TÜRKİYE’DE OPTİK SEKTÖRÜNÜN GÜNCEL DURUMU VE PORTER'İN TEMEL STRATEJİLERİNİN TÜRK OPTİK SEKTÖRÜNDE KULLANIMI VE UYGULAMALARI

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 1, 101 - 117, 30.06.2023

Naz Esin Başkan , Hazar Dorduncu

https://doi.org/10.52122/nisantasisbd.1150973

Öz

Bu araştırma Türkiye genelinde optik sektörünün %15’ ini oluşturan hem yurtiçi hem de yurtdışı yatırımcılarını kapsayan kurumsal kuruluşların rekabet stratejilerini incelenmektedir. Sektöre giriş yapan kuruluşların sayısının artması sonucunda Türkiye optik sektöründe faaliyet gösteren kuruluşlar arasında ağır rekabet koşullarının oluştuğu açık bir şekilde görülmektedir. Ancak yaşanan ağır rekabet koşullarında kuruluşların büyüme sağlamasının beraberinde sürdürülebilir rekabet üstünlüğü sağlayacakları rekabet stratejileri oldukça az çalışmada yer almıştır. Çalışmada Porter’ın temel strateji modeli esas alınmasıyla oluşturulmuş olan bir taksonomi taslağı ile Türkiye’de faaliyet gösteren 8 kurumsal optisyenlik müessesesi yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılarak incelenmiş, kuruluşların geliştirmiş oldukları rekabet stratejileri araştırılmıştır. Bugünkü ekonomik ortam ve iş ortamı da dikkate alınarak güncellenen taksonomi taslağı, optik sektöründe uygulanmakta olan maliyet liderliği, farklılaşma ve odaklanma stratejileri ile ilgili başlıklar bünyesinde sınıflandırma yapmaktadır. Çalışmanın neticesinde kuruluşların büyüme dönemlerinde artan rekabet ortamından uzaklaşmak ve tercih edilebilme sebebi oluşturmak için kuruluşlarının yüksek oranda farklılaşma stratejilerini benimsedikleri tespit edilmiştir. Kuruluşların geçmişte ekonomik olarak edindikleri olumsuz tecrübeler sebebiyle maliyetler konusunda olabildiğince duyarlı davrandıkları da tespit edilmiştir. Ancak, ülke genelinde yapılmış olan çalışma sonucunda elde edilen bulgularda üç stratejinin de birbirlerine yakın oranlarda kullanıldığı görülmektedir. Ayrıca optik sektöründe her alanda oluşabilecek hem fırsatlar hem de tehditler karşısında kuruluşların tedbirli olduklarını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Temel Rekabetçi Stratejiler, Tepki Stratejileri, Stratejik Yönetim, Optik Sektörü, Büyüme, Optisyenlik

CURRENT STATUS OF THE OPTICS INDUSTRY IN TURKEY AND THE USE AND APPLICATIONS OF PORTER'S MAIN STRATEGIES IN THE TURKISH OPTICS INDUSTRY

Öz

The subject of this study is to examine the competitive strategy of domestic and overseas corporal investors which form a 15% of Turkish optical industry. With the increase in number of companies entering Turkish optical sector, intensity of competition between existing and new entrants is observed. There are few studies that examining the question of whether organizations can achieve sustainable competitive advantage under severe competitive conditions. Generic on Porter’s generic competitive strategy models 8 corporate optical companies were interviewed and investigated for competitive strategies they have developed during their activities in Turkey. The updated taxonomy draft is classified under headings of cost leadership, differentiation and focus applied in the optical industry. It has been shown that organizations adopt differentiation strategies the most in order to move away from competition and increase preference by customers. It has been determined that organizations are sensitive about costs due to their negative economic experiences in past. In this countrywide study, it is seen that all three strategies are applied at similar rates. It also shows that organizations are cautious against opportunities and threats that may occur in optical sector.

Anahtar Kelimeler

Generic Competitive Strategies, Response Strategies, Strategic Management, Optical Industry, Growth, Optician

Kaynakça

• Aydin, A. (2017), Türkiye Optik Sektörüne Karşılaştırmalı Bakış. Tüm Optik ve Optometrik Meslek Adamları Derneği. İstanbul.
• Aydin, A, (2012), Türkiye Optik Sektörüne Karşılaştırmalı Bakış̧, Uluslararası Optisyenlik ve Göz Sağlığı Sempozyumu, Isparta.
• Aydin, A. -TOOMAD Genel Başkanı- (10 Aralık 2020) ‘‘Optik Sektörü’’ konulu görüşme. İstanbul.
• Bulut, M. (2004). Türkiye’de Gözlük Sektörü̈, İstanbul Ticaret Odası, İstanbul.
• Erdağ, T., & Yaşlıoğlu, M. (2020). Farklı Rekabet Stratejileri Benimseyen İki Havayolu İşletmesinin Kabin Görevlileri Tarafından Algılanan Örgütsel Desteğin Örgütsel Sessizliğe Etkisinin Karşılaştırması. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(4), 3383-3404.
• İnan, İ. (2017). İŞ YÜKÜ ALGISI VE KARİYER BAĞLILIĞININ ÖRGÜTSEL BAĞLILIK ÜZERİNE ETKİSİ: BEŞ YILDIZLI OTEL ÇALIŞANLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. Omer Halisdemir Universitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(1).
• Korkmaz, G., & Topcu, M. K. (2021). PORTER’S DIAMOND MODEL AND THE COMPETITIVENESS OF THE TURKISH DEFENSE INDUSTRY. journal of defense resources management, 12(1), 41.
• Oyewobi, L. O., Windapo, A. O. & James, R. O. B. (2015). An empirical analysis of construction organisations’ competitive strategies and performance. Built environment project and asset management.
• Perktaş, E. (2017). Küçük ve orta büyüklükteki işletmelerde rekabet üstünlüğü sağlamak açısından bilgi yönetimi ve uygulamaları: Malatya ili organize sanayi bölgesi örneği.
• Porter, M. E. (1996). What is strategy?. Harvard business review, 74(6), 61-78.
• Porter, M. E. & Teisberg, E. O. (2004). Redefining competition in health care. Harvard business review, 1-14.
• Porter, M. E. (2008). The five competitive forces that shape strategy. Harvard business review, 86(1), 25-40.
• Porter, M. E. (2015), Rekabet Stratejisi, (Çeviren Gülen Ulubilgen), Aura Yayınları, İstanbul.
• Tan, Y. (2008). Contractor's Competitiveness and Competititve Strategy in Hong Kong. Pao Yue-kong Library, The Hong Kong Polytechnic University.
• Tansey, P., Spillane, J. P. & Meng, X. (2014). Linking response strategies adopted by construction firms during the 2007 economic recession to Porter’s generic strategies. Construction management and economics, 32(7-8), 705-724.
• Toydemir, M. (2017). Competitiveness of defense industries: a comparative analysis of the United States, Russia, South Korea and Turkey (Master's thesis, Middle East Technical University).