YENİ İPEK YOLU’NUN İLHAM KAYNAĞI “ANTİK İPEK YOLU”: ÇİN’İN İPEK YOLU YÖNETİMİ TEMELİNDE ‘‘BİR KUŞAK BİR YOL’’ GİRİŞİMİNE BAKIŞ

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 1, 98 - 112, 31.03.2022

Sema Gökenç Gülez

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1065010

Öz

İpek Yolu tarihten bugüne doğu ve batı medeniyetleri arasında ticari ve kültürel etkileşimlerin yaşandığı kadim bir yoldur. Adını ipekten alan İpek Yolu, güzergâhında başta ipek olmak üzere her türlü eşyanın transfer ve ticaretinin yapıldığı, insanlar arasında din, ideoloji, düşünce ve kültür alanlarında etkileşimlerin yaşandığı bir yol olmuştur. Antik dönemde birçok ulus İpek Yolu’nu yönetmek için birtakım stratejiler belirlemiştir. Bu uluslardan birisi de şüphesiz ki İpek Yolu’nun başladığı toprakların sahibi Çin ulusudur. Antik dönemde İpek Yolu güzergâhında oluşturulan stratejiler, özellikle Çin’in dış politikasını belirlediği Han ve Tang Hanedanlıkları döneminde oluşturulmuştur. Zaman içerisinde gelişen deniz ticareti sayesinde keşfedilmiş olan yeni pazarların da etkisi ile Antik İpek Yolu eski gücünü ve etkisini yitirmiş, ancak günümüz Çin devletinin bu kadim yolu canlandırma planlarını hayata geçirmeye karar vermesi ile Çin devlet başkanı Xi Jinping 2013 yılında yaptığı bir konuşmasında ‘‘Yeni İpek Yolu’’ projesini duyurmuştur. Antik İpek Yolu’nu canlandırmak amacıyla ileri sürülen bu proje ‘‘Bir Kuşak Bir Yol Girişimi’’ olarak da adlandırılmakta olup, güzergâh üzerinde bulunan ülkeler ile ikili işbirliklerine dayanan önemli bir ekonomi ve kültür projesidir. Antik dönemde Çin’in, İpek Yolu güzergâhlarının geçtiği bölgelerde ekonomik, siyasi ve kültürel alanlarda izlediği stratejiler, günümüz Yeni İpek Yolu projesinin temel kaynağı olarak nitelendirilmektedir. Bu çalışma; Çin’in antik dönemdeki İpek Yolu yönetimi ve stratejisi ışığında, günümüz Yeni İpek Yolu projesinin temellerini, kazanımlarını ve beklentilerini tarihi perspektiften analiz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bir Kuşak Bir Yol, Yeni İpek Yolu, Antik İpek Yolu, İpek Yolu Ekonomik Kuşağı, 21. yy Deniz İpek Yolu

THE INSPIRATION OF THE NEW SILK ROAD ‘‘ANCIENT SILK ROAD’’: AN OVERVIEW OF ‘‘ONE ROAD ONE BELT’’ INITIATIVE ON THE BASIS OF CHINA’S SILK ROAD GOVERNANCE

Öz

Kaynakça

• Referans 1 : Beckwith, C.I. (1993), The Tibetan Empire İn Central Asia: A History Of The Struggle For Great Power Among Tibetans, Turks, Arabs And Chinese During The Early Middle Ages, Princeton University Press, Princeton.
• Referans 2: Gökenç Gülez, S. (2018), İpek Yolu’nun Öncüsü Zhang Qian’in Batı Bölgesi Seyahati ve Hun-Çin İlişkilerine Etkisi, 18. Türk Tarih Kongresi Bildiri Özetleri kitabı içinde (s.61),Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Referans 3: Han, M. (2015), Historical Geography of China: Fifteen Lectures. Beijing: Peking University Press.
• Referans 4: Li, D. (2012), Duhu Zhidu Yanjiu, Heilongjiang Jiaoyu Chubanshe, Harbin.
• Referans 5: Liu, W. (2015),Yi Dai Yi Lu Zhanlüe de Kexue Neihan yu Kexue Wenti, Dili Kexue Jinzhan (Progress in Geography), 34 (5), 538-544.
• Referans 6: Liu, X. (1975), Jiu Tang Shu, Beijing: Zhonghua Shuju.
• Referans 7: Marangoz, M. ve Tuncer, B. (2020), Yeni İpekyolu Projesi Ve Türkiye – Kazakistan - Çin İlişkileri Kapsamında Ulaştırma Koridorları, Pamukkale Üniversitesi İşletme Araştırmaları Dergisi, 7 (2), 221-241.
• Referans 8: Richthofen, F. V. (1876), China, Berlin, Germany: Dietrich Reimer.
• Referans 9: Rong, X.J. (2014), Zhongguo Gudai yu Wailai Wenming, Beijing: San Lian Shu Dian.
• Referans 10: Schafer, E.H. (1985), The Golden Peaches of Samarkand, A Study of Tang Exotics, California: University of California Press.
• Referans 11: Skaff, J. K. (2009), Military Culture in Imperial China, London: Harvard University Press.
• Referans 12: Tan, Qixiang (1996), Zhongguo Lishi Dituji, Beijing: Zhongguo Ditu Chubanshe.
• Referans 13: Tang, G. (2021), 50 Years of China and the United Nations: Experiences, Lessons and Future Prospects, Journal of North China Electric Power University(Social Sciences), 6, 77 - 87.
• Referans 14: Xiang, D. (2017), Tang Dai Chang-an yu Xiyu Wenming, Shanghai: Xuelin Chubanshe.
• Referans 15: Xinjiang Bowuguan (1986), Heshuoxian Wenhua Guan, Heshuoxian Xin Tale, Quhui Yuanshi Wenhua Yizhi Diaocha, Xinjiang: Xinjiang Wenwu, 1986, 1, 1-5.
• Referans 16: Yu Tianheng, Xiyu Wenhua Shi, (Çev), Geng Shimin, Beijing: Sino Culture Press.
• Referans 17: http://turkish.cri.cn/1781/2017/05/16/1s183050.htm (09.12.2021)
• Referans 18: https://www.cfr.org/backgrounder/building-new-silk-road (27.11.2021)
• Referans 19: http://www.xinhuanet.com//world/2015-09/18/c_128243383.htm (05.12.2021)
• Referans 20: http://www.gov.cn/xinwen/2021-09/27/content_5639549.htm (07.12.2021)
• Referans 21: http://cpc.people.com.cn/n1/2016/0501/c64094-28317430.html (11.12.2021)