Appearance of Islamofobi in Andalusia ‘Suicide Movement’ and Evaluatıon of the Movement in Terms of Islamophobia

Yıl 2023, Sayı: 3, 1 - 25, 30.11.2023

Yakup Karaduman

Öz

Social influence, political clout, and economic penetration of Muslims in Andalusia have gradually increased by the conquests since 92/711 years. This circumstance discomforted some of the Christian circles who lived there before the conquest. The religious groups who could not accept living under the hegemony of the Muslim dominance occasionally revolted against the dominance. Opponents of Islam in the capital city, Cordoba, started to be organized under the leadership of Eulogio and Alfaro. However, Eulogio was one step ahead of Alfaro in terms of leadership. Eulogio tried to fire the Islamophobia of young Christians by misinforming them about Islam. Eulogio, who succeeded took the opportunity to openly reveal his activities by means of being executed as Christian because of the defamation of an Islamic holy. After this incident, young people, whom Eulogio had previously raised with Islamophobia, started street protests. Those youth continued to revile at holies of Islam although knowing that they would be executed. Initially, the death penalty was not imposed on them. However, these young people continued to insult Islam even in front of the judge. As a result, strict measures were taken and death penalties were imposed. However, the application of death penalties paved the way for this rebellion to flare up rather than suppressing it. This situation remained on the agenda of the citizens in Cordoba for a long time. Years later, after Eulogio and his followers were sent to different cities from Cordoba, the events gradually faded away. Much as the ‘suicide movement’ that is called as self-murder cases in Islamic and Western sources appears like the rebellion attempts to target the Cordoba government, it can be evaluated as an appearance of the İslamofobi in Andalusia. However, this hostility has come to light as “Reconquista” that targets to wipe off the Muslims from Andalusia territories. This article will review the emergence of ‘suicide movement’ activities about it. This article will also analyze how this movement is over. There will be a short evaluation of the relationship of the movement with Islam in the conclusion part.

Anahtar Kelimeler

Andalusia, Suicide Movement, Eulogio, Cordoba, Islamofobi.

Endülüs’te İslâm Düşmanlığının Tezahürü ‘İstişhâd Hareketi’ ve İslamofobik Açıdan Değerlendirilmesi

Öz

Endülüs toprakları 92/711 yılından itibaren fetih hareketleriyle birlikte Müslümanların bölgedeki sosyal, siyasi ve ekonomik nüfuzu hızlı bir şekilde artmıştır. Bu durum fetihten önce burada yaşayan bazı Hıristiyan çevreleri rahatsız etmiştir. Müslüman hâkimiyeti altında yaşamayı kabullenemeyen mutaassıp gruplar zaman zaman isyan girişimlerinde bulunmuşlardır. Başkent Kurtuba’daki İslâm aleyhtarları Eulogio ve Alfaro liderliğinde örgütlenmeye başlamıştır. Ancak Eulogio liderlik konusunda Alfaro’dan bir adım daha öne çıkmıştır. Eulogio, etrafına topladığı Hıristiyan gençlere İslâm hakkında yanlış bilgiler vermeye ve onların İslâm düşmanlıklarını körüklemeye çalışmıştır. Gayretinde başarılı olan Eulogio, bir Hıristiyanın Müslümanların mukaddesatına hakaretinden dolayı idam edilmesiyle, faaliyetlerini alenen ortaya koyma fırsatı yakalamıştır. Eulogio’nun daha önceden İslâm düşmanlığıyla yetiştirdiği gençler, bu olaydan sonra sokak eylemlerine başlamıştır. Bu fanatik gençler idam edileceklerini bile bile İslâm’a ve Müslümanların kutsallarına hakaret etmeyi sürdürmüşlerdir. Başlangıçta bu kişilere idam cezası uygulanmamıştır. Fakat bu gençler hâkimin karşısında dahi İslâm’a hakaret etmeye devam etmişlerdir. Bunun neticesinde katı tedbirler alınıp idam cezaları verilmeye başlanmıştır. Fakat idam cezalarının uygulanması bu isyanın bastırılmasından ziyade alevlenmesine zemin hazırlamıştır. Bu durum uzun bir süre Kurtuba’daki vatandaşların gündeminden düşmemiştir. Yıllar sonrasında Eulogio ve yandaşlarının Kurtuba’dan farklı şehirlere gönderilmesiyle olaylar zamanla sönmeye yüz tutmuştur. İslâmî ve batılı kaynaklarda “İstişhâd hareketi” olarak isimlendirilen intihar vakıaları Kurtuba Hükümeti’ni hedef alan isyan girişimleri olarak gözükse de esasında Endülüs’teki İslâm karşıtlığının bir tezahürü olarak değerlendirilebilir. Nitekim bu düşmanlık asırlar sonra, Müslümanların Endülüs topraklarından tamamen silinmesini amaçlayan “reconquista” ile tekrar gün yüzüne çıkmıştır. Bu makalede istişhad hareketinin ortaya çıkışı, faaliyetleri ve nasıl sonlandığı ayrıntılı olarak ele alınacak; sonuç bölümünde hareketin İslamofobia ile alakası hakkında kısa bir değerlendirme yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Endülüs, İstişhâd, Eulogio, Kurtuba, İslamofobi.

Kaynakça

• Bekrî, Abdullāh b. Abdilazîz b. Muhammed b. Eyyûb b. Amr el-Bekrî el-Endelüsî. el-Mesâlik ve’l-memâlik. 2 Cilt. Beyrût: Dâru’l-Ğarbİ’l-İslâmî, 1992.
• Buehler, Arthur. “İslamofobi: Batı’nın “Karanlık Tarafı”nın Bir Yansıması”. trc. Mehmet Atalay. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 55/1 (2014), 123-140.
• Dabbî, Ebû Ca‘fer Ahmed b. Yahyâ b. Ahmed b. Amîre ed-Dabbî. Buġyetü’l-mültemis fî târîḫi ricâli ehli’l-Endelüs. Kâhire: Dâru’l-Kâtibi’l-Arabiyyi, 1968.
• Dozy, Reinhart. el-Müslimûne fi’l-Endelüs. çev. Hasan Habeşî. y.y: b.y.1994.
• Ebü’l-Kāsım İbn Asâkir, Ebü’l-Kāsım Alî b. el-Hasen b. Hibetillâh b. Abdillâh b. Hüseyn ed-Dımaşkī eş-Şâfiî. Târîḫu medîneti Dımaşḳ ve ẕikru fażlihâ ve tesmiyetü men ḥallehâ mine’l-emâs̱il ev ictâze bi- nevâḥihâ min varidîhâ ve ehlihâ. ed. Muhibbüddin Ebû Saîd Ömer b. Garâme el-Amrevî. 80 Cilt. Beyrût: Dâru’l-Fikri, 1995.
• Er, Tuba – Ataman, Kemal. “İslamofobi ve Avrupa’da Birlikte Yaşama Tecrübesi Üzerine”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 17/2 (2008), 747-770.
• Fîrûzâbâdî, Ebü’t-Tâhir Mecdüddîn Muhammed b. Ya‘kūb b. Muhammed el-Fîrûzâbâdî. el-Ḳāmûsü’l-muḥîṭ. Beyrût: Müessesetü’-r-Risâleti, 8. Basım, 2005.
• Fekî, Üsameddin Abdurrauf. Tarîhu’l-Mağrib ve’l-Endelüs. Kâhire: Mektebetü Nehdatü’ş-Şarkî, 1990.
• Gürkan, Salime Leyla. “Şehid”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 38/431-433. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
• Himyerî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Muhammed b. Abdillâh b. Abdilmün‘im es-Sanhâcî el-Himyerî. er-Ravżü’l-miʿṭâr fî ḫaberi’l-aḳṭâr. ed. İhsân Abbâs. Beyrût: Müessesetü Nâsır li’s-Sekâfeti, 2. Basım, 1980.
• Havmed, Esad. Mihnetü'l-Arab fi'l-Endelüs. Beyrût: el-Müessesetü’l-Arabiyye, 1988.
• İbn Abdülhak el-Bağdâdî, Ebü’l-Fezâil Safiyyüddîn Abdülmü’min b. Abdilhak b. Abdillâh el-Bağdâdî. Merâṣıdü’l-ıṭṭılâʿ ʿalâ (fî) esmâʾi’l-emkine ve’l-biḳāʿ. 3 Cilt. Beyrût: Dâru’l-Ceyl, 1991.
• İbn Hallikân, Ebü’l-Abbâs Şemsüddîn Ahmed b. Muhammed b. İbrâhîm b. Ebî Bekr b. Hallikân el-Bermekî el-İrbilî. Vefeyâtü’l-aʿyân ve enbâʾü ebnâʾi’z-zamân mimmâ s̱ebete bi’n-naḳl evi’s-semâʿ ev es̱betehü’l-ʿayân. ed. İhsân Abbâs. 7 Cilt. Beyrût: Dâru Sâdır, 1994.
• İbn Havkal, Ebü’l-Kāsım Muhammed b. Alî en-Nasîbî el-Bağdâdî. Ṣûretü’l-arż. 2 Cilt. Beyrût: Dâru Sâdir, 1938.
• İbn Haldun, Abdurrahman b. Muhammed el-Hadramî. Kitâbü’l-İber ve Dîvânü’l-Mübtedei ve’l-Haber I-VIII, 4 Cilt. Beyrût: Müessesetü’l-A’lâ li’l-Matbûât, 2001.
• İbn Hurdâzbih, Ebü’l-Kāsım Ubeydullāh b. Abdillâh b. Hurdâzbih. Kitâbü’l-Mesâlik ve’l-memâlik. Beyrût: Dâru Sâdir, 1889.
• İbn İzârî, Ebü’l-Abbâs Ahmed b. Muhammed b. İzârî el-Merrâküşî. el-Beyânü’l-muġrib fî (iḫtiṣâri) aḫbâri mülûki’l-Endelüs ve’l-Maġrib. ed. G.S. Golan ve Levi Provençal. 3 Cilt. Beyrût: Dâru’s-Sekâfe, 1980.
• İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem b. Alî b. Ahmed el-Ensârî er-Rüveyfiî. Lisânü’l-ʿArab. 15 Cilt. Beyrût: Dâru Sâdır, 3. Basım, 1993.
• İbnü’l-Esîr, İzzüddin Ebu’l-Hasan Ali b. Muhammed. el-Kâmil fi’t-Târîh I-IX. 5 Cilt. Beyrut: Dâru’s-Sâdır, 1965.
• İbnü’l-Faradî, Ebü’l-Velîd Abdullāh b. Muhammed b. Yûsuf el-Kurtubî el-Ezdî. Târîḫu ʿulemâʾi’l-Endelüs. ed. Seyyid İzzet el-Attâr Hüseynî. 2 Cilt. Kâhire: Mektebetü’l-Hâncî, 2. Basım, 1988.
• İbnü’l-Kûtiyye, Ebû Bekr Muhammed b. Abdilazîz b. İbrahim b. İsâ b. Müzâhim. Târîhu İftitâhi’l-Endelüs. Kâhire: Dâru’l-Kitâbi’l-Mısrî, 2 Basım, 1989.
• İnan, Muhammed Abdullah. Devletü’l-İslâm fi’l-Endelüs mine’l-Fethi ilâ Bidâyeti Ahdi’n-Nâsır. Kâhire Mektebetü’l-Hancî, 1988.
• İshâk el-Müncem, İshâk b. Hüseyn el-Müncem. Âkâmü’l-mercân fî zikri’l-medâini’l-meşhûreri fî külli mekân. ed. Fehmî Said. Beyrût: Âlemü’l-Kütubi, 1988.
• İstahrî, Ebû İshâk İbrâhîm b. Muhammed el-İstahrî el-Fârisî. Kitâbü’l-Mesâlik ve’l-memâlik. Kâhire: Heyetü’l-Ammetü likusûri’s-Sekâfeti, ts.
• Jesus Miguel Saez Castan. Los Martıres De Cordoba (880-859). Unıversıdad de Alıcante, 2015.
• Kati Ihnat. “The Martyrs of Córdoba: Debates around a curious case of medieval martyrdom”, 1-15. https://doi.org/10.1111/hic3.12603
• Kazvînî, Ebû Yahyâ Cemâlüddîn Zekeriyyâ b. Muhammed b. Mahmûd el-Kazvînî. Âs̱ârü’l-bilâd ve aḫbârü’l-ʿibâd. Beyrût: Dâru Sâdır, 2007.
• Lirola, Jorge. “Müsta’rib”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 32/123-124. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
• Makdisî, Muhammed b. Ahmed el-Makdisî. Kitâbü Aḥseni’t-teḳāsîm fî maʿrifeti’l-eḳālîm. Beyrût: Dâru Sâdır, 1991.
• Makkarî, Ahmed b. Muhammed et-Tilmisanî. Nefhu’t-Tîb Min Ğusni Endelüsi’r-Ratîb. ed. İhsan Abbas. Beyrût: Dâru’s-Sâdır, 1983.
• Na’naî, Abdülmecîd. Târîhu’d- Devleti’l- Emeviyye fi’l-Endelüs. Beyrût: Dâru’n-Nehdati’l-Arabiyye, 1986.
• Nüveyrî, Şehabuddin Ahmed b. Abdulvehhab. Nihayetü’l Ereb Fi Fununi’l Edeb I-XXXIII. ed. Abdülmecid Terhini. 23 Cilt. Beyrût: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyyeti, 2004.
• Özdemir, Mehmet. Endülüs Müslümanları (Siyasi Tarih). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2013.
• Özdemir, Mehmet. “Muvelledûn”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 32/228-229. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
• Özdemir, Mehmet. “Endülüs’te Birlikte Yaşama Tecrübesi Üzerine Bazı Mülahazalar (VIII-XI. Yüzyıllar Arası)”. İslâm ve Demokrasi Kutlu Doğum Sempozyumu. ed. Ömer Turan. 85-92. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1999.
• Özdemir. Mehmet. Endülüs’te Birlikte Yaşama Tecrübesi Üzerine Bazı Mülahazalar (VIII-XI. Yüzyıllar Arası). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1998.
• Seyyid Yûsuf el-Hâdî (ed.). Hudûdu’l-âlem mine’l-meşriki ilâ’l-mağribi. Kâhire: Dâru’s-Sekâfe, 2003.
• Şerîf İdrîsî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Muhammed b. Abdillâh b. İdrîs eş-Şerîf es-Sebtî es-Sıkıllî. Nüzhetü’l-müştâḳ fi’ḥtirâḳı’l-âfâḳ. Beyrût: Âlemü’l-Kütubi, 1988.
• Şeyban, Lütfi. Endülüs’te Murabıtlar ve Muhahhidler Dönemlerinde Müslüman-Hıristiyan İlişkileri(Endülüs’ün Geri Alınışı: Reconquista 1085-1238). Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2002.
• Tuzcu, Recep. “İslamofobi Oluşturmada Hz. Peygamber’e Yapılan Atıflar”. İlahiyat Akademi Dergisi 6 (2017), 113-156.
• Ya‘kūbî, Ebü’l-Abbâs Ahmed b. Ebî Ya‘kūb İshâk b. Ca‘fer b. Vehb b. Vâzıh el-. Kitâbü’l-Büldân. Beyrût: Dâru’l-Kütubi’l-İlmiyyeti, 2001.
• Yâkūt el-Hamevî, Ebû Abdillâh Şihâbüddîn Yâkūt b. Abdillâh el-Hamevî el-Bağdâdî er-Rûmî. Muʿcemü’l-büldân. 7 Cilt. Beyrût: Dâru Sâdır, 2. Basım, 1995.
• Yıldız, Şevket. Kurtuba VIII-XIII Yüzyıllar. Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi, 2008.
• Zebîdî, Ebü’l-Feyz Muhammed el-Murtazâ b. Muhammed b. Muhammed b. Abdirrezzâk el-Bilgrâmî el-Hüseynî ez-Zebîdî. Tâcü’l-ʿarûs min cevâhiri’l-Ḳāmûs. 40 Cilt. Kuveyt: Dâru’l-Hidâye, 2001.
• Zeytûn, Muhammed. el-Müslimûne fi’l- Mağrib ve’l-Endelüs. İskenderiyye: Mektebetü’l-İskenderiyye, 1990.