Kırsal Alan Yerel Kimliklerinin Oluşum ve Gelişimine İç ve Dış Dinamiklerin Etkisi: Babayakup Köyü Örneği

Yıl 2020, Cilt: 15 Sayı: 4, 113 - 128, 27.10.2020

Begüm Demiroğlu , Bahtiyar Eroğlu Fatih Semerci

Öz

Yerleşim morfolojisi çalışmalarının yoğunluklu olarak kentsel ölçekte yapılmasına karşın kırsal yerleşim yerlerinin de benzer kurulum dinamiklerine sahip olduğu fakat üzerine yapılan herhangi çalışmanın olmadığı görülür. Çalışmada amaç yerleşim morfolojisinin analizinde kullanılan dinamikler ile belirli zaman sürecinde kırsal bölge yerleşimindeki değişim/dönüşümleri ortaya çıkarmak, iç ve dış müdahaleleri tanımlayıp mevcut alan kimliğine etkisini ortaya koymak ve kırsal bölgenin ilk kurulumundan günümüze dek kimliğindeki değişim/dönüşüm ve olası öngörüleri ortaya çıkarmaktır. Bu çalışma kapsamında Ankara ili, Polatlı ilçesi köylerinden(mahalle) olan Babayakup köyü kırsal yerleşim özelliklerini taşıması ve zamanla iç/dış müdahalelerle kimliğindeki değişimlerin okunabilir olması nedeniyle çalışma için örnek alan olarak seçilmiştir. Araştırmada; çalışılacak alanın hava fotoğrafları, parselleri, yerinde incelemeler, sözlü görüşmeler, kaynak taramaları, bilgisayar programları doğrultusunda düzenlenmiştir. Tüm verilerin belirlenen matris içerisine kronolojik sırayla yerleştirilmesi yapılmış, sonrasında karşılaştırmalı analizleri ile bulgular elde edilmiştir. Çalışma sonucunda bölgenin tespit edilen zaman aralıklarında, kimliğindeki değişim/dönüşümleri okunurken, bölgenin geçirmiş olduğu farklılaşma sürecine bakılarak gelecek yıllar için de öngörüler oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kırsal Kimlik, Kırsal Mimari, Morfoloji, Katmanlaşma, Yerleşim Dinamikleri

Kaynakça

• Conzen, M.R.G., (2004). Thinking About Urban Form: Papers on Urban Morphology. 1932-1998. Peter Lang. Volume 304.
• Aran, S., (1977). Peyzaj Mimarisi: Temel Prensipleri, 635. Cilt, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Gül, A., (2000). Peyzaj-İnsan İlişkisi ve Peyzaj Mimarlığı, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. (1):97-114.
• Birik, M., (2011), Kentsel Mekanın Değişim Sürecinde Transformasyon ve Deformasyon, Doktora Tezi, Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı, Kentsel Tasarım Programı, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimar Sina Güzel Sanatlar Üniversitesi.
• TDK, 2018., (2020). Güncel Türkçe Sözlük, 2018. T.C. Başbakanlık Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu. Https://Sozluk.Gov.Tr/ Erişim Tarihi: 03.09.2020.
• Ertürk, H., (1996). Sürdürülebilir Kentler. Yeni Türkiye Habitat II Özel Sayısı, Yeni Türkiye Medya Hizmetleri, Ankara, 2(8):174–178.
• Lukez, P., (2007). Suburban Transformations. Princeton Architectural Press, New York, 651:26-28.
• Ilgın, C. ve Hacıhasanoğlu, O., (2006). Göç–Aidiyet İlişkisinin Belirlenmesi İçin Model: Berlin/Kreuzberg Örneği, İtüdergisi/A, Cilt:5, Sayı:2, Kısım:1, Ss.59-70.
• Özhancı, E. ve Yılmaz, H., (2017). Görsel Peyzaj Kalite Değerlendirmelerinde Kalite Göstergelerinin Mekansal Yansımaları, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi XLIII, 2017/2, Ss.157-173.
• ROSSİ, A. (2006). Şehrin Mimarisi, (Çev.) Nurdan Gürbilek, Kanat Kitap, İstanbul, sf,21.
• Erdem, M., (2012). Kırsal Yerleşim Peyzaj Kimlik Özelliklerinin Tespiti, Korunması ve Geliştirilmesine Yönelik Değerlendirme Matrisi Önerisi, Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, İstanbul.
• Lynch, K., (2010). Kent İmgesi (Çev.). İrem Başaran, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Demiroğlu, B., (2020). Ankara Polatlı Bölgesindeki Kırsal Yerleşim Yerlerinin Oluşum ve Gelişim Analizi, Doktora Tezi (Tez Aşamasında Devam Etmekte). Konya Teknik Üniversitesi, Lisans Üstü Eğitim Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Konya.
• Erdoğan, A., (2013). Polatlı Tarih ve Kültür Atlası, Ankara: Polatlı Belediye Başkanlığı Eğitim ve Kültür Müdürlüğü Kültür Yayınları.
• Google Earth, (2020). Uydu Fotoğrafları. (39°35'40.02"K 32°24'10.32"D).
• HGM, (2019). Harita Genel Müdürlüğü Arşivleri, Ortofoto ve Hava Fotoğrafları.