FİNANSAL PİYASA GELİŞMESİ Mİ BÜYÜMEYİ TETİKLER, BÜYÜME Mİ FİNANS PİYASALARINI GELİŞTİRİR? TÜRKİYE ÜZERİNE BİR DENEME

Yıl 2016, Cilt: 9 Sayı: 2, 75 - 88, 07.04.2016

Fatma Davarcıoğlu Özaktaş

Öz

Finansal sistem ile ekonomik büyüme ilişkisi teorik ve ampirik çalışmalarla pek çok kez ele alınmış ve ikili arasında bir bağ olduğu görüşü genel kabul görmüştür. Ancak, hangi değişkenin öncelikle diğeri üzerinde etkisinin olduğu konusunda literatürde bir fikir birliği sözkonusu değildir.

Çalışmada, bu konudaki öncü çalışmaları takiben ilişkinin yönü üzerine odaklanılmaktadır. Bu doğrultuda, ilk olarak, finansal gelişme ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki teorik olarak ele alınmış, ardından literatür taramasına yer verilmiş ve son olarak Türkiye örneğinde  sınama yapılmıştır.

Büyümenin  GSYİH ile finansal sektörün bankacılık kesimiyle temsil edildiği çalışmada, bankacılık sektörünün yeniden yapılandırma çalışmalarının ve reel sektörle bağının kuvvetlendirilmeye yönelik uygulamalarının büyük ölçüde tamamlandığı 2003 ve sonrası dönem alınmıştır. Böylece, sözkonusu uygulamaların finansal sektör ve büyüme arasındaki ilişkiyi nasıl etkilediğini analiz edebilmek imkanı yanısıra, daha önce ülke örneğinde yapılan geri tarihli çalışma sonuçlarıyla kıyaslayabilmek de mümkün olmuştur.

 Doğrusal regresyon modeli ve Granger nedensellik testi sınamaları sonucunda elde edilen bulgular, Türkiye’de, ele alınan dönem itibariyle ekonomik büyümenin finansal gelişmeyi desteklediğini öne süren, talep takipli hipotezin geçerliliğini koruduğu yönündedir.

Anahtar Kelimeler

Finansal Gelişme, Ek onomik Büyüme, talep tak ipli hipotez

Kaynakça

• Acaravcı, A., İlhan, Ö., & Songül, K. A. (2007). ‘Finance-growth nexus: evidence from Turkey”, International Research Journal of Finance and Economics, 11, 30-40.
• Afşar, A. (2007). ‘Finansal gelişme ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki’, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 36, Ekim,188-198.
• Arı, A., & Özcan B. (2011). ‘Finansal gelişme ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin ampirik bir analizi:Türkiye örneği’, BER Journal, 2(1), 121-142.
• Aslan, Ö. , & Küçükaksoy, İ. (2006). ‘Finansal gelişme ve ekonomik büyüme ilişkisi:Türkiye ekonomisi üzerine ekonometrik bir uygulama’, İstanbul Ü. İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 4 , 25-38.
• Aslan, Ö. , & Korap, L. (2006). ‘Türkiye’de finansal gelişme ekonomik büyüme ilişkisi’, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,Güz,(17),1-20.
• Atamtürk, B. (2004). ‘Türkiye’de finansal gelişme ve ekonomik büyümenin nedensellik üzerine bir inceleme (1975-2003)’, İstanbul Üniversitesi Maliye Araştırma Konferansları, 46,100-105.
• BDDK. (2012). Finansal piyasalar raporu , Aralık, sayı:228.
• BDDK. (2002). Bankacılık sektörü yeniden yapılandırma programı gelişme raporu (V), Kasım.
• BDDK. (2014). Türk bankacılık sektörü temel göstergeleri, Eylül.
• Beck, T., Levine, R., & Loayza, N. (2000). ‘Finance and the sources of growth’, Policy Research Working Paper ,no:2057, 261-300.
• Beck, T., & Levine, R. (2002). ‘Stock markets, banks and growth:panel evidence’, Nber Working Paper, No:9082, 1-23.
• Berber, M. (2006), İktisadi büyüme ve kalkınma , Trabzon: Derya Kitabevi.
• Berkowitz, D., Hoekstra, M., & Schoors K. (2012). ‘Does finance cause growth? evidence from the origins of banking in Russia’, Nber Working Paper, no:18139,1-44.
• Caporale, G. M., Rault, C., Sova, R., & Sova, A. (2009). ‘Financial development and economic growth:evidence from ten new EU members, Brunel University West London, Department of Economics and Finance Working Paper, no:09-37,October, http://www.brunel.ac.uk/about/acad/sss/depts/economics, 1-39.
• Ceylan, S., & Durkaya M. (2010). ‘Türkiye’de kredi kullanımı, ekonomik büyüme ilişkisi’, Atatürk Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Dergisi, 24, (2) 21-35.
• Demetriades, P., & Law H. S. (2006). ‘Finance, instıtutions and economic development’, International Journal of Finance and Economics, 11, 245-260.
• Demir, Y., Öztürk, E., & Albeni, M. (2007). ‘Türkiye’de finansal piyasalar ile ekonomik büyüme ilişkisi, KMÜ İİB Dergisi, 7, (3), 438-455.
• Enders, W.(1995). Applied econometric time series. John Wiley & Sons Inc.
• Erdem, E. (2013). Para banka ve finansal sistem. Detay Yayınları.
• Gökdeniz, İ., Erdoğan, M., & Kalyüncü, K. (2003). ‘Finansal piyasaların ekonomik büyümeye etkisi ve Türkiye örneği (1989-2002), http://www.ttefdergi.gazi.edu.tr/makaleler/2003/Sayi1/107-117.pdf,1-15.
• Güven, S. (2002). ‘Türkiye’de banka kredileri ve büyüme ilişkisi’, İktisat, İşletme,Finans Dergisi, Ağustos, 88-100.
• Kandır, S., Ömer, İ., & Yıldırım, B. Ö. (2007). ‘Finansal gelişme ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin araştırılması”, ÇÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2), 311-326.
• Kar, M., & Pentecost, J. E. (2000). ‘The direction of causality between financial development and economic growth in Turkey:further evidence’, Economic Research Paper, Department of Economics, Loughborough University, no:00/27,3-20.
• King, G. R.,& Levine, R. (1993). ‘Finance, entrepreneurship and growth, theory and evidence’, Journal of Monetary Economics,32,513-542.
• Kularatne, C. (2001). ‘An examination of the impact of financial deepening on long-run economic growth: an application of a VECM structure to a middle income country context”, Trade and Industrial Policy Strategies Annual Forum, http://www.tips.org.za/f2001/kularatne.pdf.
• Kutlar, A. (2000). Ekonometrik zaman serileri.Ankara: Gazi Kitabevi.
• Kuzu, Ö. H (2013). ‘Türk bankacılık sektöründeki yeniden yapılanmaların tarihsel gelişim içerisinde analitik olarak incelenmesi’, Dicle Ü. İİBF Dergisi, 2, (4) ,27-38.
• Levine, R. (1997). ‘Financial development and economic growth:views and agenda’, Journal of Economic Literature, vol. XXXV, www.jstor.org/stable/2729790, 688-726
• Levine, R. (1998). ‘The legal environment , banks and long-run economic growth, Journal of Money Credit and Banking, 30, (3) ,596-613.
• Levine, R. (2004).‘Finance and growth:theory and evidence,’ Nber Working Paper,no:10766, 1-116.
• Levine, R., Loayza, N., & Beck, T. (2000). ‘Financial intermediation and growth:causality and cause’, Journal of Monetary Economics, 46,31-77.
• Mercan, M., & Peker, O., (2013). ‘Finansal gelişmenin ekonomik büyümeye etkisi:ekonometrik bir analiz’, Eskişehir Osmangazi Ü., İİBF Dergisi, 8 (1),93-120.
• Miwa, Y., & Ramseyer, J. M. (2002). ‘Banks and economic growth:implications from Japanese history’, Journal of Law and Economics, vol. XLV,127-164.
• Monnin, P., & Jokipii, T. (2010).‘The impact of banking sector stability on the real economy,https://www.diw.de/documents/dokumentenarchiv/17/diw_01.c.373263.de/fin11_monnin_jokipii.pdf, 1-22.
• Öztürk, N., Darıcı, K. H., & Kesikoğlu, F. (2011). ‘Ekonomik büyüme ve finansal gelişme ilişkisi:gelişmekte olan piyasalar için bir panel nedesellik analizi’, Marmara Ü. İİBF Dergisi, 30, (1), 53-69.
• Öztürkler, H., & Çermikli, H. A. (2007). ‘Türkiye’de parasal aktarım kanalı olarak banka kredileri’, Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar , 44, (514) ,58-68.
• Patrick, T. H. (1966). ‘Financial development and economic growth in underdeveloped countries’, hhtp://www.jstor.org/stable/1152568, 174-189.
• Shan, Z. J., Morris, G. A., & Sun F. (2001). ‘Financial development and growth: an egg and chicken problem?’, Review of International Economics, 9, (3), 443-454.
• Shin-ichi, F. (2001). ‘The impacts of bank loans on economic development: an ımplication for East Asia from an equilibrium contract theory’, http://www.nber.org/chapters/c10733, 117-145.
• -
• Soytaş, U. & Küçükkaya, E. (2011). ‘Economic growth and financial development in Turkey: new evidence’, Applied Economics Letters, 18(6), 595-600.
• Tandoğan, D. & Özyurt, H. (2013). ‘Bankacılık sektörünün ekonomik büyüme ve sürdürülebilir ekonomik kalkınma üzerine etkisi: Türkiye ekonomisi üzerine nedensellik testleri (1981-2009)’, Marmara Ü. İİB Dergisi, XXXV, (II), 49-80.
• Tarı, R. (2008). Ekonometri, Kocaeli Üniversitesi Yayın No:172.
• Tuna, K., & Bektaş, H. (2013). ‘Kredi hacminin ekonomik büyüme üzerindeki rolünün incelenmesi:Türkiye örneği’, Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 5, (9),139-150.
• Türkiye Bankalar Birliği (TBB). (2014). Bankalarımız 2013, Yayın No:304, Mayıs
• Ünalmış, D. (2002). ‘The causality between financial development and economic growth:the case of Turkey’, The Central Bank of the Republic of Turkey Research Department Working Paper, no:3, 1-11.
• Vurur, S. N., & Özen, E. (2013). ‘Türkiye’de mevduat banka kredisi ve ekonomik büyüme ilişkisinin incelenmesi’, Uşak Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 6, (3), 117-131.
• Waqabaca, C. (2004). ‘Financial development and economic growth in Fiji’, Reserve Bank of Fiji Economics Department Working Paper, no: 2004/03, 1-41.