THE RELATIONSHIP BETWEEN INFLATION AND INTEREST RATES IN TURKEY AND PEER COUNTRIES: FOURIER PANEL GRANGER CAUSALITY ANALYSIS

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: Özel Sayı, 50 - 69, 20.10.2023

Fatih Yeter , İlhan Eroğlu

https://doi.org/10.52122/nisantasisbd.1346587

Öz

This study examined the causality relationship between inflation and deposit interest rate on quarterly data from 2013:Q1 – 2022:Q4 for Turkey and peer countries (11 countries). Unlike the literature, causality is handled symmetrically; it investigates the asymmetric relationship with the positive and negative components of the inflation and interest series. Yilanci and Kilci (2021) study developed the panel causality method based on the Fourier functions that also consider structural breaks. The advantages of this method are robust and consistent causality analysis as it considers structural breaks, cross-sectional dependence, and heterogeneity. The study's findings differ from those of the inflation-interest relationship panel for Turkey. While there is a relationship between positive shocks in inflation and interest rate from positive shocks in the policy rate to positive shocks in inflation in Turkey, it is seen that negative shocks in the policy rate are not related to negative shocks in inflation. However, negative shocks in inflation affect negative shocks in policy rates.

Anahtar Kelimeler

Inflation, Interest, Panel Data

TÜRKİYE VE AKRAN ÜLKELERDE ENFLASYON VE FAİZ İLİŞKİSİ: FOURİER PANEL GRANGER NEDENSELLİK ANALİZİ

Öz

Bu çalışma 2013:Q1 – 2022:Q4 döneminde çeyreklik verileri üzerinde enflasyon ve mevduat faiz oranı arasındaki nedensellik ilişkisi Türkiye ile akran ülkeler (11 ülke) için incelemiştir. Nedenselliğin simetrik olarak ele alındığı literatürden farklı olarak enflasyon ve faiz serilerinin pozitif ve negatif bileşenleri ile çalışılarak asimetrik ilişkiyi araştırmaktadır. Yilanci ve Kilci (2021) çalışması yapısal kırılmaları da dikkate alan fourier fonksiyonlarına dayalı olarak panel nedensellik yöntemini geliştirmiştir. Bu yöntemin avantajları yapısal kırılmaları, yatay kesit bağımlılığı ve heterojenliği dikkate aldığından sağlam ve tutarlı nedensellik analizi sunmaktadır. Çalışma bulguları Türkiye için enflasyon faiz ilişkisi panel bulguları ile farklılıklar arz etmektedir. Türkiye’de enflasyon ile faiz arasındaki pozitif şoklar politika faizindeki pozitif şoklardan enflasyondaki pozitif şoklara doğru bir ilişki mevcut iken, politika faizindeki negatif şokların enflasyondaki negatif şoklarla ilişkili olmadığı görülmektedir. Ancak enflasyondaki negatif şokların politika faizindeki negatif şokları etkilemektedir.

Anahtar Kelimeler

Enflasyon, Faiz, Panel Veri

Kaynakça

• Akıncı, M., & Yılmaz, Ö. (2016). Enflasyon-faiz oranı takası: Fisher hipotezi bağlamında Türkiye ekonomisi için dinamik en küçük kareler yöntemi. Sosyoekonomi, 24(27), 33-56.
• Aklan, A. N., Akay, H. K., & Çınar, M. (2014). Türkiye’de faiz haddi ve enflasyon ilişkisi: Gibson paradoksu’na yönelik bir değerlendirme. Econworld Ekonomi Kongresi, 1-14.
• Aktan, Ç. C. (2010), “Monetarizm Ve Rasyonel Beklentiler Teorisi” Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2(1), 168-187.
• Alper, F. Ö. (2017). Türkiye’deki Enflasyon ve Nominal Faiz Oranı İlişkisinin Analizi: Bayer-Hanck Eşbütünleşme Testi. In ICPESS (3rd. International Congress on Politic, Economic and Social Studies), 101-111.
• Altunöz, U. (2020). Faiz Haddi-Enflasyon İlişkisi ve Türkiye'de Gibson Çelişkisinin Analizi: Keynes-Wicksell ve Fisher Örneği. Sayıştay Dergisi, (118), 153-178.
• Atgür, M., & Altay, O. (2015). Enflasyon ve Nominal Faiz Oranı İlişkisi: Türkiye Örneği (2004-2013)(Relationship Between. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 22(2), 521-533.
• Baktemur, F. I. (2021). Enflasyon ile Faiz Oranları Arasındaki Doğrusal Olmayan Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(42), 1147-1158.
• Bayat, T. (2011). Türkiye’de Fisher Etkisinin Geçerliliği: Doğrusal Olmayan Eşbütünleşme Yaklaşimi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (38), 47-60.
• Baylan, M., & Pazarcı, P. (2020). Türkiye’de enflasyon faiz ilişkisi: Nedensellik analizi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(1), 193-216.
• Bolatoğlu, N. (2006). Türkiye’de Enflasyon ve Nominal Faiz Oranları Arasındaki Uzun Dönemli İlişki: Fisher Etkisi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(2), 1-15.
• Buluş, A. & Kangal, N. (2019), 1923-1929 Dönemi: Cumhuriyetin İlk Yıllarında Para ve Kur Politikaları, (Ed) İlhan Eroğlu, Baki Demirel, Tolga Dağlaroğlu, Para Kredi ve Kur Politikaları içinde, Bursa: Ekin Yayınevi, 1-25.
• Cochrane, J. (2016) Do Higher Interest Rates Raise or Lower Inflation?. Hoover Institution, https://pdfs.semanticscholar.org/702e/1c91f94c26b0ee369a0aa95ea79e307e75f6.pdf ., 11.04.2023
• Demiralp, S. (2018) Yeni Teorileri Temkinli Uygulayın! Milliyet (24.05.2018) http:// www.milliyet.com.tr/yazarlar/selva-demiralp/yeni-teorileri-temkinli-uygulayin-2675768, 20.7.2022.
• Demirgil, B., & Türkay, H. (2018). Enflasyon-Faiz İlişkisi Bir ARDL/Sınır Testi Uygulaması. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 515-528.
• Doğan, B., Eroğlu, Ö., & Değer, O. (2016). Enflasyon ve Faiz Oranı Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 405-425.
• Doğruer, F. & Doğruer, S. (2005), Türkiye’de Enflasyonun Tarihi, İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları
• Dumitrescu, E. I., & Hurlin. C. (2012). “Testing for Granger Non-Causality in Heterogeneous Panels.” Economic Modelling 29 (4): 1450–1460.
• Eroğlu, İ. & Kangal, N. (2019) Liberal İktisat Politikaları Ekseninde Cumhuriyetin İlk Yıllarının İktisadi Kritiği, ICOMEP’19-Spring | Uluslararası Yönetim, Ekonomi ve Politika Kongresi, 268-281.
• Eroğlu, İ., Kangal, N. ve Yeter, F. (2019) Türkiye’de İktisat Politikasının Değişimi Ve Dönüşümü, (Ed) İlhan Eroğlu, Değişim ve Dönüşüm Perspektifinden İktisadi Bakış (Prof. Dr. Sabri Orman’ a Armağan) içinde, Bursa: Ekin Yayınevi, 330-366.
• Evren, S., & Mucuk, M. (2019). Faiz ile Enflasyon Arasındaki İlişkinin Test Edilmesi: Türkiye Örneği 1980-2018. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 42(1), 180-187.
• Fama, E. F. (1975) Short Term Interest Rates as Predictors of Inflation, American Economic Review, 65, 269–282.
• Fisher, I. (1930) The Theory Of İnterest, New York, The Macmillan Company. http://files.libertyfund.org/files/1416/0219_Bk.pdf, 16.04.2023
• Gedik, A. (2021). Enflasyon ve faiz oranı ilişkisi: Fisher hipotezinin Türkiye için geçerliliği. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (27), 615-624.
• Granger, C. W. (1969). Investigating causal relations by econometric models and cross-spectral methods. Econometrica: journal of the Econometric Society, 37(3), 424-438.
• Granger, C.W.J. ve Yoon, G. (2002) “Hidden Cointegration” Department of Economics Working Paper University of California, No:2002-02, http://repec.org/res2002/Granger.pdf, 13.04.2023.
• Karavias, Y., & Tzavalis, E. (2014). Testing for unit roots in short panels allowing for a structural break. Computational Statistics & Data Analysis, 76, 391-407.
• Konak, A., & Peçe, M. A. (2023). Türkiye'de Faiz Oranı, Enflasyon Oranı ve Döviz Kuru Arasındaki Nedensellik Analizi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 27(1), 171-186.
• Lebe, F. & Arda Özalp, L. F. (2016). Fisher hipotezinin alternatif faiz oranları ile Türkiye ekonomisi açısından analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31(1), 95-122.
• Oktar, S., & Dalyancı, L. (2011). Türkiye ekonomisinde para politikası ve enflasyon arasındaki ilişkinin analizi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 31(2), 1-20.
• Öztürk, S., & Öner, M. (2020). Türkiye Ekonomisinde Enflasyon ile Faiz Oranları Arasındaki İlişki: 1980-2018 Dönemi. Al Farabi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 187-197.
• Pesaran, M. H. (2004) “General Diagnostic Tests for Cross Section Dependence in Panels,” University of Cambridge, Faculty of Economics, Cambridge Working Papers in Economics No. 0435.
• Samırkaş, M. C. (2019). Enflasyon ve Nominal Faiz Oranı Arasında Toda-Yamamoto Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği. Turizm Ekonomi ve İşletme Araştırmaları Dergisi, 1(1), 6-14.
• Schmitt G. S. & Uribe, M. (2017) Liquidity Traps and Jobless Recoveries, American Economic Journal: Macroeconomics, 9(1): 165–204
• Schorderet, Y. (2003). Asymmetric cointegration. Genève: Université de Genève/Faculté des sciences économiques et sociales, https://www.researchgate.net/profile/Yann-Schorderet/publication/5079336_Asymmetric_Cointegration/links/552a40990cf2e089a3a80264/Asymmetric-Cointegration.pdf, 08.04.2023.
• Seo, M. (2006). Bootstrap testing for the null of no cointegration in a threshold vector error correction model. Journal of Econometrics, 134(1), 129-150.
• Serel, A., & Akşehirli, N. (2023). Türkiye’de Enflasyon ve Faiz Oranı İlişkisi: Fısher Hipotezinin Sınanması. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 15(28), 73-85.
• Sinan, B. (2019). Türkiye’de Faiz Oranı ile Enflasyon Oranı Arasındaki İlişki: 2006-2018. Sakarya İktisat Dergisi, 8(3), 200-221.
• Tanrıöver, B., & Yamak, N. (2015). Nominal faiz oranı-genel fiyat düzeyi ilişkisinin Gibson Paradoksu çerçevesinde analizi. Maliye Dergisi, 168, 186-200.
• Taylor, M. P., & Sarno, L. (1998). The behavior of real exchange rates during the post-Bretton Woods period. Journal of international Economics, 46(2), 281-312.
• Torun, M., & Karanfil, M. (2016). 1980-2013 dönemi Türkiye ekonomisinde enflasyon ve faiz oranı arasındaki ilişki. Yönetim Bilimleri Dergisi, 14(27), 473-490.
• Tunalı, H., & Erönal, Y. Y. (2016). Enflasyon ve faiz orani ilişkisi: türkiye’de fisher etkisinin geçerliliği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(4), 1415-1431.
• Uribe, M. (2017) The Neo-Fisher Effect in the United States and Japan. NBER Working Papers 23977, National Bureau of Economic Research, 1-30
• Uslu, H. (2020) Enflasyon ile mevduat ve kredi faizleri arasındaki ilişki: Türkiye için Fisher eşitliği çerçevesinde ekonometrik bir analiz. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 201-229.
• Williamson, S. (2016) Neo-Fisherism A Radical Idea, or the Most Obvious Solution to the Low-Inflation Problem?, https://www.stlouisfed.org/-/media/project/frbstl/stlouisfed/Publications/Regional%20Economist/2016/July/neo_fisherism.pdf, 17.09.2022.
• Yılancı, V. (2009). Fisher Hipotezinin Türkiye İçin Sinanmasi: Doğrusal Olmayan Eşbütünleşme Analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(4), 205-213.
• Yilanci, V., & Kilci, E. N. (2021). The Feldstein-Horioka puzzle for the Next Eleven countries: A panel data analysis with Fourier functions. The Journal of International Trade & Economic Development, 30(3), 341-364.
• Zivot, E., & Andrews, D. W. K. (2002). Further evidence on the great crash, the oil-price shock, and the unit-root hypothesis. Journal of business & economic statistics, 20(1), 25-44.