MUL.APIN: Content, Purpose and Prophecies

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 1, 47 - 63, 24.03.2024

Harun Duman

https://doi.org/10.33469/oannes.1351612

Öz

Ancient Mesopotamian people conducted celestial studies with a focus on the sky. These investigations originated with the Sumerians and were further developed systematically by the Babylonians. Individuals of that era interpreted celestial movements as messages from the gods, assigning the names of their deities to each planet. Additionally, they scrutinized the movements of stars and constellations in the sky, documenting their findings in a text known as MUL.APIN (Plow Star). The primary objective was to ascertain the initial birth and sunset dates of celestial bodies. The writing of MUL.APIN commenced in the 8th and 7th centuries BC and continued until the 3rd and 2nd centuries BC.
The contents of MUL.APIN predominantly revolve around stars and their movements, with a particular focus on the seven visible planets. Each of these planets was associated with their respective chief deities: Jupiter with Marduk, Venus with Išhtar, Mars with Nergal, Saturn with Ninurta, Nabu with Mercury, Šhamašh with the Sun, and Sin with the Moon. Moreover, they divided the sky into three sections, naming each after their principal gods, and arranged the stars and constellations along these celestial paths. They also conducted intercalation by observing the stars. Later in the text, instructions were provided on how to determine the precise time of day using a shadow clock, along with information on the utilization of water clocks. The concluding chapters delved into prophecy based on celestial observations. According to the beliefs of that era, the gods communicated their messages through planetary movements, giving rise to the phenomenon of celestial prophecy, with formulas such as “If X happens, Y will be obtained.”

Anahtar Kelimeler

MUL.APIN, Sky, Planet, Constellations, Prophecy

MUL.APİN: İçeriği, Amacı ve Kehanetler

Öz

Eski Çağ Mezopotamya insanı, gökyüzüne önem vererek göksel incelemeler yapmıştır. Bu incelemeler Sümerlerden başlayarak Babillilerle birlikte sistematik bir hâl almıştır. Dönemin insanı, gökyüzündeki cisimlerin hareketlerini tanrılardan bir mesaj olarak algılamış ve her bir gezegene tanrılarının isimlerini vermişlerdir. Gökyüzündeki yıldız ve takımyıldızlarının da hareketlerini incelemişler ve elde ettikleri kayıtları MUL.APİN (Saban Yıldızı) adlı metne kaydetmişlerdir. Buradaki amaç, gök cisimlerinin ilk doğuş ve batış tarihlerini belirlemek olmuştur. MUL.APİN’in yazım aşaması MÖ 8. ve 7. yüzyıllarda başlayarak MÖ 3. ve 2. yüzyıllara kadar sürmüştür.
MUL.APİN’in içeriği genel olarak yıldızlar ve hareketleri ile alakalı olsa da bunun yanında gözle görülebilen yedi gezegen üzerinde de durulmuştur. Bu gezegenlerin her birine en önemli tanrılarının isimlerini vermişlerdir. Buna göre Jüpiter/Marduk, Venüs/İštar, Mars/Nergal, Satürn/Ninurta, Nabu/Merkür, Šamaš/Güneş ve Sin/Ay olmuştur. Ayrıca gökyüzünü üç bölüme ayırarak her birine en önemli tanrılarının isimlerini vermişler ve bu göksel üç yola yıldızlar ve takımyıldızlarını yerleştirmişlerdir. Yine bu gözlemledikleri yıldızlara bakarak interkalasyon işlemi de yapmışlardır. Metnin ilerleyen bölümlerinde bir gölge saatinde günün tam saatinin nasıl elde edileceği üzerinde durulmuştur. Bunun yanında su saatinin kullanımı ile ilgili de bilgi verilmiştir. Son bölümlerde ise göksel cisimlere bakarak kehanet yapmışlardır. O dönemin insanına göre tanrılar, mesajlarını gezegenlerin hareketleri ile de bildiriyorlardı. Böylelikle göksel kehanet olgusu ortaya çıkmış ve kehanet yaparken; “Eğer X olursa, Y elde edilir” gibi bir formül kullanmışlardır.

Anahtar Kelimeler

MUL.APİN, Gökyüzü, Gezegen, Takımyıldızları, Kehanet

Teşekkür

Prof. Dr. Hasan Ali Şahin, Prof. Dr. İrfan Albayrak, Doç. Dr. Muhammet Fazıl himmetoğlu ve Dr. Öğr. Gör. Ahmet Selim Baysal'a fikirleri için teşekkür ederim.

Kaynakça

• BAIGENT, M., 2015. Astrology in Ancient Mesopotamia: The Science of Omens and the Knowledge of Heavens, Simon and Schuster, New York.
• BARTON, T., 1994. Ancient Astrology, Routledge Press, London.
• BAYSAL, A. S., 2018. “Mezopotamya Astrolojisinin Doğuşu, Gelişimi ve Kaynakları”, The Journal of Academic Social Science, 65/6 ss. 461–475.
• BLACK, J. - GREEN, A., 2003. Mezopotamya Mitolojisi Sözlüğü: Tanrılar İfritler Semboller, Çev.: Necdet Hasgül, Aram Yayıncılık, İstanbul.
• BREGER, G., 2022. Ziqpu-stars and Cuneiform Knowledge: Meaning, Applications, Contexts, University of California, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, California.
• CIVIL, M. - GELB, J. - LANDSBERGER, B. - OPPENHEIM, A. L. - REINER, E., 1968. The Assyrian Dictionary of the Oriental Institue of the University of Chicago (AII), C. 1, Oriental Institue of the University of Chicago, Chicago.
• COOLEY, J. L., 2013. Poetic Astronomy in the Ancient Near East: The Reflexes of Celestial Science in Ancient Mesootamia, Ugaritic and Israelite Narrative, Eisenbrauns, Winona Lake Indiana.
• DUMAN, H., 2021. Eskiçağ Mezopotamya İnançlarında Gök Hiyerofanisi ve Yunan Dünyasına Etkisi, Erciyes Üniversitesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Kayseri.
• ELIADE, M., 2018. Dinler Tarihine Giriş, Çev.: Lale Arslan Özcan, Alfa Yayınları, İstanbul.
• ESPAK, P., 2006. Ancient Near Eastern Gods Enki and Ea: Diachronical Analysis of Texts and Images From the Earliest Sources to the Neo- Sumerian Period, Tartu University, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Tartu.
• FOSTER, B.R., 1996. Before The Muses: An Anthology of Akkadian Literature, CDL Press, Maryland.
• DOUGLAS, F.R. - STUCKEY, J.H., 2021. A Handbook of Gods and Goddesses of the Ancient Near East: Three Thousand Deities of Anatolia, Syria, Israel, Sumer, Babylonia and Elam, Eisenbrauns, Pennysylvania.
• LEICK, G., 1991. A Dictionary of Ancient Near Eastern Mythology, Routledge Press, New York.
• HUNGER, H. - PINGREE, D., 1999. Astral Science in Mesopotamia, Brill, Leiden.
• HUNGER, H. - PINGREE, D., 1989. MUL.APIN: An Astronomical Compendium in Cuneiform, Archiv für Orientforschung Beiheft 24; Verlag Ferdinand Berger and Söhne, Horn-Austria.
• HUNGER, H. - STEELE, J., 2019. The Babylonian Astronomical Compendium MUL.APIN, Routledge, New York.
• JACOBSEN, T., 2017. Karanlığın Hazineleri: Mezopotamya Dininin Tarihi, Çev.: Sibel Erduman, Paris Yayınları, İstanbul.
• JACOBSEN, T., 1939. The Sumerian King List, The Universtiy of Chicago Press, Chicago/Illinois.
• JAMES, E. O., 1963. The Worship of the Sky God: A comparative Study in Semitic and Indo-European Religion, The Athlone Press, London.
• JASTROW, M., 1915. The Civilisation of Babylonia and Assyria: Its Remains, Language, History, Religion, Commerce, Law, Art and Literature, J.B. Lippincott Company, Philadelphia/London.
• JASTROW, M., 1898. The Religion of Babylonia and Assyria, Ginn & Company, Boston.
• JONG, T.D., 2007. “Astronomical Dating of the Rising Star List in MUL.APIN”, Wiener Zeitschrift fur die Kunde des Morgenlandes, 97, ss. 107–120.
• KURT, M. - BULUT, E., 2019. “Enlil Kültünün Mezopotamya Toplumlarının Siyasal ve Sosyokültürel Yapısına Etkisi”, Mezopotamya’nın Eski Çağlarında İnanç Olgusu ve Yönetim Anlayışı, Ed.: L. Gürkan Gökçek - Ercüment Yıldırım - Okay Pekşen, 161–192, Değişim Yayınları, İstanbul.
• LAMBERT, W. G., 2016. Ancient Mesopotamian Religion and Mythology: Selected Essays, Mohr Siebeck, Tübingen.
• MIEROOP, M.V.D., 2016. Philosophy Before The Greeks: The Pursuit of Truth in Ancient Babylonia, Princeton University Press, New Jersey.
• NARDO, D., 2007. Ancient Mesopotamia, Greenhaven Press, New York.
• PINCHES, T. G., 1906. The Religion of Babylonia and Assyria, Archibald Constable Company Press, London.
• REINER, E. - DAVID P., 1981. Babylonian Planetary Omens Part Two, Undena Publications, Malibu.
• ROCHBERG, F., 2018. “The Catalogues of Enūma Anu Enlil”, Assyrian and Babylonian Scholarly Text Catalogues, Ed.: Ulrike Steinert, 121–136. De Gruyter, Berlin.
• ROCHBERG, F., 2011. “The Heavens and The Gods in Ancient Mesopotamia: The View from a Polytheistic Cosmology”, Reconsidering the Consept of Revolutionary Monotheism, Ed.: Beate Pongratz Leisten, 117–236, Eisenbrauns, Winona Lake.
• SCHWEMER, D., 2001. Die Wettergottgestalten Mesopotamiens und Nordsyriens im Zeitalter der Keilschriftkulturen: Materialien und Studien nach den schriftlichen Quellen, Harrassowitz Verlag, Wiesbaden.
• SCHWEMER, D., 2007. “The Storm-Gods of the Ancient Near East: Summary, Synthesis, Recent Studies Part I”, Journal of Ancient Near Eastern Religions, 7/2, ss. 121–168.
• THAVAPALAN, S., 2020. The Meaning of Color in Ancient Mesopotamia, Brill, Leiden- Boston.
• ÜRKMEZ, Ö., 2019. “Adad’tan Jüpiter’e Fırtına Tanrısı’nın Kuzey Mezopotamya’daki Dönüşümü”, Mezopotamya’nın Eski Çağlarında İnanç Olgusu ve Yönetim Anlayışı, Ed.: L. Gürkan Gökçek - Ercüment Yıldırım - Okay Pekşen, 229–252, Değişim Yayınları, İstanbul.
• VERDERAME, L., 2002. “Enuma Anu Enlil Tablets 1-13”, Under One Sky: Astronomy and Mathematics in the Ancient Near East, Ed.: John M. Steele ve Anette Imhausen, 447–458, Ugarit Verlag, Münster.
• WALLENFELS, R., 2000. The Ancient Near East: An Encyclopedia for Students, Charles Scribner’s Sons, New York.
• WATANABE, C. E., 2002. Animal Symbolism in Mesopotamia A Contex Approach, Institut für Orientalistik der Universität Wien, Spitalgasse Wien.
• WATSON, R. - HOROWITZ, W., 2011. Writing Science Before Greeks: A Naturalistic Analysis of the Babylonian Astronomical Treatise Mul.Apin, Brill, Leiden Boston.
• XIANHUA, W., 2011. The Metamorphosis of Enlil in Early Mesopotamia, Ugarit Verlag, Münster.