In the French Colonial Period the Role of Tunusia Zaytuna University and Tunusian Newspapers on the Algerian Cultural Life

Yıl 2019, Cilt: 19 Sayı: 48, 181 - 202, 29.06.2019

Turgay Gökgöz

https://doi.org/10.32330/nusha.531528

Cited By: 2

Öz

In 1830, Algeria was under French occupation as a result of the
weakening of the Ottoman Empire and France's quest for colonialism. Algeria,
which has been exposed to French occupation for a long time as 130 years, has
been tried to be assimilated by trying to break its ties with Islam, which is a
very important value for itself, its native language Arabic and other Islamic
countries with its brothers. However, the Algerians defense against the French
had to be moved to a cultural dimension before a military war. One of the best
students of Zaytuna, who is also aware of this, ‘Abdul-Hamid b. Badis tried to
enlighten Algerian people in this cultural battle and established the Algerian
Muslim Scholars Association. In this he not only encouraged young people to
attend classes in mosques and schools, or to publish articles in newspapers and
magazines, but also to go to Zaytuna University in Tunisia so that they could
receive an education that could support the future of Algeria.

The French imposed a literary embargo on Algerian writers,
preventing them from publishing and linking to newspapers. Therefore Algerian
writers could not find a place to publish their writings. They were in need of
publishing outside their homelands and demanding knowledge from various
universities in the western and eastern Arab countries. And After all, at the
beginning of the 20th century, the Tunisian newspapers opened their doors to
Omar Rasim and Omar b. Kaddûr. These names have boldly expressed their views
against the colonial French in the relevant newspapers. In this way, Omar Rasim
and Omar b. Kaddûr. A new page was opened with national and intellectual
relations, which were strengthened with the emergence of the generation of the
school administrators. These names have boldly expressed their views against
the colonial French in the relevant newspapers. In this way, Omar Rasim and
Omar b. Kaddûr. A new page was opened with national and intellectual relations,
which were strengthened with the emergence of the generation of the school
administrators. This generation, while trying to deepen the relations between
the two countries, and also in the effort to fight against the French through
the newspapers. There were national and political royalties that emphasized
kinship between the two peoples.  As a
matter of fact, there was a common denominator against the French. In fact,
this beginning is based on the publication of the first article by Omar Rasim
in 1907 in the newspaper al- Takaddum in the newspaper in Tunisia.

On the other hand, in 1952, 1500 Algerian students went to Zaytuna
University in the capital city of Tunisia and to schools in other parts of the
country. Later, Algerian students began to receive their diplomas. They had an
indescribable fondness, love, and appreciation for the University of Zaytuna.
This is because it was of great importance for the Arabization of Algeria,
which had been destroyed under colonialism and for the protection of Islam.
al-Sheikh Sa’îd Zahirî was proud of the Zaytuna University alumni of Zaytuna
University, which is scattered all over Algeria in the newspaper.

Undoubtedly the existence of Zaytuna University has served as a
very important bridge for the young people who will form the future of Algeria.
These young people have been educated in various schools in Tunisia, Especially
Zeytune University and they have been able to carry their own experiences.
Moreover, when they return to their own country, they will be among the most
prominent writers of Algeria. Another vital contribution of Tunisia on Algeria
is the possibility of sending the articles of Algerian writers to Tunisian
newspapers and magazines because of the literary prohibitions imposed on
Algeria.  In this way, writers from almost all parts of Algeria have
written their articles and these articles have been published in the relevant
newspapers and magazines in Tunisia, and have been sent to Algeria for sale.
Thus, French's plan to disrupt the literary production in Algeria has failed.
The reason behind this plan is to create an ignorant Algerian society. In this
way, the French will be able to exploit Algeria as they wish, and  they will stay there  longer.

We also have the opportunity to look at the literary and social
life in Algeria thanks to Tunisian newspapers and magazines from 1907 to
independence. In the light of all these, it is important to remember the
contribution of the sister country Tunisia on Algeria.

Anahtar Kelimeler

Algerian Literature, Zaytuna University, Tunisian Journalizm, North Africa, Colonial

FRANSIZ SÖMÜRGESİ DÖNEMİNDE TUNUS ZEYTÛNE ÜNİVERSİTESİ İLE TUNUS GAZETELERİNİN CEZAYİR KÜLTÜREL YAŞAMI ÜZERİNDEKİ ROLÜ

Öz

1830 yılında Fransa tarafından işgal edilen Cezayir, 1962 yılında
bağımsızlığını kazanabilmiştir. 132 yıl süresince Fransızların asimilasyon ve
cahilleştirme politikalarına maruz kalınmış ve bu duruma karşı direnen bir
toplum ortaya çıkmıştır. Ayrıca, Cezayir’in anadili olan Arapçanın
öğrenilmemesi ve dini olan İslam’dan vazgeçilmesi hususunda uğraşılmıştır.
Arapçanın yerine Fransızcanın öğrenilmesi istenmiş ve bu şekilde de kendi
benliklerinden daha kolay vazgeçebilecekleri düşünülmüştür. Bütün bunlar
yaşanırken Avrupa’dan ve Fransa’dan getirtilen insanlara Cezayir halkının sahip
olduğu mal ile mülk verilmiş ve Cezayir halkı hayatın hemen hemen her
kademesinde ikinci sınıf vatandaşlığa itilmiş, nitekim cahil bir toplum
yetiştirilmesi gayesi güdülmüştür. Ne yazık ki bu baskılara dayanamayan kimi
Cezayirliler kendi topraklarından göç etmek zorunda bile kalmıştır. Bu duruma bir
örnek vermek gerekirse Cezayirli ailelerin çocuklarını eğitim almaları adına
Tunus’ta yer alan Zeytûne Üniversitesi’ne göndermeleri hususu ifade edilebilir.
Dönemin şartları gözetildiğinde başta Tunus Zeytûne Üniversitesi’nin ve
Tunus’ta yer alan diğer eğitim kurumlarının Arap ülkelerinde gerçekten saygın
bir yeri vardı. Bu yüzden bu eğitim kurumları tercih edilirken aynı zamanda bu
öğrencilerin ülkelerine döndüklerinde Cezayir’in en önde şairleri ve edipleri
konumuna gelecekleri görülecektir. Cezayir edebi yaşamına baktığımızda ise
1907-1962 yılları arasında Cezayirliler, kendi ülkelerinde yazılarını
yayımlayabilecek bir dergi veya gazete bulamaz olmuşlardır. Fransız
ambargosuyla karşı karşıya olan bir ülke, içerisinde yaşadığı toplumsal hayatı
ve edebi yaşamı yansıtamaz olmuştur. Yazarların bu durum karşısındaki çözümleri
ise komşu ülke olan Tunus gazete ve dergilerine metinlerini göndermek olmuştur.
Söz konusu dergiler ve gazeteler sayesinde yaklaşık olarak 60 yıllık bir döneme
dair bilgi sahibi olabilmekteyiz. Bu çalışmada öncelikle Zeytûne Üniversitesi’nin
tarihine dair malumat verilmesinin ardından Cezayir’den Tunus’a çalışmalarını
gönderen âlimlerden ve Zeytûne Üniversitesi’ne okumaya giden öğrencilerinden ve
son olarak da Tunus gazetelerinde yer alan edebi ürünler hakkında bilgi
verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Cezayir Edebiyatı, Zeytûne Üniversitesi, Tunus Gazeteciliği, Kuzey Afrika, Sömürge

Kaynakça

• el-Basâ’ir Gazetesi, 20 Ekim 1936, s. 5.
• Câbirî, M.S. (1991) el-Edebu’l-cezairî fî Tunis: 1962-1990, Tunus, el-Muessesetu’l-Vataniyye li’l-Terceme ve’t-Tahkîk ve’d-Dirasât (Beytu’l-Hikme).
• Deniz, F. (1992) Cezayir Nereye: Geliyorum Diyen İslam Devrimi, İstanbul: Denge Yayınları.
• Gökgöz, T. (2018), Bağımsızlık Sonrası Cezayir’de Edebi ve Kültürel Çevre (1962-2016), İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Hizmetli, S. (1991) “Osmanlı Yönetimi Döneminde Tunus ve Cezayir’in Eğitim ve Kültür Tarihine Genel Bir Bakış”, (32, s. 15-16), Ankara, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi.
• Parıldı, M. (2010/1), “Fransız Sömürgeciliği Döneminde Kuzey Afrika’da Arap Dili ve Edebiyatına Genel Bir Bakış”, (18, s.117-120), Bilimname.
• Rakîbî, ‘A. (2009) el-Kıssatu’l-Cezâiriyyetu’l-Kasîra, Cezayir, Dâru’l-Kitâbi’l-‘Arabî.
• Yiğit, İ. “Zeytûne Câmii” DİA, (44, s. 381-383). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları
• Hanîf Helâylî. Sûretu Umer Rasim fî Cerîdeti Zû’l-Fikâr, (Çevrimiçi), https://www.researchgate.net/publication/306450064 01.04.2018.