GÖRSEL-İŞİTSEL MEDYADA MİZAH ÇEVİRİSİ: ICE AGE (BUZ DEVRİ) ANİMASYON FİLM SERİSİNİN TÜRKÇE VE ARAPÇA ALTYAZI ÇEVİRİLERİ

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 56, 107 - 137, 30.06.2023

Arife Eray

https://doi.org/10.32330/nusha.1251564

Cited By: 1

Öz

Teknolojinin ilerlemesi ile birlikte günümüzde görsel-işitsel ürünlerde artış görülmektedir. Bu sektörün ilerlemesi söz konusu alandaki çeviri ihtiyacını da ortaya çıkarmaktadır. Edebi eserlerin yanı sıra farklı bir alan olan görsel-işitsel çeviri kendi içerisinde çeşitli parametreler ve kurallara sahiptir. Görsel-işitsel çeviri ondan fazla yönteme sahip olmasına rağmen şemsiye niteliği taşıyan iki temel çeviri yöntemi altyazı ve dublajdır. Bu çalışmanın kapsamı Türkçe ve Arapça altyazı çevirileri ile sınırlıdır. Günlük hayatta hemen hemen her alanda varlığını gösteren mizah bu çalışmanın temelini oluşturmaktadır. Birçok bilim insanının mizah ile ilgili çeşitli tanımları bulunmasına rağmen henüz tek bir tanım üzerinde fikir birliğine varılamamıştır. Mizah özellikle görsel-işitsel ürünlerde yoğun olarak kullanılmaktadır. Birçok çeviribilimci görsel-işitsel ürünlerdeki mizahi sahneleri sınıflandırmak için çeşitli öneriler ortaya koymaktadır. Ancak dizi ve filmlerin yanı sıra animasyon filmlerindeki mizahi sahneleri sınıflandırmak için daha özel bir sınıflandırma yönteminin kullanılması gerekmektedir. Bu bağlamda Ice Age (Buz Devri) animasyon film serisindeki mizah içerikli sahneler, Isabel Pascua ve Bernadette Rey-Jouvin’in mizah sınıflandırması bağlamında kategorize edildikten sonra elde edilen verilerin Türkçe ve Arapça altyazı çevirileri Jorge Díaz-Cintas ve Aline Remael’in altyazı çeviri stratejileri kapsamında betimleyici bir şekilde değerlendirilmektedir. Söz konusu mizah sınıflandırması bağlamında dilbilimsel referansların animasyon filminde yoğun olarak kullanıldığı ve altyazı çeviri stratejilerinden birebir çeviri stratejisinin ön plana çıktığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Görsel-İşitsel Çeviri, Altyazı, Mizah Sınıflandırmaları, Animasyon, Arapça., Görsel-İşitsel Çeviri, Altyazı, Mizah Sınıflandırmaları, Animasyon, Arapça.

Humor Translation in Audiovisual Media: Turkish and Arabic Subtitles of Ice Age Animated Film Series

Öz

With the improvement of technology, there is an increase in audiovisual products. The improvement of this sector also creates the need for translation in this field. In addition to literary works, audiovisual translation, which is a different field, has its own parameters and rules. Although there are more than ten methods of audiovisual translation, the two main translation methods are subtitling and dubbing. The content of this study is limited to Turkish and Arabic subtitle translations. Humor, which shows its presence in every field in daily life, forms the basis of this study. Although many scientists have various definitions of humor, no agreement has yet been achieved on a single definition. Humor is used especially intensively in audiovisual products. Many translation scholars have proposed various classifications for humorous scenes in audiovisual products. However, in order to classify humorous scenes in animated films as well as TV series and movies, a more specific classification method should be used. In this sense, after the humorous scenes in the Ice Age animated film series are categorized using Isabel Pascua and Bernadette Rey-Jouvin’s humor classification, the Turkish and Arabic subtitle translations of the data obtained are evaluated descriptively using Jorge Díaz-Cintas and Aline Remael’s subtitle translation strategies. In the context of this humor classification, it is seen that linguistic references are used extensively in the animated film and the literal translation strategy comes to the fore among subtitle translation strategies.

Anahtar Kelimeler

Audiovisual Translation, Subtitle, Classifications of Humor, Animation, Arabic., Audiovisual Translation, Subtitle, Classifications of Humor, Animation, Arabic.

Kaynakça

• Antonini, R. (2005). The perception of subtitled humour in Italy. Humour. International Journal of Humour Research 18(2): 209–225.
• Bassnett, S. (2002). Translation studies. New York: Routledge.
• Brotons, M. L. N. (2017). The translation of audiovisual humour. The case of the animated film Shark Tale (El Espantatiburones). MonTI. Monografías de Traducción e Interpretación, (9), 307-329.
• Chaume, F. (2012). Audiovisual translation: dubbing. Manchester: Routledge.
• Chiaro, D. (2010). “Translation and humour, humour and translation” ed. Delia Chiaro. Translation, Humour and Literature: TranslatioFn and Humour Volume 1. Bloomsbury Publishing. 1- 29.
• Chiaro, D. (2009). Issues in audiovisual translation. Jeremy Munday (ed.), Translation Studies. Padstow: Routledge.
• Chiaro, D. (2013). Audiovisual translation. Chapelle, C. (Ed.) The encyclopedia of applied linguistics. Malden, MA: Wiley-Blackwell. 290-295.
• Delabastita, Dirk. (1989). “Translation and Mass-Communication: Film and T.V. Translation as Evidence of Cultural Dynamics”. Babel 35 (4): 193–218.
• Díaz Cintas, J., Remael, A. (2014). Audiovisual Translation: Subtitling. Manchester: St.
• Doğan, Y. (2004). Hz. Peygamber ve mizah. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8(2), 191-203.
• Eray, A. (2023). Görsel-işitsel çeviride mizah: Ice Age animasyon film serisinin Türkçe ve Arapça altyazı çevirileri. Doktora Tezi, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. Ankara.
• Fuentes, A. (2001). La recepción del humor audiovisual traducido: estudio comparativo de fragmentos de las versiones doblada y subtitulada al español de la película Duck Soup, de los hermanos Marx. [Doktora Tezi. University of Granada]
• González Vera, M. P. (2015). When Humour Gets Fishy: The Translation of Humour in Animated Films. Audiovisual Translation: Taking Stock, 123-139.
• Gottlieb, H. (1992) "Subtitling. A new University Discipline." Dollerup & Loddegaard (ed.), Teaching Translation and Interpreting: Training, Talent and Experience, Amsterdam and Philadelphia: John Benjamins Publishing Company, ss. 161-170.
• Gottlieb, H. (1998). Subtitling. Routledge encyclopedia of translation studies, 244-248.
• Gottlieb, H. (2001). Subtitling: Visualizing filmic dialogue. In L. Garcia & A. M. Pereira Rodriguez (Ed.), Traducción subordinada (II): El subtituolado (ss. 85–110). Vigo, Spain: Servicio de la Univeridad de Vigo.
• Gottlieb, H. (2004). Screen Translation: Seven Studies in Subtitling, Dubbing and Voice-Over, Copenhagen. Centre for Translation Studies, Department of English.
• Ioppi Chile, Daniela. (1999) “The sitcom revisited: the translation of humor in a polysemiotic text.” Cadernos de Traduçao 1:4, ss. 167-204.
• İbn Manzûr. (2014). Lisânu'l-Arab (Vol. 13): Beyrut: Dâr Sâdir.
• Martínez-Sierra, J. J. (2006). Translating audiovisual humour. A case study. Perspectives: Studies in Translatology, 13(4), 289-296.
• Matkivska, N. (2014). Audiovisual translation: Conception, types, characters’ speech and translation strategies applied. Kalbų studijos, (25), 38-44.
• Mencütekin, M. (2009). Film Alt Yazısı Çevirisi Esasları Ve Türkiye'de Popüler Uygulama Örnekleri. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (22), 197-214.
• Nilsen, Don L. F. (1989). “Better than the Original: Humorous Translations that Succeed”. Meta 34 (1): 112–124.
• Norrick, Neal R. (1993). Conversational Joking: Humour in Everyday Talk. Bloomington: Indiana University Press. Okyayuz, A. Ş. (2016). Altyazı Çevirisi. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Palmer, J. (1994). Taking Humour Seriously. London and New York: Routledge.
• Pascua, I., Bernadette Rey-J. (2010). “Traducir el humor en la LIJ. Menuda gracia!”, ANILIJ ve VARIA (ed.) El Humor en la Literatura Infantil y Juvenil. Cádiz: ANILIJ, 399-408.
• Poyatos, F. (1995). Paralanguage and extrasomatic and environmental sounds in literary translation: Perspectives and problems. TextconText 1. 25-45
• Pym, A., Shlesinger, M., Simeoni, D. (Ed.). (2008). Beyond descriptive translation studies: Investigations in homage to Gideon Toury. Amsterdam: John Benjamins Publishing.
• Raphaelson-West, Debra S. (1989) "On the Feasibility and Strategies of Translating Humor." In Meta, 34(1). Special Issue on Humor and Translation, ss. 128-141.
• Samovar, Larry A. & Richard E. Porter (ed.). (1997). Intercultural Communication. New York: Wadsworth & Peter Lang.
• Sarıkaya, M. (2020). Modern Arap Şiirinde Alay ve Sosyal Eleştiri Halementîşî. İstanbul: Akdem Yayınları.
• Vázlerová, V. (2011). Issues in audiovisual translation with focus on humour. (Yayınlanmamış Lisans Tezi). Palacky Üniversitesi, Çek Cumhuriyeti.
• Zabalbeascoa, P. (1996). Translating jokes for dubbed television situation comedies. The translator, 2(2), 235-257.
• Zolczer, P. (2016). Translating humour in audiovisual media. The European Journal of Humour Research, 4(1), 76-92.