Heyranok ji Hêla Ziman, Şêwaz û Naverokê ve: Nimûneya Herêma Wanê

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 7, 79 - 91, 01.01.2017

Mehmet Yıldırımçakar

Öz

“Heyranok” yek ji cureyên edebiyata Kurdî ya gelêrî ye. Di nav keresteyên edebiyata

Kurdî ya gelêrî de heyranok li gorî ziman, şêwaz û naveroka xwe hêjayî gelek vekolîn

û analîzan e. Xebata me li ser heyranokên li herêma Wanê hatine berhevkirin hûr

dibe û hewl dide ku van heyranokan analîz bike.Me di serî de pênaseya heyranokê

kir û di pey re li gorî herêmên ciyawaz navên ku ji bo heyranokê têne bikaranîn tesbît

kirin. Paşê, heyranok di çarçoveyeke zanistî de, li gorî rê û rêbazên zanista çand,

folklor û edebiyatê ji hêla ziman, şêwaz, naverokê ve hatin analîzkirin. Di encamê

de hat dîtin ku heyranok kurtehelbestên lîrik in û ji bo heyranê têne gotin. Heyranok

berhemeke anonîm e. Mijara heyranokan evîn û evîndarî

ye. Heyranok bi zimanekî sade hatine honandin.

Anahtar Kelimeler

Heyranok, folklor, helbesta Kurdî ya gelerî, evîn

Heyranok According to Language, Style and Context: Example of Van District

Öz

“Heyranok” is a type of Kurdish Folk Literature. In Kurdish

Folk Literature, Heyranok worths to be studyed and

analyzed with its language, form and context. Our work

focuses on the heyranoks collected from Van District

and tries to analyze these heyranoks according to some

aspects. We first introduced heyranoks and then determined

various names used for heyranoks in different regions.

Then heyranoks were analyzed in a scientific frame according to methods of cultural studies, folklore and literature and in accordance

with language, style and context. As a result we found out that heyranoks are short

lyric poems and are said for admiring. Heyranok is an anonymous type. The topic

of heyranoks is love. Heyranoks are built with a simple language.

Anahtar Kelimeler

Heyranok, folklore, Kurdish anonym folk poetry, love

Kaynakça

• Allison, C. (2010). Oral Literature of İranian Languages. (33-69). Kreyenbroek P. G. û Marzolph U. (ed.). New York: Weşanxaneya Columbia University.
• Amîdî, R. (2010). Heyranokêt Kurdî. Hewlêr: Weşanxaneya Spîrez.
• Artun, E. (2012). Türk Halk Edebiyatına Giri . Adana: Karahan Yayınları.
• Bedirxan, C. A. (2012). “Ferhengok”. Hawar. J. 30. Diyarbakır: Weşanxaneya Belkî.
• Botanî, B. (1995). Heyranok; Gilî û Gazindên Evînê. Stocholm: Weşanxaneya Apec.
• Ce’fer, H. (1989). Heyranok Ji Keleporê Kurdî. Hewlêr: Weşanxaneya Roşenbîrî Lavan.
• Dorson. R. (2016). Folklor û Teoriyên Folklorê Yên Îroyîn. Necat Keskin (wer.). İstanbul: Weşanxaneya Avesta.
• Dundes, A. (2014). Halk biliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar-I. (16-18).Oğuz, M. Ö. Û Gürçayır Teke, S. (ed.). Ankara: Geleneksel Yayınları.
• Farqînî, Z. (2004). Ferhenga Kurdî-Tirkî. İstanbul: Weşanxaneya Enstitûya Kurdî ya Stenbolê
• Hamelink, W. (2013). The Sung HomeNarrative, Morality, and the Kurdish Nation. (Teza Doktorayê ya Neweşandî). Zanîngeha Leiden Enstîtûya Antroplojiya Çandî û Pêşketina Civaknasiyê.
• Kaplan, Y. (2015a). Kaniya Stranan. İstanbul: Weşanxaneya Nûbihar.
• Kaplan, Y. (2015b). “Strana Kurdî (Kurmancî): Devera Hekaryan wekî Nimûne”. Bingöl Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü Dergisi, j. 2.
• Kardaş, C. (2017). Âşığın Sazı Dengbêjin Sesi (Dengbêjlik Geleneği ve Âşıklıküzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme). Ankara: Eğiten Kitap Yayıncılık.
• Kutlar, M. (2010). “Aşkla Örülmüş Dörtlükler, Heyranok”, Qijika Reş. j. 2.
• Sadinî, M. X. (2011). Heyranokên Kurmancî. İstanbul: Weşanxaneya Nûbihar.
• Surûş, E. (2016). Gilî û Gazindên Evîndaran, Ji Kelepora Kurmancên Îranê. İstanbul: Weşanxaneya Nûbihar.
• Turgut, L. (2010). Mündliche Literatur der Kurden In den Regionen Botan und Hekarî. Köln: Weşanên Instîtûta Kurdî.
• Yıldırımçakar, M. (2012). “Çarînên ku bi Evînê Hatine Honandin: Heyranok”. Nûpelda. j. 11.
• Yıldırımçakar, M. (2015). “Heyranok; di Edebiyata Kurdî ya Gelêrî de”.Folklora Kurdan. j. 2.
• Zero, E. E. (1987). Strana Lîrîkî Heyranok. Bexda: Weşanxaneya Roşenbîrî Lavan.