerci, K. (2003). Türk Kamu Yönetiminde Yolsuzluklar, Nedenleri, Zararları Ve Çözüm Önerileri, Ankara: Sayıştay Yayın İşleri Müdürlüğü
• Prentice, D. A. and Miller D. T. (1993). Pluralistic İgnorance And Alcohol Use On Campus: Some Consequences Of Misperceiving The Social Norm. Journal of Personality and Social Psychology. 64(2), 243-256. pmid:8433272
• Shen, H., Wan, F. and Wyer, R. S. (2011). Cross-Cultural Differences İn The Refusal To Accept A Small Gift: The Differential İnfluence Of Reciprocity Norms On Asians And North Americans. Journal of Personality and Social Psychology,100(2), 271–281. pmid:21058870
• Shleifer, A. and Vishny R. (1993). Corruption. Quarterly Journal of Economics, 108, 599–617
• Swamy, A., Knack, S., Lee, Y. and Azfar, O. (2001). Gender And Corruption. Journal of Development Economics, 64(1), 25–55.
• Tekeli, İ. ve Şaylan, G. (1974). Rüşvet Kuramı, Amme İdaresi Dergisi, 7(3), 92-113.
• Vranka, M. A. and Bahnik, S. (2018). Predictors of Bribe-Taking: the Role of Bribe Size and Personality. Frontiers in Psychology, 9(10), 1511. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2018.01511/full
• York, G. (2008). Beijing Can’t Muzzle Outrage Over Deadly Collapsed Schools. The Globe and Mail. Available from: http://www.theglobeandmail.com/news/world/ beijing-cant-muzzle- outrage-over-deadly-collapsed-schools/article674653/
• Zaloznaya, M. (2017). The Social Psychology of Corruption: Why It Does Not Exist and Why It Should. Sociology Compass, 8(2), 187-202.