Kirmanckî de Vengê Siruştî

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 12, 39 - 53, 01.12.2019

Ahmet Kırkan

Öz

Heme ziwananê dinyayî de vengê siruştî cayêko muhîm de yê. Nê vengî rewşa tebî de yenê meydan. Vengê siruştî bingeyê ziwanî teşkil kenê. Ma na xebata xo de vengê siruştîyan ê kirmanckî analîz kerdî. Na xebate de amancê ma venganê siruştîyan ê kirmanckî tesbîtkerdiş û seba xebatanê muqayeseyinan bingeyêk viraştiş o. Çarçewaya na xebatî ya teorîke venganê siruştîyan û mîyanê cumle de karardişê nînan ra pê yena. Mîyanê xebate de derheqê nê vengan de sewbîna analîzî nêameyê kerdene. Zaf taybetîyê nê vengan estê labelê ma tîya de nê taybetîyan ser o nêvindertî. Na xebate de nêzdîyê 300 hebî vengê siruştî bi nimûneyan reyde ameyê dayene. Nê vengê siruştî kirmanckî de hîna zaf ê. 

Anahtar Kelimeler

Onomatopoeia Words, Kirmancki, Linguistics, Linguistics, interjections

Kaynakça

• Adabeyi, F. (2005). Estanikanê Sêwregi ra, İstanbul: Weşanxaneyê Vateyî.Ayyıldız, Zülfükar, Hersê Zerrî, Elif Matbaası, Şanlıurfa 2014.Ballikaya, H. (2010). Dêvo Kor Estanikanê Gimgimî ra, İstanbul: Weşanxaneyê Vateyî.Bayraktar, N. (2014). , Dilbilim, Ankara: Nobel Yayın.Çağlayan, H. (2003). 38 ra Jü Pelg (Tertelê Dêrsımi), İstanbul: Vejiyayışê Tiji.Çağlayan, H. (2017), Ema Lenge (Esq u Dez), İstanbul: Belge Yayınları.Çağlayan, Hüseyin (2017). Hekatê Kılmi (Zazaca Kısa Öyküler), Tunceli: Kalan Yayınları.Çelker, X. (2005). Welat ra Şanikê Şani, İstanbul: Vejiyayışê Tiji.Çem, M. (2007). Gula Çemê Pêre, İstanbul: Weşanxaneyê Vateyî.Çîçek, A. A. (2012). Saye Marû Estanikanê Xinis û Tekmanî ra, İstanbul: Weşanxaneyê Vateyî.Çîçek, M. (2014). Mêşa Dengize Estanikanê Gimgimî ra, İstanbul: Weşanxaneyê Vateyî.Dogan, D. (2014). Huyayîş Karode Şorişgêrane yo, Dîyarbekir: Weşanxaneyê Roşnayî.Grûba Xebate ya Vateyî (2013). Ferheng/Sözlük Türkçe-Kırmancca/Kirmanckî-Tirkî, İstanbul: Weşanxaneyê Vateyî.Grûba Xebate ya Vateyî (2016). Ferhengê Kirmanckî (Kirmanckî)- Tirkî Kırmancca (Zazaca)-Türkçe Sözlük, İstanbul: Weşanxaneyê Vateyî.Grûba Xebate ya Vateyî (2016. Ferhengê Kirmancki (Kirmanckî)-Tirkî, İstanbul: Weşanxaneyê Vateyî.Grûba Xebate ya Vateyî (2009). Ferhengê Kirmanckî -Tirkî, İstanbul: Weşanxaneyê Vateyî.Grûba Xebate ya Vateyî (2011). Ferhengê Tirkî-Kirmanckî, İstanbul: Weşanxaneyê Vateyî..Grûba Xebate ya Vateyî (2005). Rastnuştişê Kirmanckî (Kirmanckî), İstanbul: Weşanxaneyê Vateyî.Guntaş Aldatmaz, N. (2014). Folklorê Kirmancan Ser o, Dîyarbekir: Weşanxaneyê Roşna.Guntaş Aldatmaz, N. (2013). Sanikanê Mamekîye Ra, Mardin Mardin: Artuklu Üniversitesi Türkiye’de Yaşayan Diller Enstitüsü Yayınları.Hayıg, R. (2007). Mahmeşa Vızêr ra Ewro Istanıkê Zazayan, İstanbul: Vêjiyaişê Tiji.Hengirmen, M. (2009). Dilbilgisi ve Dilbilim Terimleri Sözlüğü, Ankara: Engin Yayınevi.Îsmaîl, A. (2009). Ferhenga Dengan di Zimanê Kurdî de, Dimeşq: Daru’z-Zeman.Karasu, D. (2012). Dınya d’ yo Darê Ma Rêncber Ezîz, İstanbul: Weşanxaneyê Vateyî.Kurij, S. (2014). Arwûn û Luy Sonikî Çoligî, İstanbul: Nûbihar.Kurij, S. (2014). Deyirî Çewlîgî, İstanbul: Nas Yayınları.Lezgîn, R. (2017). Ferhengê Îdyomanê Kirdkî (Kirmanckî), Dîyarbekir: Weşanxaneyê Roşna.Malmîsanij (2000). Folklorê Ma ra Çend Nimûney, İstanbul: Berdan Matbaacılık. Mîrwanî, S. (2012). Kal Mûsênî Zeydûnû, İstanbul: Weşanxaneyê Vateyî.Yaylagül, Ö. (2015). Göstergebilim ve Dilbilim, Ankara: Hece Yayınları.Zengelan, J. (2007). Gorse, İstanbul: Weşanxaneyê Vateyî.Zivingî, S. F. (2017). “Muqarenetun fî Mehakat’î-Eswatî Beyne’l-Luxeteynî El-Erebîye we’l-Kurdîyye”, The Journal of Mesopotamian Studies, V: 2/2, Summer 2017.