ANALYSIS OF THE TURKISH BANKING SECTOR'S REACTION TO THE COVID-19 PANDEMIC WITH STRUCTURAL BREAK UNIT ROOT TEST

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 2, 1098 - 1110, 30.06.2023

Selvihan Taşdelen

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1272744

Öz

TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNÜN COVID-19 PANDEMİSİNE REAKSİYONUNUN YAPISAL KIRILMALI BİRİM KÖK TESTİ İLE ANALİZİ

Öz

COVID-19 pandemisinden, dünya genelinde sağlık sektörü başta olmak üzere tüm sektörler etkilenmiştir. Dünya çapında küresel faaliyetler durma noktasına gelmiştir. Salgının ekonomik etkileri değerlendirildiğinde ise, birçok sektör, salgını önlemek için alınan tedbirler neticesinde kriz noktasına gelmiş ve büyük bir çıkmaz içerisine girmiştir. Bankacılık sektörüde, pandeminin etkilerini en aza indirmek için çeşitli kararlar ve tedbirler almıştır. Bu çalışmada COVID-19 pandemisinin Türk bankacılık sektörüne olan etkilerinin tespiti amacıyla Sağlık Bakanlığı’nın ilk vakayı açıkladığı 11.03.2020 tarihi ile vaka sayısının kamuoyuna açıklanmasının bırakıldığı 05.07.2021 tarihleri arasındaki BIST bankacılık endeksi günlük verileri incelenmiştir. Çalışmada, Bist banka verisi, bağımlı değişken olarak alınırken, bu değişkeni etkilediği düşünülen vaka sayısı, korku endeksi, döviz kuru ve Uluslararası sermaye endekslerinin ortalaması (MSCI) verileri ise bağımsız değişken olarak alınmıştır. Bu çalışmada öncelikle verilerin durağanlığı test edilmiş, daha sonra durağan hala gelen verilerin birim kök içerme durumlarını tespit etmek için yapısal kırılma tarihlerinin dışsal olarak belirlendiği Zivot-Andrews birim kök testi (ZA) uygulanılmıştır. ZA analizine göre BİST İşlem hacmi, korku endeksi ve döviz kuru hacminde anlamlı kırılmalar tespit edilmiştir. Çalışmanın genel sonuçları ekonomi yönetimleri ve merkez bankaları açısından öneri niteliği taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Bankacılık Endeksi, Covid-19, Yapısal Kırılma Testi

Kaynakça

• Appiah-Otoo, I. (2020). Does Covıd-19 Affect Domestic Credit? Aggregate and Bank Level Evidence From China. Asian Economics Letters. 1(3): 1-5. doi:10.46557/001c.18074.
• Arabacı, H.& Yücel, D. (2020). Covid-19 Pandemisinin Türkiye Bankacılık Sektörü Üzerine Etkisi. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 9(3): 196-208.
• Babuşçu, Ş.(2005). Basel II Düzenlemeleri Çerçevesinde Bankalarda Risk Yönetimi, 1. Baskı, Akademi Consulting and Training, Ankara.
• Barua, B. & Barua, S. (2021). Covıd-19 İmplications For Banks: Evidence From An Emerging Economy. SN Business and Economics, 1(1):1-28. doi: 10.1007/s43546-020-00013-w
• BDDK, (2021). Temel Göstergeler Raporu. https://www.bddk.org.tr/ Content Bddk dokuman/veri_0014_47.pdf
• Bekçi, İ., Köse, E. & Aksoy E. (2020). Covid-19’un Türkiye’de Bankalar Üzerindeki Ekonomik Etkisine Dair Bir Tahmin. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 5: 185-205.
• Bicil, İ. M. (2021). Covıd-19 Pandemi Sürecinde Türk Bankacılık Sistemindeki Mevduat Bankalarının Toplam Faktör Verimliliğindeki Değişimler. Yönetim ve Ekonomi Araştırma Dergisi, 19 (4): 349-361http://dx.doi.org/10.11611/yead.984604
• Bollerslev, T. (1986). A Conditionally Heteroskedastic Time Series Model for Speculative Prices and Rates of Return. The Review of Economics and Statistics, 69(3): 542-543.
• Ceyhan V. & Gündüz O. (2014). Zamana Bağlı Oynaklık ARCH- GARCH modelleri (Otoregresif Koşullu Değişen Varyans). https:// docplayer. biz.tr/ 186081019-Zamana-bagli-oynaklik.html, Erişim Tarihi: 20.08.2022.
• Demirgüç Kunt, A.; Pedreza, A.& Ruiz Ortega, C. (2021). Banking Sector Performance During The Covid-19 Crisis. http://documents1.worldbank.org/curated/en/209481597431651590/pdf/ Banking Sector-Performance-During-the-COVID-19-Crisis.pdf , (10.08.2022).
• Demirel S. (2021). Covid-19 Pandemi Sürecinin Dijital Bankacılık İşlemleri Üzerinde Etkisi. Journal of Banking and Capital Markets Research -JBCMR, 5(11): 49-64.
• Elnahass M., Trinh V. Q. & Li T. (2021). Global Banking Stability In The Shadow Of Covid-19 Outbreak, Journal of International Financial Markets, Institutions and Money, Elsevier, 72(C).
• Engle, R. (1982). Autoregressive Conditional Heteroscedasticity with Estimates of the Variance of United Kingdom Inflation. Econometrica, 50(4): 987-1007.
• Ersoy, H., Gürbüz, A. O. & Fındıkçı, M. (2020). Covid-19'un Türk Bankacılık ve Finans Sektörü Üzerine Etkileri, Alınabilecek Önlemler. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Bahar (Covid19-Özel Ek), 146-173.
• Gençtürk M.; Senal S. & Aksoy E. (2021). COVID-19 Pandemisinin Katılım Bankaları Üzerine Etkilerinin Bütünleşik CRITIC-MARCOS Yöntemi İle İncelenmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 2021 (92): 139-160.
• Ichsan, R. N., Suparmin, S., Yusuf, M., Ismal, R. & Sitompul, S. (2021). Determinant Of Sharia Bank's Financial Performance During The Covıd-19 Pandemic. Budapest International Research and Critics Institute (BIRCI-Journal): Humanities and Social Sciences, 4(1), 298- 309. doi:10.33258/birci.v4i1.1594.
• Kalpakam, G. & Trivedi, K. (2021). Systemic Risk in Indian Banking: Measurement and Impact of COVID-19. Annals of the University Dunarea de Jos of Galati: Fascicle: I, Economics &Applied Informatics, 27(1).
• Karakulle, İ. (2020). Covıd-19 Pandemisinde İşletmelerin Almış Oldukları Önlemlerin Müşteri Memnuniyeti Açısından Değerlendirilmesi: Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma, Kastamonu İletişim Araştırmaları Dergisi, 5: 86-101. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1673380.
• Kartal, M. T. (2020). Türk Bankacılık Sektöründe Covid-19 Döneminde Alınan Tedbirler Bağlamında Aktif Rasyosu Düzenlemesinin Muhtemel Etkileri: Mevduat Bankaları Üzerine Bir İnceleme. Bankacılık ve Sermaye Piyasası Araştırmaları Dergisi, 4(10): 1-18.
• Korzeb, Z. & Niedziółka, P. (2020). Resistance of commercial banks to the crisis caused by the COVID-19 pandemic: the case of Poland Equilibrium. Quarterly Journal of Economics and Economic Policy, 15(2): 205-234. https://doi.org/10.24136/eq.2020.010.
• Li, X., Xie, Y. & Lin, J. (2020). Covıd-19 Outbreak, Government Capital İnjections, and Shadow Banking Efficiency”, Applied Economics, 53(4): 495-505. doi:10.1080/00036846.2020. 1808183.
• Marcu, M. R. (2021). The Impact of The COVID-19 Pandemic on The Banking Sector. Management Dynamics in the Knowledge Economy, 9(2), 205-223.
• Mersha, D. & Worku, A. (2020). Effect Of Covıd-19 On The Banking Sector İn Ethiopia. Journal Of Business and Economics, 1: 28-38. https://journals.ju.edu.et/index.php/jbeco/article/view/2131/1206, Erişim tarihi: 23.08.2022.
• MKK (2021), Borsa Trendleri Ocak-Aralık 2021 Raporu, https://www.mkk.com.tr/sites/default/files/2021-12/Borsa-Trendleri-Raporu-Ocak-Aral%C4%B1k-2020.pdf (Erişim Tarihi:10.01.2023)
• Nelson, D. B. (1991), Conditional Heteroskedasticity in Asset Returns: A New Approach. Econometrica, 59: 347-370.
• Sarı, S. (2021). The Effects Of Covıd-19 Pandemic Over Turkish Banking Sector. New Era Journal of Interdisciplinary Social Studies, 8:89-106. doi:10.51296/newera.43.
• Songül, H. (2010). Otoregresif Koşullu Değişen Varyans Modellerde Döviz Kurları Üzerinde Uygulama. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Araştırma ve Para Politikası Genel Müdürlüğü, Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Ankara.
• Şahin, Ö. & Öncü, M. A. (2015). Volatilite Alanında Yapılmış Lisansüstü Tezlere Yönelik Bir İçerik Analizi, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 68: 135-156.
• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. https://www.tcmb.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 02.12.2022)
• Yılancı, V. (2009). Yapısal Kırılmalar Altında Türkiye İçin İşsizlik Histerisinin Sınanması. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 10(2), 324-335.
• Zivot E. & Andrews D.W.K. (1992). Further Evidence on the Great Crash, the Oil- Price Shock, and the Unit-Root Hypothesis. Journal of Business and Economic Statistics, 10(3), 251-270.