The Sogdian ancient letters and the information these letters give about the Silk Road, Sogdian, Chinese and Turkish history

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 1, 510 - 525, 27.03.2025

İbrahim Onay

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1613517

Öz

This study aims to evaluate the status of trade colonies formed by the Sogdians, one of the most important elements of the Silk Road trade, in the 4th century and the content of their "Ancient Letters". Soğdians generally lived between the Syr-Darya and Amu Darya rivers. It is known that they were engaged in agriculture and trade due to the characteristics of the geography they lived in. They made long and diffucult journeys to trade and reached different geographies. It is known that Sogdians went outside their homeland, the Sogdiana region, and established commercial colonies. It was understood that they communicated between these colonies and their homeland by postal service. The Ancient Letters of the Sogdians are also related to this. Although there are disagreements about the date of writing of the letters, it is widely believed that they belong to the years between 311-314 AD. The names mentioned in the letters, the identity of the authors, the numbers given about the Sogdian human population living in China, and the products mentioned concerning trade are extremely important for both the Sogdian and the Silk Road history. In addition, the "Ancient Letters" contain information about the political and military events that took place at that time. It is understand that one of the letters mentions the Turks. Therefore, the "Ancient Letters" include significant clues regarding the early 4th-century Turkish and Chinese history. When the letters are evaluated, it is seen that the influence of the Kushan era in the past and the developments it provided have a role in the relationship of the Sogdians living outside their homeland, that is, in the "Diaspora", with the Indian culture and Indians and their development in the Silk Road trade

Anahtar Kelimeler

Sogd,, Ancient Letters, Silk Road, Trade

Soğd eski mektupları ve bu mektupların; İpek Yolu, Soğd, Çin ve Türk tarihi hakkında verdiği bilgiler

Öz

Bu çalışma İpek Yolu ticaretinin en önemli unsurlarından biri olan Soğdların, Çin’de oluşturdukları ticari kolonilerin 4. yüzyıl başlarındaki durumunu ve onlara ait “Eski Mektuplar”ın içeriğinin değerlendirilmesini konu edinmektedir. Soğdlar genel olarak Sır-derya ve Amu-derya Nehirleri arasında yaşamaktaydılar. Yaşadıkları coğrafyanın özellikleri nedeniyle ziraat ve ticaretle uğraştıkları bilinmekteydi. Ticaret yapmak için uzun ve zorlu yolculuklar yaptılar ve farklı coğrafyalara ulaştılar. Soğdların, vatanları olan Sogdiana bölgesi dışına çıkarak ticari koloniler kurdukları bilinmektedir. Bu koloniler ile kendi vatanları arasında posta yoluyla iletişim kurdukları anlaşılmıştır. Soğdlara ait “Eski Mektuplar” bununla ilişkilidir. Mektupların yazıldığı tarih konusunda görüş ayrılıkları mevcut olmasına rağmen genel kanaat M.S. 311-314 yılları arasına ait olduklarıdır. Mektuplarda bulunan isimler, yazarların kimliği, Çin’de yaşayan Soğdlu insan nüfusu hakkında verilen sayılar, ticaretle ilgili olarak bahsedilen ürünler, gerek Soğd gerekse İpek Yolu tarihi için son derece önemlidir. Yine Mektuplarda o dönem gerçekleşen siyasi ve askeri hadiselere dair bilgiler de bulunmaktadır. Mektuplardan birinin Türklerden bahsettiği anlaşılmaktadır. Bu nedenle Mektuplar, 4. yüzyıl başlarındaki Türk ve Çin tarihi bakımından da önemli ipuçları barındırmaktadır. Mektuplar değerlendirildiğinde; kendi vatanları dışında yani “Diasporada” yaşayan Soğdların, Hint kültürü ve Hintlilerle olan ilişkisi ve İpek Yolu ticaretindeki gelişimleri konusunda, geçmişteki Kuşan çağının etkisi ve onların sağladığı gelişmelerin rolü olabileceği değerlendirilebilir

Anahtar Kelimeler

Soğd, Eski Mektuplar, İpek Yolu, Ticaret

Kaynakça

• Azarnoush, S., & Grenet, F. (2007). Where the Sogdian Magi. Bulletin of the Asia Instıtute, S. 21, 159-177.
• Azarpay, G.(1976). Nana, the Sumeru-Akkadian goddess of transoxiana. Journal of the American Oriental Society, 96 (4), 536-542.
• Cosmo, Nicola D. (2009). Han frontiers; toward an integrated view. Journal of The American Oriental Society, 129 (2), 199-214.
• Dale, S. F. (2009). Silk Road, cotton road or…Indo-Chinese trade in pre-european times. Modern Asian Studies, 43 (1), 79-88.
• Vaissiere, E. (2005). Sogdian Traders. (Çev. James Ward, ed. Denis Sinor, Nicola Di Cosmo). Leiden-Boston.
• Dien, A. E. (1962). The Sa-pao problem re-examined. Journal of The American Oriental Society, 82 (3), 335-346.
• Eberhard, W. (1942). Çin kaynaklarına göre orta ve garbi Asya halklarının tarihi. İÜ Türkiyat Mecmuası, 7, 125-191.
• Eberhard, W. (1942). Çin toprağında ilk Hiung-nu hanedanının hükümdarları, Liu Yüan ve Liu Ts’ung’un Biyografileri. (Çev. Şükrü Akkaya). Uzluk Yayınevi.
• Eberhard, W. (2007). Çin tarihi. TTK Yayınları.
• Frye, R. N.(1998). Heritage of Central Asia, from antiquity to the Turkish expansion, Princeton Series on The Middle East. (Ed. Bernard Lewis, Heath W. Lowry, Markus Wieners). Princeton.
• Golden, P. (2002). Türk halkları tarihine giriş. (Çev. Osman Karatay). Karam Yayınları.
• Grenet, F. (2006). İranian gods in hindu garb: The Zoroastrian pantheon of the bactrians and sogdians second-eight centuries. Bulletin of the Asia Institute, 20, 87-99.
• Grenet, F., & Sims- Williams, N., Vaissiere, E. (1998). The Sogdian ancient letter V. Bulletin of The Asia Enstitute, 12, 91-104.
• Harmatta, J. (1979). Sogdian sources for the history of pre islamic central Asia. Prolegomena To The Sources On The History Of Pre-Islamic Central Asia, ed. J. Harmatta, Budapest, ss. 153-165.
• Hansen, V. (2012). Silk Road. Oxford University Press.
• Henning, W.B. (1948). The date of the Sogdian ancient letters. Bulletin of Scholl of Oriental and African Studies, 12 (4), 601-615.
• Helfen, O. M. (1945). The Yüeh-chih problem re-examined. Journal of The American Oriental Society, 65 (2), 71-81.
• Honey, D. B. (1990). Linage as legitimation in the rise of Liu Yüan and Shih Le. Journal of the American Oriental Society, 110 (4).
• Kara, G. (2015). Hunlar tarafından kurulan Önceki Zhao veya Han Zhao Devleti hükümdarlarının biyografileri. Türk Dünyası Araştırmaları, 216, 19-36.
• Kuzakçı, B. (2022). Soğd Türk İlişkileri (V-VIII. Yüzyıllar. [Doktora Tezi, Yeditepe Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Livshits, V. (2008). The Sogdian “Ancient Letters” (I,III). Iran- The Caucasus, 12 (2), 289-293.
• Marshak, B. I. (1999). A Sogdian silver bowl in the freer gallary of art. Asia Orientalis, 29, 101-110.
• Marshak, B.I., & Raspapova, V.I. (1994). Worshipers from the northern shrine of temple II, Panjikent. Bulletin of the Asia Institute, 8, 187-207.
• Onat, Ayşe. (2012). Çin Kaynaklarında Türkler Han Hanedanı Tarihinde “Batı Bölgeleri”. TTK Yayınları.
• Ögel, B. (2015). Büyük Hun imparatorluğu tarihi. C. 2, TTK Yayınları.
• Özdemir, G. (2019). Türk Soğd ilişkileri. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Trakya Üniversitesi.
• Rahimov, N. T. (2018). Sogdiyskiye Staryye Pis’ma Kak İstoçnik po İzuçaniyu Sogdiyskoy Kolonizatsii. Uçenyye Zapiski, 56, (3).
• Skaff, J. K. (2003). The Sogdian trade diaspora in east turkestan during the seventh and eighth centuries. Journal of The Economic and Social History of The Orient, 46 (4), 475-524.
• Xinjiang, R. (2013). Eighteeen Lectures On Dunhuang, Brill-Leiden.
• Xinru, L. (2010). The Silk Road in World History, New York.
• Xinru L. (2011). A Silk Road Legacy: The Spread of Budhism and İslam, Journal of World History, (22), 55-81.
• Walter, M. N. (2006). Sogdians and Buddhism. Sino-Platonic Papers, ed. Victor H. Mair, Pennsylvania, 1-89.
• Westenholz, J. G. (2014). Trading the symbols of the goddess Nanaya. Religions and Trade, ed. Peter Wick, Volker Rabens, Leiden, 167-198.
• Williams, U. S. (2001). The Silk Road: trade, travel, war and faith. Bulletin of the Asia Institute, 15, 63-170.
• Zarshenas, Z. (2011). Woman in some sogdian writings. Central Asiatic Journal, 55 (2), 294-302.