VOCABULARY IN THE SONGS OF NEŞET ERTAŞ

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 1, 69 - 87, 31.03.2023

Tuğrul Gökmen Şahin , Bedrettin Kayhan

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1082461

Cited By: 2

Öz

Neşet Ertaş, known as "Bozkırın Tezenesi" is one of the leading artists of the minstrel tradition and Turkish folk music. Addressing many segments of society with his folk songs, Neşet Ertaş also gave importance to education with the messages he gave in his works.The aim of this work, which is the subject of Neşet Ertaş, who is included in the inventory of "Living Human Treasure", is the vocabulary of the artist's folk songs; most of the 100 words used in folk songs, kinship names, plant names, instrument names, item names, animal names, profession names, organ names, proper names, color names, number names, proverbs, idioms and formulaic words are basically revealed. Document analysis method was used in the study. 125 folk songs whose lyrics belong to Neşet Ertaş have been reached. According to the findings of the study, Neşet Ertaş; He frequently included kinship names, plant names, instrument names, item names and animal names in his works. The word doctor was used the most among the profession names, and he described the organ names with adjectives. The variety of proper names was found remarkable. He frequently used colors and numbers in folk songs to describe. He used proverbs and idioms exactly or deconstructed, and frequently used the stereotypes that reveal the daily life of Turkish society in his works. He gave a lot of place to conjunctions, interrogative prepositions and pronouns in her folk songs. It has been reached that Neşet Ertaş's folk songs have a rich structure in terms of vocabulary. It has been deemed necessary that this richness can be used in Turkish Education, Teaching Turkish to Foreigners and transferring Turkish Culture.

Anahtar Kelimeler

Neşet Ertaş, Folk Song, Vocabulary, Turkish Education

NEŞET ERTAŞ TÜRKÜLERİNDE SÖZ VARLIĞI

Öz

“Bozkırın Tezenesi” olarak tanınan Neşet Ertaş, âşıklık geleneğinin ve Türk halk müziğinin önde gelen sanatçılarındandır. Türküleriyle toplumun birçok kesimine hitap eden Neşet Ertaş, eserlerinde vermiş olduğu mesajlarla eğitime de önem vermiştir. “Yaşayan İnsan Hazinesi” envanterine giren Neşet Ertaş’ın konu olduğu bu çalışmanın amacı sanatçının türkülerinin söz varlığını; türkülerde en çok kullanılan 100 sözcük, akrabalık adları, bitki adları, enstrüman adları, eşya adları, hayvan adları, meslek adları, organ adları, özel adlar, renk adları, sayı adları, atasözleri, deyimler ve kalıp sözleri temel alarak ortaya koymaktır. Çalışmada doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Sözleri Neşet Ertaş’a ait olan 125 türküye ulaşılmıştır. Çalışmanın bulgularına göre Neşet Ertaş; eserlerinde akrabalık adlarına, bitki adlarına, enstrüman adlarına, eşya adlarına ve hayvan adlarına sıklıkla yer vermiştir. Meslek adlarında en çok doktor kelimesi kullanılmış, organ adlarını sıfatlarla betimlemiştir. Özel adların çeşitliliği dikkat çekici bulunmuştur. Renkleri ve sayıları betimleme yapmak için türkülerde sıklıkla kullanmıştır. Atasözleri ve deyimleri, aynen ya da yapı bozumuna uğratarak kullanmış ve Türk toplumunun günlük yaşantısını gözler önüne seren kalıp sözlerden eserlerinde sıklıkla faydalanmıştır. Bağlaçlara, soru edatlarına ve zamirlere türkülerinde çokça yer vermiştir. Neşet Ertaş’ın türkülerinin söz varlığı açısından zengin bir yapıya sahip oluşuna ulaşılmıştır. Bu zenginliğin Türkçe Eğitiminde, Yabancılara Türkçe Öğretiminde ve Türk Kültürü aktarımında kullanılabileceği gerek görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Neşet Ertaş, Türkü, Söz Varlığı, Türkçe Eğitimi.

Kaynakça

• Akın, E. , Karakaş, R., & Tarhan, H. (2018). Orhan kemal’in “baba evi” romanına söz varlığı açısından yaklaşım. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, (40) , 81-91.
• Aksan, D. (2006). Anadilimizin söz denizinde. Bilgi Yayınevi.
• Aydın, M. (2018). Mirzâ-zâde sâlim divanı’nda deyimler. KÜLLİYAT Osmanlı Araştırmaları Dergisi , (4) , 1-23.
• Babaç, E., & Yıldız, G. (2018). Dil gelişiminde müziğin yeri. Fine Arts, 13(3) , 10-22
• Bayrak, Ö. Şahin, T.G.(2018). Deyimler konuşuyor. Asos Yayınları.
• Demir, C. (2016). Türkçe eğitim-öğretim programları ve kişisel söz varlığı. Millî Eğitim Dergisi, 45(210), 141-161
• Kandır, Ç. (2020). Neşet Ertaş Türkülerinde Folklor Unsurları. Yüksek lisans tezi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kurudayıoğlu, M., & Soysal, T. (2016). Cumhuriyet Dönemi İlkokul Türkçe Dersi Öğretim Programlarının Söz Varlığının Geliştirilmesi Açısından İncelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(4) , 559-598.
• MEB. (2019). Türkçe Dersi Öğretim Programı. Ankara.
• Selçuk, M. (2018). Malatya söz varlığı. Malatya Büyükşehir Belediyesi Yayınları.
• Öztürk, M. K. (2019). Ardahan türkülerinin söz varlığı ve kültürel motifler açısından değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(1) , 179-189.
• Sinan, A.T. (2015). Türkçenin deyim varlığı. Kesit Yayınları.
• Tuna, C. (2022). Yunus emre’nin divanı’nda bülbül motifi. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 2021 Yunus Emre ve Türkçe Yılı Yunus Emre Hatıra Sayısı, 24-38.
• TDK. (2019). Türkçe sözlük. Türk Dil Kurumu Yayınları.