An Outlook on The Modern Algerian Theater

Yıl 2022, , 1 - 26, 26.12.2022

Turgay Gökgöz

https://doi.org/10.32330/nusha.1087906

Öz

In Algeria, which was under French occupation for 132 years, the people and naturally literature were under pressure and censorship. The French aimed to create a society that served itself rather than an educated and conscious generation. For this reason, the practices carried out in Algeria were determined within the framework of the policy of ignoring the people and turning them away from Islam. In this context, especially in the 1930s, people sent their sons to Tunisia to Zeytûne University in order to raise awareness of the youth and receive education. Like short stories and novels, theater has also been a late emerging art. Although the existence of the theater was known during the French period, Algerian people were deprived of this art and the French followed the theater. In this context, the first examples are encountered in Algeria in the 1920s for the theater to reach the public. These examples consisted mostly of translations and adaptations. The communities created from 1920 were inspired by the communities that came to the country from Eastern Arab countries. Thanks to many theater companies, many plays were staged in Algeria until independence. After independence, the Algerian theater made progress, but was interrupted by the civil war in the 1990s. Despite this, the theater has survived and trained its actors and writers who can produce original works. In this study, it is aimed to give detailed information about the development of the Algerian Theater from its birth to the present.

Anahtar Kelimeler

Theatre, Algeria, Maghreb, Arabic Literature, Colonial.

MODERN CEZAYİR TİYATROSU'NA BİR BAKIŞ

Öz

132 yıl boyunca Fransız işgalinde kalan Cezayir’de halk ve doğal olarak edebiyat, baskı ve sansür altındaydı. Fransızlar okuyan, eğitimli ve bilinçli bir nesilden ziyade kendisine hizmet eden bir toplum oluşturma gayesindeydi. Bu nedenle Cezayir’de gerçekleştirilen uygulamalar halkı cahilleştirme ve İslam’dan uzaklaştırma politikası çerçevesinde belirlenmiştir. Bu bağlamda özellikle 1930’lu yıllarda gençlerin bilinçlenmesi ve eğitim almaları adına insanlar evlatlarını Tunus’a Zeytûne Üniversitesi’ne göndermiştir. Zamanla Cezayir’de devrim hareketi başlamış ve 1962 yılında ülke, Fransızlardan bağımsızlığını ağır bedeller ödeyerek kazanmıştır. Bu nedenle ülkede edebiyat özellikle de Doğu Arap ülkelerinin gerisinde kalmış, öykü ve roman gibi tiyatro da geç ortaya çıkan bir sanat olmuştur. Fransızlar döneminde tiyatronun varlığı bilinse de Cezayir insanı bu sanattan mahrum bırakılmış ve daha çok Fransızlar tiyatro sanatı ile ilgilenmişlerdir. Cezayir’de tiyatro sanatının halka ulaşabilmesi adına rastlanan ilk örneklere bakıldığında, bu örnekler daha çok çeviriler ve uyarlamalardan oluşmaktaydı. 1920’den itibaren oluşturulan tiyatro toplulukları, ülkeye Doğu Arap ülkelerinden gelen tiyatro topluluklarından ilham almışlardır. Bağımsızlığa kadar Cezayir’de pek çok tiyatro topluluğu sayesinde nice oyun sahnelenmiştir. Bağımsızlık sonrasında Cezayir tiyatrosu gelişme kaydetmiş ancak 1990’lı yıllarda yaşanılan iç savaş nedeniyle sekteye uğramıştır. Buna rağmen tiyatro ayakta kalabilmiş, özgün eserler verebilen oyuncularını ve yazarlarını yetiştirebilmiştir. Bu çalışmada doğuşundan günümüze değin Cezayir Tiyatrosu’nun gelişim seyri hakkında detaylı bir şekilde bilgi vermek amaçlanmıştır

Anahtar Kelimeler

Tiyatro, Cezayir, Mağrip, Arap Edebiyatı, Sömürge., Theatre, Algeria, Maghreb, Arabic Literature, Colonial.

Kaynakça

• Amine, K. ve Carlson, M. (2012) The Theatres of Morocco, Algeria, Tunusia (Performance Traditions of the Maghreb), London, Palgrave Macmillan.
• Beyûd, A. (2013). el-Mesrahu’l-Cezâirî Neş’etuhu ve Tetavvuruhu, Cezayir, Ğırnâta li’n-Neşr ve’t-Tevzî‘.
• Can, A. H. (2013). Modern Cezayir Edebiyatı, et-Tâhir Vattâr’ın Romanlarında Toplumcu Gerçekçilik, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erzurum.
• Er, R. Modern Mısır Tiyatrosu I, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 33 (1-2), 1990.
• Ergül, A. (1995), Çağdaş Mısır Tiyatrosu’nde Tevfîk el-Hakîm ve Üç Entelektüel Tiyatrosu, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erzurum.
• Gökgöz, T. (2018), Bağımsızlık Sonrası Cezayir’de Edebi ve Kültürel Çevre (1962-2016), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• Güler, İ. (1997) Tevfîk el-Hakîm'in Mısır Tiyatrosundaki Yeri, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Bursa.
• Hınıslıoğlu, H. (1995). “Mârûn en-Nakkâş ve Arap Tiyatrosu’nun Doğuşu”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erzurum
• Nutlu, Ö. (1972). Dünya Tiyatrosu Tarihi, Ankara Üniversitesi, Ankara, Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Yay. ‘Îd, M. (2012). el-Mesrahu’l - Cezâirî Neş’etuhu ve Tetavvuruhu, Sidi Bi’l-‘Abbâs, Mektebetu’l-İrşâd li’t-Tıbâ‘ati ve’t-Tevzî‘.
• Osnes, B. (t.y.). Acting An International Encyclopedia, California, ABC-CLIO.
• Rubin, D. (2005). The World Encyclopedia of Contemporary Theatre, Taylor - Francis e-Library.
• er-Râ‘î, ‘A. (1979). el-Mesrah fî’l-Vatani’l-‘Arabî, Kuveyt, ‘Âlemu’l-Ma‘rife.
• Vehbî, A. ‘A. (2004) Melâmihu’l-Mesrahi’l-Cezâirî, Cezayir, İttihâdu’l-Kuttâbi’l-Cezâiriyyîn.
• (Çevrimiçi) https://en.wikipedia.org/wiki/Allalou 31.07.2017.
• (Çevrimiçi) http://www.kataranovels.com/novelist/كاتب-ياسين/ 08.04.2017.