TOZALTI KAYNAĞIYLA BİRLEŞTİRİLMİŞ API X52 ÇELİĞİNİN MİKROYAPI VE MEKANİK ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2018, Cilt: 13 Sayı: 1, 1 - 8, 20.01.2018

Zakir Taş

Öz

Mukavemet ve tokluk
özellikleri açısından büyük çaplı borulara olan talep giderek yükselmektedir.
Doğal gaz ve petrol boru hattı projelerinde kullanılan çeliklerin kalitesi ve
mekanik dayanım değerleri gittikçe artmaktadır. Günümüzde akma değerleri düşük
çelikler yerine, yüksek mukavemetli çelikler kullanılmaktadır. Termomekanik
haddelenmiş mikroalaşımlı çeliklerden kaynakla birleştirilerek üretilen bu
borular mekanik özellikler bakımından yüksek mukavemet, düşük darbe geçiş
sıcaklığı ve iyi kaynaklanabilme özellikleri ile kullanım esnasında çalışma
şartlarına oldukça dayanımlı malzemeler konumuna gelmişlerdir. Bu çalışmada X52
çeliğinin kaynak öncesi ve kaynak sonrası mikroyapı ve mekanik özellikleri
araştırılmış, kaynak bölgesinin etüdü yapılmıştır. Kaynaklama işlemi tozaltı
kaynak yöntemiyle yapılmıştır. Mekanik özellikler çekme, çentik darbe, bükme ve
sertlik ölçümleri ile belirlenirken, mikroyapılar optik ve tarama elektron
mikroskobunda incelenmiştir. Kaynak bölgesinin tahribatsız muayenesinde ise radyoskobik
ve ultrasonik yöntemler kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

ITAB, Kaynaklanabilirlik, Tozaltı Kaynak Yöntemi, Kaynak Dikişi, Yüksek Mukavemetli Çelikler

Kaynakça

• 1. Engl, B. und Fuchs, A., (1981). Möglichkeiten Einer Zusatzlichen Zahigkeitssteigerung an TM-gewalzten Warmbreitband für Grossrohre. Stahl u. Eisen, 25-31.
• 2. Ada, H., (2006). Petrol Boru hatlarında Kullanılan Boruların Kaynaklanması İşleminde Meydana Gelen Kaynak Hatalarının Araştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• 3. Mahmutoğlu, M.Z., (2003). %0.03 Nb ve %0.05 V’lu bir Boru Hattı Çeliğinde Mikroyapı-Mekanik Özellikler Karakterizasyonu, Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• 4. Bal, E., (2012). Doğal Gaz Boru Hatları İçin Yüksek Gerilimli Kaynak Ana Malzemesi Teknolojisinin Geliştirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• 5. Gençkan, H.D., Bal, E., Şahin, F.Ç., Taptık, İ.Y. ve Koçak, M., (2013). Orbital Kaynak Teknolojisi Kullanılarak Kaynak Edilen X65 ve X70 Çelik Boruların Mekanik ve Mikroyapı Özelliklerinin İncelenmesi, Makine Teknolojileri Elektronik Dergisi, Sayı 4, 45-56.
• 6. Karaman, N., Gülenç, B. ve Durgutlu, A., (2005). Tozaltı Kaynak Yöntemi ile Kaynaklanan Düşük Karbonlu Çeliklerde Serbest Tel Uzunluğunun Etkisinin Araştırılması, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi 18(3):473-480.
• 7. Akay, A.A., Kaya, Y. ve Kahraman, N., (2013). Tozaltı Ark Kaynak Yöntemi ile Birleştirilen X60, X65 ve X70 Çeliklerinin Kaynak Bölgesinin Etüdü. Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi 3(2):34-42.
• 8. Boese, U. und Ippendorf, F., (2001). Das Verhalten der Stähle bei Schweißen, Teil II: Anwendung, DVS Verlag GmbH, Düsseldorf.
• 9. Qiu, H. and Kawguchi, Y., (2003). Strength und Deformability of Welded Joints of 780 MPa Grade Steel Plates, Materials Science and Engineering A, 22-28.
• 10. Schulze, G., Krafka, H., und Neumann, P., (1996). Schweisstechnik. VDI Verlag GmbH, Düsseldorf.
• 11. Marfels, W. und Orth, L., (1997). Der Gasschweißer, Band 1. DVS-Verlag, Düsseldorf.
• 12. Eryürek, I.B., (2007). Çelikler İçin Örtülü Elektrot Seçimi. Askaynak, İstanbul.
• 13. Kim, J.H., Oh, J.J., Hwang, I.S., Kim, D.J., and Jeong, T., (2001). Fracture Behavior of Heat-effected Zone in Law Alloy Steels. Journal of nuclear Materials, 132-139.
• 14. Abson, D.J., (2005). The Influence of Ti and Al on the Toughness and Creep Rupture Strength of Grade 92 Steel Weld Metal, TWI Confidential Members Report No:883.
• 15. Taş, Z., (2017). Mechanical Properties of Pipeline Steel Welds, Materials Testing, 295-301.