Türkiye’de Yaşa Bağlı Maküla Dejenerasyonunda Endikasyon Dışı İlaç Kullanımı

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 2, 249 - 257, 23.08.2020

Hanife Rahmanlar , Cemile Üçgül Atılgan , Mehmet Çıtırık , Ali Alkan , Hakkı Gürsöz

https://doi.org/10.37696/nkmj.672247

Öz

Amaç: Türkiye’de yaşa bağlı maküla dejenerasyonu (YBMD) olan hastalarda endikasyon dışı (off-label) ilaç kullanımı için yapılan başvuruların demografik özelliklerini değerlendirmek.
Gereç ve Yöntem: 1 Ocak ile 31 Aralık- 2013 tarihleri arasında Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Başkanlığına Türkiye genelindeki hastanelerden YBMD’ye bağlı koroid neovaskülarizasyonu olan hastalarda endikasyon dışı ilaç kullanımı (bevacizumab, ranibizumab, aflibercept, verteporfin) için yapılan başvurular geriye dönük olarak incelendi. Olguların dosyaları demografik veriler, önceki tedavi rejimleri, başvuru gerekçeleri, ilacın istenilen doz ve kullanımı açısından değerlendirildi.
Bulgular: Çalışmaya YBMD tanısı ile endikasyon dışı ilaç başvurusu kabul edilen 64 hasta dahil edildi. Hastaların ortalama yaşı 70,12 ± 11,01 yıldı ve % 46,9’u erkek, % 53,1’i kadındı. Bu başvuruların % 39,1’ini ranibizumab, % 29,7’sini verteporfin, % 18,8’ini aflibercept, % 12,5’ini ise bevacizumab oluşturmaktaydı. Başvurular; Ege (% 48,4), İç Anadolu (% 23,4), Marmara (%25,0) ve Doğu Anadolu (%3,1) bölgelerine aitti. Başvuru yapan hastane dağılımları incelendiğinde ilk üç sırada devlet üniversitesi (% 48,4), eğitim ve araştırma hastanesi (% 40,6) ve vakıf üniversitesi (%7,8) bulunmaktaydı. Başvuru yapan hastaların 12’si (% 18,8) önceden aldığı tedavi rejimi olmayan naif hastalardan oluşmaktaydı. Başvuru nedeni olarak diğer anti-vasküler endotelyal büyüme faktörlerine direnç % 64,1 oranıyla 1. sıradaydı.
Sonuç: Ülkemizde sık görülen YBMD’nin tedavisinde off-label ilaç başvuru bilgilerinin değerlendirilerek bu konu ile ilgili gerçek kayıtların saptanması, literatüre sağladığı katkıyla birlikte, tedavi seçeneklerimizi gözden geçirmemizi sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Endikasyon dışı ilaç, Vasküler endotelyal büyüme faktörü, VEBF, Yaşa bağlı maküla dejenerasyonu

Kaynakça

• 1. Özcan Büyüktanır BG, Karaosmanoğlu DO. Endikasyon Dışı (off-label) İlaç Kullanımından Doğan Zararlardan İlaç Üreticisinin ve Hekimin Hukuki Sorumluluğu. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2017; 8: 153-198.
• 2. Stafford RS. Regulating off-label drug use--rethinking the role of the FDA. N Engl J Med 2008; 358: 1427-1429.
• 3. Bressler NM, Bressler SB, Congdon NG et al. Age-Related Eye Disease Study Research Group potential public health impact of age-related eye disease study results: AREDS report no. 11. Arch Ophthalmol 2003;121:1621-1624.
• 4. Ferris FL, Fine SL, Hyman L. Age-related macular degeneration and blindness due to neovascular maculopathy. Arch Ophthalmol 1984;102:1640-2.
• 5. Kliffen M, Sharma HS, Mooy CM, Kerkvliet S, de Jong PT. Increased expression of angiogenic factors in age-related maculopathy. Br. J Ophthalmol 1997;81:154-162.
• 6. Waisbourd M, Loewenstein A, Goldstein M, Leibovitch I. Targeting vascular endothelial growth factor: a promising strategy for treating age-related macular degeneration. Drug Aging. 2007;24:643-62.
• 7. Frampton JE. Ranibizumab: A review of its use in the treatment of neovascular age-related macular degeneration. Drugs Aging. 2013;30:331-358.
• 8. Hurwitz H, Fehrenbacher L, Novotny W, et al. Bevacizumab plus irinotecan, fluorouracil, and leucovorin for metastatic colorectal cancer. N Engl J mEd 2004;350:2335-42.
• 9. Tolentino MJ, Husain D, Theodosiadis P et al. Angiography of fluoresceinated anti-vascular endothelial growth factor antibody and dextrans in experimental choroidal neovascularization. Arch Ophthalmol. 2000;118:78-84.
• 10. Michels S, Rosenfeld PJ, Puliafito CA, Marcus EN, Venkatraman AS. Systemic bevacizumab (Avastin) therapy for neovascular age-related macular degeneration twelve week results of an uncontrolled open-label clinical study. Ophthalmology. 2005;112:1035-1047.
• 11. Moshfeghi AA, Rosenfeld PJ, Puliafito CA et al. Systemic bevacizumab (Avastin) theraphy for neovascular-age related macular degeneration twenty-four-week results of an uncontrolled open-label clinical study. Ophthalmology.2006;113:2002-12.
• 12. Hejer JS, Brown DM, Chong V et al; VIEW 1 and VIEW 2 Study Groups. Intravitreal aflibercept (VEGF trap-eye) in wet age-related macular degeneration. Ophthalmology.2012;119:2537-48.
• 13. Photodinamik theraphy of subfoveal choroidal neovascularization in age-related macular degeneration with verteporfin: one year results of 2 randomized clinical trials-TAP report. Treatment of age-related acular degeneration with photodynamic theraphy (TAP) Study Group. Arch Ophthalmol. 1999; 117:1329-45.
• 14. Schmidt-Erfurth U, Miller JW, Sickenberg M et al. Photodynamic theraphy with verteporfin for choroidal neovascularization caused by age-related macular degeneration: results of retreatments in a phase 1 and 2 study. Arch Ophthalmol. 1999;117:1177-87.
• 15. Jung K, LePendu P, Chen WS et al. Automated detection of off-label drug use. PLoS One 2014; 9: e89324.
• 16. Yüzbaşıoğlu E. Endikasyon Dışı Tedavi ve Dünyada Durum. Turkiye Klinikleri J Ophthalmol. 2015;8:121-124.
• 17. Kulkarni AD, Kuppermann BD, Wet age-related macular degeneration. Adv Drug Deliv Rev. 2005;57:1994-2009.
• 18. Treatment of age-related macular degeneration with photodynamic therapy (TAP) study. Photodynamic therapy of subfoveal choroidal neovascularization in age-related macular degeneration with Verteporfin: one year results of 2 randomized clinical trials- TAP report 2. Arch Ophthalmol. 1999;117:1329-1345.
• 19. Stokkermans TJ. Treatment of age-related macular degeneration. Clin Eye Vis Care 2000;12:15-35.
• 20. Manoj S: Why does anti VEGF treatment fail in age related macular degeneration (AMD). Korela Journal of Ophthalmology 2011;23:282-286.
• 21. Sho K, Takahashi K, Yamada H et al: Polypoidal choroidal vasculopathy:incidence, demographic features, and clinical characteristics. Arch Ophthalmol. 2003;121:1392-1396.