Attempts to legitimise the Coup of May 27, 1960: Propaganda publications taught in schools

Yıl 2020, Sayı: 5, 208 - 224, 30.12.2020

Çağhan Sarı

Öz

The coup of May 27, 1960 is the first military coup in Turkish political life. After the coup that occurred as a result of a junta structure that was disconnected from the hierarchical order, the period called the intermediate regime was entered. During this period, many propaganda activities were carried out to ensure the legitimacy of the coup in the public opinion. Among these propaganda activities, there are other printed publications besides newspapers and radio broadcasts. There are official publications prepared by state institutions, booklets prepared by university student clubs, brochures published by publishing houses and various poetry anthologies. In this study, unlike the aforementioned publications, booklets prepared to be used in schools were examined. The examined booklets are the supplementary textbook to be taught in the history lessons, the anthem booklet on May 27 and the school theater. Booklets are handled in alphabetical order according to their titles. While the claims, articles and photographs in the content of the publications are examined, the covers of the publications are presented in the attachment. It is aimed to contribute to the Republican era propaganda activities, Turkish education history and the literature of the military coup of 27 May 1960.

Anahtar Kelimeler

27 May, Propaganda, Brochure, Legitimation

27 Mayıs 1960 Darbesini meşrulaştırma girişimleri: Okullarda okutulan propaganda 208-224 yayınları

Öz

27 Mayıs 1960 darbesi, Türk siyasal yaşamında ilk askeri darbedir. Hiyerarşik düzenden kopuk bir cunta yapılanması sonucunda gerçekleşen darbenin ardından ara rejim olarak isimlendirilen döneme girilmiştir. Bu dönemde darbenin kamuoyunda meşruiyetini sağlamak adına bir çok propaganda faaliyeti yapılmıştır. Bu propaganda faaliyetleri arasında gazeteler ve radyo yayınları haricinde diğer basılı yayınlar da bulunmaktadır. Devlet kurumları tarafından hazırlanan resmi yayınlar, üniversite öğrenci kulüpleri tarafından hazırlanan kitapçıklar, yayınevleri tarafından basılan broşürler ve muhtelif şiir antolojileri vardır. Bu çalışmada söz konusu yayınlardan farklı olarak okullarda okutulmak üzere hazırlanan kitapçıklar incelenmiştir. İncelenen kitapçıklar Tarih derslerinde okutulmak üzere ek ders kitapçığı, 27 Mayıs marş kitapçığı, okul piyesi baştadır. Kitapçıklar başlıklarına göre alfabetik sıra içerisinde ele alınmıştır. Yayınların muhtevasındaki iddialar, makaleler ve fotoğraflar tetkik edilirken görsel olarak da yayınların kapakları ekte sunulmuştur. Cumhuriyet dönemi propaganda faaliyetleri, Türk eğitim tarihi ve 27 Mayıs 1960 darbesi literatürüne katkı sağlanması amaçlanmıştır

Anahtar Kelimeler

27 Mayıs, Propaganda, Broşür, Meşrulaştırma

Kaynakça

• Ahmad, F. (2007). Demokrasi Sürecinde Türkiye (1945-1980). İstanbul: Hil Yayınları.
• Albayrak, M. (2004). Türk Siyasi Tarihinde Demokrat Parti (1946-1960). Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Alpay, F.; Öztürk, H; Güvenç, T. (1961). Okulda 27 Mayıs. Ankara: M.B.K. 27 Mayıs İnkılabını Yayma ve Tanıtma Komisyonu Yayınları DSİ Matbaası.
• Alkan, M.Ö. (2016). 27 Mayıs, Resmî Tarih ve Resmî İdeoloji. Birikim Dergisi, 327, 208-217.
• Alkan, M.Ö. (2016). “27 Mayıs İnkılabı” ve Siyasal Propaganda Araçlarından Örnekler. M.Ö. Alkan (Ed.), Osmanlı’dan Günümüze Darbeler (s.217-233) içinde. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Akın, M.H. (1961). 27 Mayıs Okul Piyesi. Ankara: Kars Matbaası.
• Anadol, C. (2004). Türk Siyaset Tarihinde Demokrat Parti. İstanbul: Yeni Kuvayı Milliye Yayınları.
• Aydın, S. & Taşkın, Y. (2015). 1960’tan Günümüze Türkiye Tarihi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Birand, M.A. & Dündar, C. & Çaplı, B. (2007). Demirkırat Bir Demokrasinin Doğuşu. İstanbul: Doğan Kitap.
• Birgit, O. (2012). Evvel Zaman İçinde. İstanbul: Doğan Kitap.
• Çavdar, T. (2008). Türkiye’nin Demokrasi Tarihi 1950’den Günümüze. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Eroğlu, C. (2003). Demokrat Parti Tarihi ve İdeolojisi. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Demirel, T. (2016). Türkiye’nin Uzun On Yılı Demokrat Parti İktidarı ve 27 Mayıs Darbesi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Derin, H. (1995). Çankaya Özel Kalemini Anımsarken (1933-1951). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Domenach, J.M. (1961). Siyasi Propaganda (C. Perin çev.). İstanbul: Remzi Kitabevi Yayınları.
• Finch, L. (2002). Psikolojik Propaganda: Yirminci Yüzyılın İlk Yarısında Fikirlerin Fikirlerle Savaşı. Avrasya Dosyası İstihbarat Özel Sayısı, 8(2), 80-99.
• İnal, A.E.; Çalapala, R. (1960). 27 Mayıs İnkılabı. Yayın Yeri Yok: Atlas Yayınevi
• Karpat, K.H. (2019). Türk Demokrasi Tarihi. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Karpat, K.H. (2010). Osmanlı’dan Günümüze Asker ve Siyaset. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Koçak, C. (2016). Darbeler Tarihi. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (1961). 27 Mayıs Marşlar. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Matbaası.
• Neziroğlu, İ. (2003). Türkiye’de Askeri Müdahaleler ve Basın (1950-1980). Ankara: Türk Demokrasi Vakfı Yayınları.
• Öymen, O. (2014). Bir Propaganda Silahı Olarak Basın. İstanbul: Remzi Kitabevi. Qualteri, T.H. (1980). Propaganda Teorisi ve Propagandanın Gelişimi (Ü. Oskay çev.) Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Ankara Üniversitesi, 35(1), 255-307.
• Sarı, Ç. (2018). 27 Mayıs 1960 Darbesinin Meşrulaştırma Aracı Propaganda Yayınları. S. Koçaslan (Ed.) 19. Yüzyıldan Günümüze Türkiye’de İktidara Müdahaleler ve Darbeler Uluslararası Sempozyumu Bildiriler Kitabı c.2 (845-878) içinde. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
• Sarı, Ç. (2018). Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Ders Kitaplarında 27 Mayıs 1960 Darbesi (1969-1982). A. Şimşek & S. Kaymakçı & İ. Turan (Ed.), V. Uluslararası Tarih Eğitimi Sempozyumu Tam Metin Bildiriler (s. 271-285) içinde. İstanbul: IBN Numaralı E-Book
• Toker, Y. (2010). İhtilaller, Darbeler Arasında Gazetecilik ve Kitapçılık Anılarım. İstanbul: Toker Yayınları
• Tuna, I. (2018). Türkiye’de İktidar-Muhalefet İlişkileri (1946-1960). İstanbul: Libra Yayınları.
• Turan, Ş. (1999). Türk Devrim Tarihi IV/2. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Türk Dil Kurumu. (2011). Propaganda Maddesi. Büyük Türkçe Sözlük, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Naskali. E.G. (2008). Yassıada Zabıtları – III İstanbul Ankara Olayları Davası 1. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Yücel, S. (2001). Demokrat Parti. İstanbul: Ülke Kitapları Yayınları.