TR DİZİN’DE YER ALAN MOBBİNG ÜZERİNE YAZILAN MAKALELERİN İNCELENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 4, 2215 - 2236, 25.12.2023

Hülya Uzun

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1290300

Öz

Bu araştırmanın amacı, TR Dizin’de yer alan, mobbing üzerine yazılan makaleleri incelemek ve mobbing konusunda genel ve ortak olarak ortaya çıkan sonuçları tespit etmek, varsa araştırma boşluklarını belirlemek, aynı zamanda bu çalışmaları içerik ve yöntem açısından sorgulamaktır. Bu amaç doğrultusunda 2013-2023 yılları arasında uygulaması Türkiye sınırları içinde yapılmış, Türkiye’de mobbing konusunda yazılmış olan TR Dizin’de yer alan sosyal alanda yayınlanmış nicel araştırma yöntemi kullanılan makaleler incelenmiştir. Başlığında ve/veya anahtar kelimelerinde mobbing ve eşdeğer kelimeleri bulunan makaleler araştırma kapsamına alınmıştır. Bunun üzerine 113 makale incelenmiştir. Araştırmada amaçlı örnekleme yöntemi benimsenmiştir. Araştırma yöntemi olarak nitel araştırma yöntemlerinden betimsel analiz ve içerik analizi kullanılmıştır. Makalelerden elde edilen veriler, makale bilgileri ve kullanılan araştırma yöntemine yönelik bulgular, mobbingin uygulanma alanına yönelik bulgular ve makalelerin sonuçlarının değerlendirildiği bulgular olmak üzere üç bölümde incelenmiştir. Bulgulara göre genel ve ortak olarak ortaya çıkan sonuçlar tespit edilmiş, içerik ve yöntem açısından sorgulanarak mobbinge yönelik yapılacak çalışmalar için önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Mobbing, İşyerinde Mobbing, Psikolojik Taciz, Psikolojik Şiddet, TR Dizin

INVESTIGATION OF ARTICLES WRITTEN ON MOBBING IN TR DIZIN

Öz

The aim of this research is to examine the articles on mobbing in TR Index and to identify the general and common results on mobbing, to identify research gaps, if any, and to question these studies in terms of content and method. For this purpose, the articles using the quantitative research method published in the social field in the TR Index, which were applied within the borders of Turkey and were written on mobbing in Turkey, between the years 2013-2023 were examined. Articles with mobbing and equivalent words in the title and/or keywords were included in the research. Thereupon, 113 articles were reviewed. Purposive sampling method was adopted in the research. As a research method, descriptive analysis and content analysis from qualitative research methods were used. The data obtained from the articles were analyzed in three sections including the article information and the findings regarding the research method used, the findings regarding the application of mobbing, and the findings in which the results of the articles were evaluated. According to the findings, general and common results have been determined, have been question in terms of content and method, and suggestions have been made for the studies to be done on mobbing.

Anahtar Kelimeler

Mobbing, Mobbing in the Workplace, Psychological Harassment, Psychological Violence, TR Index

Kaynakça

• Aiello, A., Deitinger, P., Nardella, P., & Bonafede, M. (2008). A tool for assessing the risk of mobbing in organizational environmenets: The “Val.Mob.” scale. Prevention Today, 4(3), 9-24.
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır?. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
• Başbakanlık Genelgesi (2011). İşyerlerinde Psikolojik Tacizin (Mobbing) Önlenmesi. RG. 19.03.2011- 27879.
• Büyüktaş Gayır, G., & Özçelik, Z. (2021). Sağlık çalışanlarının mobbing algıları üzerine bir araştırma. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 24(4), 793-812.
• Carnero, M. A., Martínez, B., & Sánchez-Mangas, R. (2010). Mobbing and its determinants: the case of Spain. Applied Economics, 42(29), 3777-3787.
• Cengiz, R. ( 2008). Profesyonel futbol kulübü yöneticilerinin dönüşümsel liderlik stilleri ile kulüplerinin örgüt sağlığı ve futbolcuların yıldırma ( mobbing) yaşamları arasındaki ilişki [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Chappell, D., & Martino, V.D. (2006). Violence at work. Third Edition, International Labour Office, Geneva.
• Çekin, A. (2014). Çalışma hayatında insan onuruna karşı psikolojik bir şiddet örneği: Mobbing. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(1), 5-22.
• Çögenli, M.Z., & Asunakutlu, T. (2014). Akademisyenlere yönelik mobbing ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 92-105.
• Çukur, C. (2016). Türk Hukuku ve Karşılaştırmalı Hukukta İşyerinde Psikolojik Taciz. T.B.M.M. Araştırma Merkezi Yayınları, No:9.
• Davenport, N., Distler S.R., & Elliot G.(1999). Mobbing emotional abuse in the american workplace. Ames, Iowa :Civil Society Pub.
• Einarsen, S., & Raknes, B.I. (1997). Harassment at work and victimization of men. Violence and Victims, 12(3), 247-263.
• Einarsen, S., Hoel, H., Zapf, D. & Cooper, C. L. (2011). The concept of bullying and harsassment at work: The european tradition. In S. Einarsen, H. Hoel, D. Zapf & C. L. Cooper (Eds.), Bullying and harsassment in the workplace: Developments in theory, research, and practice (pp. 3–39). London: Taylor & Francis.
• Eroğlu, O. (2015). Türk yönetim ve organizasyon yazınında mobbing: Yönetim ve organizasyon kongresi bildirileri ve lisansüstü tezler üzerine bir inceleme. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 10(1), 269-286.
• İlhan, Ü. (2010). İşyerinde psikolojik tacizin (mobbing) tarihsel arka planı ve Türk hukuk sisteminde yeri. Ege Akademik Bakış, 10(4), 1175-1186.
• Kaya, M. (2015). Mobbingin kurumsal etkileri ve maliyeti. Sayıştay Dergisi, 97/Nisan-Haziran, 77-88.
• Kırel, Ç. (2007). Örgütlerde mobbing yönetiminde destekleyici ve risk azaltıcı öneriler. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 317-334.
• Laleoğlu, A., & Özmete, E. (2013). Mobbing ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 7(31), 9-31.
• Leymann, H. (1990). Mobbing and psychological terror at workplaces. Violence and Victims, 5(2), 119-126.
• Mujtaba, B.G., & Senathip, T. (2020). Workplace mobbing and the role of human resources management. Business Ethics and Leadirship, 4(1), 2520-6761.
• Mulder, R., Pouwelse, M., Lodewijkx, H., Bos, A., & Dam, K. (2016). Predictors of antisocial and prosocial behaviour of bystanders in workplace mobbing. Journal of Community & Applied Social Psychology, 26, 207-220.
• Öztürk, H., Sökmen, S., Yılmaz, F., & Çilingir, D. (2008). Measuring mobbing experiences of academic nurses: Development of a mobbing scale. Journal of the American Academy of Nurse Practitioners, 20(9), 435-442. https://doi:10.1111/j.1745-7599.2008.00347.x
• Öztürk, İ. (2019). Türkiye’de mobbing ile ilgili sağlık alanında yazılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. UİİİD-IJEAS, 25, 119-136. https://doi.org/10.18092/ulikidince.594721
• Salin, D. (2011). The significance of gender for third parties’ perceptions of negative interpersonal behaviour: Labelling and explaining negative. Gender, Work and Organization, 18(6), 571-591. https:/doi:10.1111/j.1468-0432.2009.00465.x
• Shallcross, L., Ramsay, S., & Barker, M. (2010). A proactive response to the mobbing problem: A guide for HR managers. NZJHRM, 10(1), 27-37.
• T.B.M.M. Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu. (2011). İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) ve Çözüm Önerileri Komisyon Raporu, Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu Yayınları, 6.
• Taşkın, A. (2015). İşyerinde mobbingin ceza hukuku bakımından değerlendirilmesi. Çalışma ve Toplum, 1(44) , 221-258.
• Taşkın, A. (2016). Mobbing davalarında ispat sorunu. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, XX(2), 391-437.
• Tekin, D. (2016). Psikolojik şiddet üzerine yazılan yükseklisans tezlerine yönelik bir inceleme. İş ve İnsan Dergisi, 3(1), 31-41. https:/doi: 10.18394/iid.52464
• Tınaz, P. (2006). İşyerinde psikolojik taciz (mobbing). Çalışma ve Toplum, 4(11), 13-28.
• Türk Borçlar Kanunu. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.6098.pdf
• Türk Ceza Kanunu. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5237.pdf
• Uzun, H. (2023). Türkiye’de mobbing kavramı ve gelişmeler. İ.H. Hancı & E.G. Özcan (Ed.), Mobbingle Mücadele ve Bilim içinde, (s. 11-33). Ankara:Savaş Yayınevi.
• Vandekerckhove, W., & Commers, M.S.R. (2003). Downward workplace mobbing: A sign of the times?. Journal of Business Ethics, 45, 41-50.
• Yargıtay 8. Ceza Dairesinin 01.03.2018 tarih ve Esas No: 2018/203, Karar No:2018/2245
• Yılmaz H., & Kaymaz A. (2014). Kurumsal bir risk unsuru: Mobbing (iş yerinde psikolojik taciz). Denetişim, 14, 73-81.
• Yılmaz, C. (2020). Mobbing üzerine nitel bir araştırma: Astlardan üstlere uygulanan mobbing, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 12 (1): 19-33. https://orcid.org/0000-0002-7135-8320
• Zapf, D. (1999). Organisational, work related and personal causes of mobbing/bullying at work. International Journal of Manpower, 20(1/2), 70-85.
• Zapf, D., & Einarsen, S. (2005). Mobbing at work: escalated conflicts in organizations. In S. Fox & P. E. Spector (Eds.), Counterproductive work behavior: Investigations of actors and targets (pp. 237–270). American Psychological Association. https://doi.org/10.1037/10893-010