Türkiye’de 2010 ve 2019 Yılları Arasında Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Fakülte Dergilerinde Yayınlanan Çevre Sağlığı İle İlgili Makalelerin Değerlendirilmesi

Yıl 2021, Cilt: 16 Sayı: 1, 1 - 8, 18.01.2021

Belgin Yıldırım , Ayla Aykaç Koçak

Öz

Tanımlayıcı ve retrospektif tipteki bu araştırma Türkiye’de 2010-2019 yılları arasında hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Fakültesi dergilerinde yayınlanan hemşirelik alanında çevre sağlığı ile ilgili çalışmaları analiz etmek amacı ile yapılmıştır. Bu çalışmada; Scholar Google, DergiPark ve Türk Medline Ulusal Sağlık Bilimleri- Süreli Yayınlar veri tabanından hemşirelik ve sağlık bilimleri fakülte dergilerine ulaşılmıştır. Her bir hemşirelik dergisinin web sayfası ve çevrimiçi arşivleri ziyaret edilerek dergilerin 2010-2019 ciltleri ve sayıları “hemşirelik, çevre, çevre sağlığı” anahtar kelimeleri kullanılarak kapsamlı bir şekilde araştırılmıştır. Araştırmanın evrenini oluşturan 6808 çalışmaya ulaşılmıştır. Ulaşılan çalışmalar araştırmacılar tarafından incelenmiş ve konuyla ilgili olmayan çalışmalar ve tam metnine ulaşılamayan çalışmalar çıkarıldığında kalan 25 araştırma makalesi çalışmanın örneklemini oluşturmuştur. Makalelerin yayın türünün en fazla araştırma makalesi, tanımlayıcı ve en fazla iki yazarlı olduğu, veri toplama aracı olarak çoğunlukla soru formunun kullanıldığı, çalışılan konular çoğunlukla çevre sağlığı (çevresel bilgi, tutum ve duyarlılık, yaklaşımlar) ve gürültü ile ilgili olarak bulunmuştur. Araştırma, hemşirelik alanında çevre sağlığı ile ilgili çalışmaların son yıllarda arttığını ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Hemşirelik, Sağlık, Çevre, Çevre Sağlığı, Çevre Sağlığı Hemşireliği

Kaynakça

• WHO, (2017). Preventing Disease Through Healthy Environments A Global Assessment of the Burden of Disease from Environmental Risks. https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/204585/9789241565196_eng.pdf?sequence=1&isAllowed=y (Erişim Tarihi: 01.06.2020).
• WHO, (2019). Healthy Envıronments For Healthıer Populatıons: Why Do They Matter, And What Can We Do? https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/325877/WHO-CED-PHE-3DO-19.01-eng.pdf?ua=1 (Erişim Tarihi: 19.05.2020).
• WHO, (2016). Preventing disease through healthy environments. file:///C:/Users/aaa_a/Desktop/%C3%87evre%20Sa%C4%9Fl%C4%B1%C4%9F%C4%B1nda%20Literat%C3%BCr%20De%C4%9Ferlendirme/WHO%202017.pdf (Erişim Tarihi: 19.05.2020).
• Güler, Ç. ve Akın, L., (2015). Halk Sağlığı Temel Bilgiler 2. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
• Karahan, O.G., (2012). Hemşirelik Eğitiminin Öğrencilerin Çevreye Yönelik Tutumlarına Etkisi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 3:27-38.
• Libster, M., (2008). Elements of Care; Nursing Environmental Theory in Historical Context. Holistic Nursing Practice, 22(3):160-170.
• Bahar, Z. ve Aydoğdu, G.N., (2015). Çevre, Sağlık, Araştırma ve Hemşirelik. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 8(2):119-122.
• Özsoy, A.S. ve Şimşek, G.H., (2018). Hemşirelik Uygulamalarına Yön Veren Uluslararası Hemşirelik Kuruluşlarının Çevre Sağlığı Yaklaşımları. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 21(1):51-59.
• Selçuk, K.T., Mercan, Y. ve Çevik, C., (2016). Hemşirelik Bölümü Öğrencilerinde Çevresel Risk Algısı ve İlişkili Etmenler. Uluslararası Hakemli Hemşirelik Araştırmaları Dergisi, 7:116-135.
• Canadian Nurses Association, (2017). Nurses and Environmental Health. https://cna-aiic.ca/-/media/cna/page-content/pdf-en/nurses-and-environmental-health-position-statement.pdf (Erişim Tarihi: 17.05.2020).
• Leffers, J., Smith, M.C., Huffling, K., McDermott-Levy, R., and Sattler, B., (2016). Environmental Health in Nursing. file:///C:/Users/aaa_a/Downloads/EnvironmentalHealthinNursing.pdf (Erişim Tarihi: 02.06.2020).
• Çavuşoğlu, F., Altay, B., Nuriyeva, G. ve Öngör, B., (2017). İlköğretim Öğrencilerinin Çevre Bilgi ve Tutumlarının Değerlendirilmesi. Anadolu Hem Sağ Bil Derg, 20(4):254-259.
• Pope, A.M., Snyder, M.A., and Mood, L.H., (1995). Nursing, Health, and the Environment. Washington, DC: Institute of Medicine, National Academy Press.
• Polivka, J.B. and chaudry V.R., (2018). A Scoping Review of Environmental Health Nursing Research. DOI: 10.1111/phn.12373 file:///C:/Users/aaa_a/Downloads/phn.12373.pdf (Erişim Tarihi: 17.05.2020).
• Güler, N., Karagözoğlu, Ş., Güler, G., Kocataş, S. ve Gündoğdu, A.N., (2017). Türkiye’de 2006 ve 2010 Yılları Arasında Hemşirelik Dergilerinde Yayınlanan Makalelerin Değerlendirilmesi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 19(1):48-59.
• Ünsal, A. ve Sökmen, S., (2011). Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisinin Makale ve Yazar Özellikleri. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(4):10-16.
• Kantek, F., Kurnaz, H. ve Yeşilbaş, H., (2019). Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisinin Bibliyometrik Analizi, 3(6):229-237 doi:10.5222/SHYD.2019.32559.
• Karatay, G. ve Emiroğlu, O.N., (2006). Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi’nin Makale ve Yazar Özellikleri Açısından Değerlendirilmesi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 1(2):59-69.
• Ergül, S., Ardahan, M., Temel, A.B. ve Yıldırım, B.Ö., (2010). Bibliometric Review of References of Nursing Research Papers During the Decade 1994–2003 in Turkey. International Nursing Review, 57:49–55.
• Kumar, S., (2015). Co-authorship Networks: a Review of the Literature. Aslib Journal of Information Management, 67(1):55-73. https://doi.org/10.1108/AJIM-09-2014-0116.
• Yücedağ, M. ve Baksi, A., (2019). Sağlık Çalışanlarının Tıbbi Atık Uygulama Durumlarının İncelenmesi. Turkiye Klinikleri J Nurs Sci, 11(1):52-67.
• Turan, N., Özdemir, A.G., Kaya, H., Aştı, A.T., Aksel, G. Ve Yılmaz, A., (2019). Hemşirelik Öğrencilerinin Tıbbi Atık Yönetimine İlişkin Bilgi Düzeyleri. Ordu Univ J Nurs Stud, 2(1):11-21.
• Hiçdurmaz, D., Seyman, Ç.C., Başaran, S., Şahin, N.E. ve Çelik, Ş.S., (2019). Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi’nde Yayınlanan Yazıların Özelliklerinin Geriye Dönük Olarak İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 37–53.
• Ünsal, A. ve Ergül, N., (2010). Türkiye’deki Hemşirelik Araştırmalarında Kullanılan Veri Toplama Araçları. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 3(7):433-438.