Sağlık Çalışanlarının Yaşadığı İş Kazaları ve İlişkili Faktörler

Yıl 2020, Cilt: 15 Sayı: 4, 123 - 132, 26.10.2020

Gözde Aygün , Safiye Ozvurmaz

Öz

Bu çalışma sağlık çalışanlarının yaşadığı iş kazaları ve ilişki faktörlerini belirlemek amacıyla yapılmış kesitsel bir çalışmadır. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Uygulama ve Araştırma Hastanesi’nde görev yapan 610 sağlık çalışanı araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak 40 soruluk anket formu ve Öztürk ve Babacan (2012) tarafından geliştirilen Hastanelerde İş Güvenliği Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde Pearson Chi-Square, Fisher’s Exact testleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda sağlık çalışanlarının yaş ortalaması 29.11±6.11 olarak saptanıp, iş kazası sayısının 2.51±1.84 olduğu saptanmıştır. Sağlık çalışanları Hastanelerde İş Güvenliği Ölçeği’nden ortalama 131.48±36.18 puan almıştır. Sağlık çalışanlarında vardiyalı çalışanların çalışmayanlara göre, fazla mesai yapanların yapmayanlara göre iş kazası geçirme oranı daha yüksek bulunmuştur. Ameliyathane ve acilde çalışan sağlık çalışanlarında iş kazası oranı yüksek görülmektedir. İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi alan sağlık çalışanlarının iş kazası geçirme oranı almayanlara göre daha düşük bulunmuştur. Bu sonuçlar doğrultusunda farklı örneklem gruplarında iş kazaları ve ilişkili faktörlerin değerlendirilmesi; risk gruplarına yönelik eğitim aktivitelerine yer verilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

İş Sağlığı, Mesleki Kazalar, Sağlık Çalışanı, İş Güvenliği, İş Kazaları

Destekleyen Kurum

Aydın Adnan Menderes Üniversitesi- Sağlık Bilimleri Fakültesi

Proje Numarası

HF-18017

Kaynakça

• Kahya, E. ve Özkar, D., (2014). İş Güvenliği (2. Baskı). Eskişehir, Esogü Yayın.
• Dizdar, N.E., (2001). Kaza Sebeplendirme Yaklaşımları. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, Temmuz, 21-29.
• Cankurt, M.Z., (2007). İşyeri Çalışma Sistemi ve İşyeri Fiziksel Faktörlerinin İş Kazaları Üzerindeki Etkisi. TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi: 20(6), 21(1), 80-104.
• Meydanoğlu, A., (2013). Sağlık Çalışanlarının Sağlığı ve Güvenliği. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi. 2(3):193-197.
• Şirzai, H., Doğu, B., Erdem, P., Yılmaz, F. ve Kuran, B., (2015). Hastane Çalışanlarında İşe Bağlı Kas İskelet Sistemi Hastalıkları. Şişli Etfal Hastanesi Tıp Bülteni, Ankara. 2(49):135-140.
• Serin, G. ve Çuhadar, M.T., (2015). İş Güvenliği ve Sağlığı Yönetimi Sistemi, SDÜ Teknik Bilimler Dergisi. 5(2):44-59.
• Erci, B., (2016). Halk Sağlığı Hemşireliği. Anadolu Nobel Tıp Evleri, Elazığ.
• Kavuncubaşı, Ş. ve Yıldırım, S., (2010). Hastane ve Sağlık Kurumları Yönetimi. Siyasal Kitapevi, Ankara, 35.
• Bilir, N., (2016). İş Sağlığı ve Güvenliği, Güneş Tıp Evleri, Ankara, 371.
• Gürer, A., (2018). Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Güvenliği. Journal of Healt Services and Education. 2(1):9-14.
• Cebeci, H., (2013). Hastanelerde İş Kazaları ve Çalışan Güvenliği: Karabük Şehir Merkezi Örneği. Uluslararası İşletme ve Yönetim Dergisi. 1(1):62-82.
• T.C. Resmi Gazete, İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Risk Grupları Listesi Tebliği. 13 Nisan 2004, Sayı:25432.
• Devebakan, N., (2008). Sağlık Çalışanlarında İş Sağlığı ve Güvenliği. Türkiye Sağlık İşçileri Sendikası, Ankara, 131-115.
• WHO, Guideline on theuse of safety-engineer edsyringes for intramuscular, intradermaland subcutaneous injections in health-caresettings. file:///C:/Users/User/Downloads/9789241549820-eng.pdf (24.02.2020).
• Akgün, S., (2015). Sağlık Sektöründe İş Kazaları. Health Care Academician Journal. 2:67-75.
• Başoğlu, N.I.T., (2016). Devlet Hastanelerinde Hemşirelerde İş Kazalarının Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Zonguldak.
• Cooke, C.E. and Stephens, J.M., (2017). Clinical, Economic, Andhumanisticburden of Needlestick Injuries in Healthcareworkers. Med Devices (Auckl). 29(10):225-235.
• Yorulmaz, M., Evirgen, H. ve Yıldız, A., (2017). Kesici Delici Alet Yaralanma Oranı Değerlendirilmesi: Bir Kamu Hastaneler Örneği. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 6:245-254.
• Evik, G., Uslu ,M., Kaya, Ş., Gülsün, Ş. ve Dede, G., (2015). Diyarbakır Gazi Yaşargil Eğitim ve Araştırma Hastanesi Sağlık Çalışanlarında Kesici Delici Alet Yaralanmalarının Değerlendirilmesi. Mediter J InfectMicrob Anti Microb, 4-9.
• Dikmen, A.U., Medeni, V., Uslu, İ. ve Ayran, S., (2014). Ankara’da Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan Sağlık Personelinin Geçirdiğini İfade Ettiği İş Kazalarının Değerlendirilmesi. Mesleki Sağlık ve Güvenlik dergisi. Temmuz-Ağustos-Eylül, 22-29.
• İzgi, C. ve Türkmen, Ö.H., (2012). Akdeniz Üniversitesinde Taşeron Sağlık İşçilerinin İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Durumu Tespit. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi. 10(3):160-173.
• Cebeci, H. , (2013). Hastanelerde İş Kazaları ve Çalışan Güvenliği: Karabük Şehir Merkezi Örneği. Uluslararası İşletme ve Yönetim Dergisi. 1(1):62-82.
• Yazar, S. , Yücetaş, U., Özkan, M. ve Zülcan, S., (2016). Sağlık Çalışanlarının Delici Kesici Aletler ile Gerçekleşen Yaralanma Deneyimleri ve Yaralanmaya Yönelik Alınacak Tedbirler. İstanbul Med. 17:5-8.
• Sohn, J.W. , Kim, B., and Han, S., (2006). Mental Health of Healthcare Workers Whoex Perience Need Lestick and Sharps İnjuries. J OccupHealth, 48(6):474-9.
• Soylu, Ö. , Erboy, F., Örnek, T., Atalay, F., Altınsoy, B., Tanrıverdi, H., Uygur, F. ve Tor, M., (2014). Tıp Fakültesi Hastanesinde Çalışan Hemşire ve Araştırma Görevlisi Doktorlarda Horlama ve Obstrüktif Uyku Apne Sendrom Sıklığının Araştırılması. Pulmonol. 16:105-109.
• Ceylan, C., (2009). Hastanede Çalışan Hemşirelerin Bildirimlerine Dayalı İş Kazalarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir. 66.
• Karaer, G. ve Özmen, D., (2016). Sağlık Çalışanlarının İş Güvenliği: Devlet Hastanesi Örneği. Türkiye Klinikleri. 8(4):306-316.
• Öztürk, H., Babacan, E. ve Anahar, E,Ö., (2012). Hastanede Çalışan Sağlığı Personelinin İş Güvenliği. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Üniversitesi. 1(4):252-268.
• Barunkaya, B., Topal, K., Eroğlu, G. ve Gerklioğlu, Ç., (2017). Sağlık Çalışanlarının Çalışan Güvenliği Uygulamalarında Memnuniyetleri ve İş Sağlığı Güvenliği Kanunu Hakkındaki Bilgi Düzeyleri, Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 13, 1-17.