INVESTIGATION OF FACTORS AFFECTING THE DEPRESSION LEVEL OF ELDERLY INDIVIDUALS

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 4, 2424 - 2434, 25.12.2023

Ahmet Türk , Abdullah Işık

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1307489

Öz

This study aims to investigate the role of marital status, education level, and income level in the impact of death anxiety on geriatric depression in elderly individuals. A survey model was used in the study. The study was carried out with 433 elderly individuals, 224 of whom are men and 209 are women. The mean age of the participants ages between 65-91 is x̄=72.44±6.15. The study utilized a Demographic Information Form and the Geriatric Depression Scale. Correlation and hierarchical regression analyses were applied in the analysis of the data. The analysis results indicate that elderly individuals experience geriatric depression at a "definite depression" level. There is a significant relationship between geriatric depression and death anxiety, marital status, education level, and income level. In the hierarchical regression analysis, it was found that being married, having a higher education and income level had an indirect mitigating effect on the impact of death anxiety on depression among elderly individuals. The findings were discussed within the framework of the studies and interpreted within the context of the literature. Based on the findings of the research, a number of recommendations were presented to practitioners and policy makers.

Anahtar Kelimeler

elderly, depression, death anxiety, sociodemographic variables

YAŞLI BİREYLERİN DEPRESYON DÜZEYİNE ETKİ EDEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ

Öz

Bu araştırma yaşlı bireylerde ölüm korkusunun geriatrik depresyona etkisinde medeni durum, eğitim düzeyi ve gelir düzeyinin rolünü ortaya koymayı amaçlamaktadır. Tarama modelinin kullanıldığı bu araştırma, 209’u kadın ve 224’ü erkek olmak üzere 433 yaşlı bireyle gerçekleştirilmiştir. 65-91 yaş aralığındaki katılımcıların yaş ortalaması x̄=72,44±6,15’tir. Araştırmada Kişisel Bilgi Formu ve Geriatrik Depresyon Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde korelasyon ve hiyerarşik regresyon analizleri uygulanmıştır. Yapılan analizler sonucunda yaşlı bireylerin geriatrik depresyon düzeylerinin “kesin depresyon” düzeyinde olduğu, geriatrik depresyon ile ölüm korkusu, medeni durum, eğitim ve gelir düzeyi arasında anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Hiyerarşik regresyon analizinde yaşlı bireylerde ölüm korkusunun depresyona etkisinde evli olmanın, yüksek eğitim ve gelir düzeyine sahip olmanın dolaylı bir etki oluşturarak ılımlaştırıcı bir role sahip olduğu tespit edilmiştir. Araştırma sonuçları literatürdeki çalışmalar çerçevesinde tartışılmış ve nedensellik bağlamında yorumlanmıştır. Araştırmanın bulgularından yola çıkarak uygulayıcılara ve politika yapıcılara birtakım öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

yaşlı, depresyon, ölüm korkusu, sosyodemografik değişkenler

Kaynakça

• Abdel-Khalek, A.M. (1997). Death, anxiety, and depression. OMEGA-Journal of Death and Dying, 35(2), 219-229. https://doi.org/10.2190/h120-9u9d-c2mh-nyq5
• Ağırman, E., Gençer, M.Z., Arıca, S., Kaya, E., & Eğici, M.T. (2017). Huzurevinde, evde ailesiyle ve yalnız yaşayan yaşlı bireylerde depresyon, yalnızlık hissi düzeylerinin karşılaştırılması. Çağdaş Tıp Dergisi, 7 (3), 234-240. https://doi.org/10.16899/gopctd.349938
• Aksakoğlu, G. (2001). Sağlıkta araştırma teknikleri ve analiz yöntemleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları.
• APA. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders. American Psychiatric Association.
• Aslan, M., & Hocaoğlu, Ç. (2014). Yaşlılarda intihar davranışı. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 6(3), 294-309.
• Aydıner-Boylu, A., & Günay, G. (2018). Yaşlı bireylerde algılanan sosyal desteğin yaşam doyumu üzerine etkisi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7 (2), 1351-1363. https://doi.org/10.15869/itobiad.369988
• Beck, A.T. (1976). Cognitive therapy and the emotional disorders. International Universities Press.
• Bekircan, E., & Okanlı, A. (2023). Yaşlı bireylerde depresyon ve umutsuzluk düzeylerinin belirlenmesi. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 16 (1), 16-22. https://doi.org/10.46414/yasad.1284791
• Birinci, E. (2021). Yaşlı bireylerin yaşam kalitesi ve depresyon durumlarının incelenmesi. Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi, (17), 119-129. https://doi.org/10.46218/tshd.877121
• Blazer, D.G. (2003). Depression in late life: Review and commentary. The journals of gerontology series A: Biological sciences and medical sciences, 58(3), 249-265. https://doi.org/10.1093/gerona/58.3.m249
• Chen, L., Alston, M., & Guo, W. (2019). The influence of social support on loneliness and depression among older elderly people in China: Coping styles as mediators. Journal of Community Psychology, 47 (5), 1235-1245. https://doi.org/10.1002/jcop.22185
• Conwell, Y., Raby, W.N., & Caine, E.D. (1995). Suicide and aging II: The psychobiological interface. International Psychogeriatrics, 7(2), 165-181. https://doi.org/10.1017/s1041610295001955
• Eker, E., & Noyan, A. (2004). Yaşlıda depresyon ve tedavisi. Klinik Psikiyatri, 2, 75-83.
• Ertan, T., Eker, E., & Şar, V. (1997). Geriatrik depresyon ölçeğinin Türk yaşlı nüfusunda geçerlilik ve güvenilirliği. Nöropsikiyatri Arşivi, 34(1), 62-71.
• Freud, S. (1917). Mourning and melancholia. The Standard Edition of the Complete Psychological Works of Sigmund Freud, Volume XIV (1914-1916): On the History of the Psycho-Analytic Movement, Papers on Metapsychology and Other Works (ss. 243-258) içinde. The Hogarth Press and the Institute of Psycho-analysis.
• Hablemitoğlu, Ş., & Özmete, E. (2010). Yaşlı refahı: Yaşlılar için sosyal hizmet. Kilit Yayınları.
• Halpern-Manners, A., Schnabel, L., Hernandez, E.M., Silberg, J.L., & Eaves, L.J. (2016). The relationship between education and mental health: New evidence from a discordant twin study. Social Forces, 95(1), 107-131.
• Kang, S. K. (2010). The effects of social activities and fear of death on depression in the elderly. Health and Social Welfare Review, 30(2), 85-109.
• Karaca, F. (2000). Ölüm psikolojisi. Beyan Yayınları.
• Karasar, N. (2003). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın.
• Kavlak, Y. (2018). Yaşlanma sürecinde fizyoloji ve yaşam stili değişiklikleri. İ. Yılmaz (Ed.), Fiziksel Rehabilitasyon (ss. 2-53) içinde. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Koç, M. (2002). Gelişim psikolojisi açısından yaşlılık döneminde ruhsal gelişim. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(12), 287-304.
• Küçük, U., & Karadeniz, H. (2021). Yaşlanmaya bağlı bireylerde görülen fizyolojik, ruhsal, sosyal değişiklikler ve korunmaya yönelik önlemler. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 14(2), 96-103.
• Öztürk, M., Türk, A., Gönültaş, B.M., & Aydemir, I. (2023). Mediator role of social media use on the effect of negative emotional state of young adults on hopelessness during COVID-19 outbreak. Arch Health Sci Res., 10(1), 44-49. https://doi.org/10.5152/ArcHealthSciRes.2022.22096
• Öztürk, Z., Karakuş, G., & Tamam, L. (2011). Yaşlı bireylerde ölüm kaygısı. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 12(1), 37-43.
• Park, S., & Nam, J. Y. (2023). Effects of marital status and physical activity on depressive symptoms among older adults in South Korea. HIRA Research, 3 (1), 79-91. https://doi.org/10.52937/hira.23.3.1.79
• Parlar-Kılıç, S. P., Karadağ, G., Koçak, H. S., & Korhan, E. A. (2014). Investigation of the old age perceptions with the loneliness and depression levels of the elderly living at home. Turkish Journal of Geriatrics, 17(1), 70-76.
• Polat, F., & Karasu, F. (2020). Yaşlı bireylerin algıladığı yalnızlık düzeyi ile depresyon arasındaki ilişki. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 8 (1), 72-82.
• Raghupathi, V., & Raghupathi, W. (2020). The influence of education on health: An empirical assessment of OECD countries for the period 1995–2015. Archives of Public Health, 78(1), 1-18.
• Saygılı, S. (2013). Yaşlılarda psikiyatrik sorunlar, çözüm önerileri ve korunma. M. Altındiş (Ed.), Yaşlılarda güncel sağlık sorunları ve bakımı (ss. 87-96) içinde. İstanbul Medikal Yayınları.
• Spar, J. E., & La Rue, A. (2007). Geriatrik psikiyatri klinik el kitabı. Sigma Publishing.
• Stern, Y. (2012). Cognitive reserve in ageing and Alzheimer's disease. The Lancet Neurology, 11(11), 1006-1012. https://doi.org/10.1016/S1474-4422(12)70191-6
• Strömberg, A., & Jaarsma, T. (2008). Thoughts about death and perceived health status in elderly patients with heart failure. European Journal of Heart Failure, 10(6), 608-613. https://doi.org/10.1016/j.ejheart.2008.04.011
• Tabachnick, B.G., & Fidell, L.S. (2013). Using Multivariate Statistics (6th ed.). Boston, MA: Pearson.
• Taqui, A.M., Itrat, A., Qidwai, W., & Qadri, Z. (2007). Depression in the elderly: Does family system play a role? A cross-sectional study. BMC Psychiatry 7, 57. https://doi.org/10.1186/1471-244X-7-57
• Tel, H., Tay, B.N., Canbay, M., Akaya, İ., & Yalçınkaya, S. (2014). Kronik fiziksel hastalıklı yaşlılarda yeti yitimi ve depresyon. Florence Nightingale Journal of Nursing, 22(2), 69-75. https://doi.org/10.17672/fnhd.11351
• Top, F. Ü., Saraç, A., & Yaşar, G. (2010). Huzurevinde yaşayan bireylerde depresyon düzeyi, ölüm kaygısı ve günlük yaşam işlevlerinin belirlenmesi. Klinik Psikiyatri, 13, 14-22.
• TÜİK-Türkiye İstatistik Kurumu. (2023, Mart 17). İstatistiklerle yaşlılar, 2022. Mart 12, 2023 tarihinde https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Yaslilar-2022-49667 adresinden alındı.
• Türk, A., Öztürk, M., & Bilican-Gökkaya, V. (2022). Depresyon, anksiyete, stres ve gelecek kaygısı arasındaki ilişkinin kanonik korelasyon analizi ile incelenmesi. Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi, 4 (3), 262-270. https://doi.org/10.35365/ctjpp.22.3.06
• WHO-World Health Organization. (‎2015)‎. World report on ageing and health. Mart 10, 2023 tarihinde https://apps.who.int/iris/handle/10665/186463 adresinden alındı.
• Yesavage, J.A., Brink, T.L., Rose, T.L., Lum, O., Huang, V., Huang, V., Adey, M., & Leirer, V.O. (1983). Development and validation of a geriatric depression screening scale: Apreliminary report. Journal of Psychiatric Research, 17 (1), 37-49. https://doi.org/10.1016/0022-3956(82)90033-4
• Zhang, P., Wang, L., Zhou, Q., Dong, X., Guo, Y., Wang, P., He, W., Wang, R., Wu, T., Yao, Z., Hu, B., Wang, Y., Zhang, Q., & Sun, C. (2023). A network analysis of anxiety and depression symptoms in Chinese disabled elderly. Journal of Affective Disorders, 333, 535-542. https://doi.org/10.1016/j.jad.2023.04.065
• Zhou, S., Gao, L., Liu, F., Tian, W., Jin, Y., & Zheng, Z.J. (2021). Socioeconomic status and depressive symptoms in older people with the mediation role of social support: A population-based longitudinal study. International Journal of Methods in Psychiatric Research, 30(4), e1894. https://doi.org/10.1002/mpr.1894
• Zubaroğlu Yanardağ, M., & Say Şahin, D. (2019). Yaşlı bireylerde sürekli kaygı ve sürekli depresyon üzerine bir inceleme. Toplum ve Sosyal Hizmet, 30(1), 37-55. https://doi.org/10.33417/tsh.516681