Öz
Throughout history, Turkish nations have
been communicated and interacted with the different nations and communities on
many areas in different geographies. One of these nations are Armenians.
Turkish-Armenian relations, Huns start to settlement to the Caucasus between
IV. and V. centuries. It has developed widely with the Kipchaks and also in the
Caspian regions as well as in the Crimea and Eastern Europa. So that some
Kipchak communities adopted the Gregorian that the religion of the Armenian
national church and they brought forth to written works with Armenian alphabet.
Turkish-Armenian relations are not limited to this and they lived together to
share the same geography in Seljuk and Ottoman periods. Armenians that living
in Turkey and as part of the Republic of Turkish show that the Turkish-Armenian
relations based on the tarie continue today.
During the Ottoman period, Armenians supported
an important role in the localization and especially they made in the field of
theater with the contributions and thus they supplied in the development of
Turkish literature. It is possible to see a result of Turkish-Armenian
relations that lasted in the presence of both languages for hundreds years. It
can be determined that the interaction is reflected in the languages at this
point as well owing to the words which are from Turkish language to Armenian
language and Armenian language to Turkish language.
Beginning of XIV. and XV. century, it has
been created the some works with Armenian alphabet as folklore, language,
literary, religious, history on this area. In 1727, Turkish books in written
Armenian alphabet began to printed in different cities and printing house of
the world. More than two thousand books printed in 1727-1968.
Turkish Proverbs, which is one of these
works and which is a source of our works was published in 1844 as the English
translation in S. Lazarus Armenian Monastery printery. After this work, in
which the Turkish proverbs with Armenian alphabet were included. The other
works about the Turkish proverbs with Armenian alphabet had been done. But this
book sourced the other books.
In this work, Turkish Proverbs will
translate texts as comparison with Armenian alphabet. It will be the source to
the next work and it will be pioneer. So that it will contribute to the
researcher who will make new works in this area.
Anahtar Kelimeler
Armenian Alphabet Proverbs Turkish Armenian language Language contacts
Kaynakça
- ADS I = Aksoy, Ö. A. (1993). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü I. İstanbul: İnkılâp Yayınları
- Doğan, İ. ve Öztürk A. (2016). Sorunları ve Tartışmalarıyla Türkçe. Ankara: Gece Kitaplığı.
- Ercilasun, A. (1977). Bugünkü Türk Alfabeleri I-II. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Öz
Türk milleti, tarih boyunca farklı coğrafyalarda farklı milletler ve
topluluklar ile pek çok alanda iletişim ve etkileşim içerisinde olmuştur. Bu
milletlerden birisi de Ermenilerdir. Hunların IV. ve V. yüzyıllar arasında
Kafkasya’ya yerleşmeleri ile başlayan Türk - Ermeni ilişkileri, Kıpçaklar ile
hem Hazar çevresinde hem de Kırım ve Doğu Avrupa’da daha da gelişmiştir. Öyle
ki bazı Kıpçak toplulukları Ermeniler ile kurdukları yakın ilişkiler
neticesinde Ermenilerin millî kilise dini olan Gregoryanlığı benimsemiş ve
Ermeni harflerini kullanarak yazılı eserler meydana getirmişlerdir. Türk -
Ermeni ilişkileri bununla sınırlı kalmamış ve Selçuklu ile Osmanlı dönemlerinde
de aynı coğrafyayı paylaşmak üzere birlikte yaşamışlardır. Türkiye Cumhuriyeti
Devleti’nin halen bir parçası olarak Türkiye’de yaşayan Ermeniler, tarihe
dayalı Türk - Ermeni ilişkilerinin bugün de devam ettiğini göstermektedirler.
Osmanlı Devleti döneminde Ermeniler, özellikle tiyatro alanında
sağladıkları katkılar ile tiyatronun yerlileşip yaygınlaşmasında ve böylece
Türk edebiyatının gelişiminde önemli roller üstlenmişlerdir. Yüzlerce yıl devam
eden Türk - Ermeni ilişkilerinin bir sonucunu da her iki dilin söz varlığında
görmek mümkündür. Türkçeden Ermeniceye, Ermeniceden de Türkçeye geçen kelimeler
sayesinde etkileşimin bu derecede dillere de yansıdığı tespit edilebilmektedir.
XIV. ve XV. yüzyıllarda başlayan Ermeni harfli Türkçe edebiyatının
oluşumu ile bu alanda folklor, dil, edebî, dinî, tarih gibi konularda pek çok
eserler meydana getirilmiştir. 1727 tarihinde Ermeni harfli Türkçe eserler
basılmaya başlanmış ve günümüze dek dünyanın farklı şehir ve basımevlerinde iki
binden fazla Ermeni harfli Türkçe eser basılmıştır.
Bu eserlerden birisi olan ve çalışmamıza kaynaklık eden Turkish Proverbs adlı eser, 1844 yılında
S. Lazarus Ermeni Manastırı Basımevince İngilizceye çevirisi ile
yayınlanmıştır. Ermeni harfli Türkçe atasözlerinin yer aldığı bu eserden sonra,
Ermeni harfli başka Türkçe atasözleri çalışmaları da yapılmış ve 1844 yılında
basılan bu eser, onlara da kaynaklık etmiştir.
Bu çalışmada, Turkish Proverbs
adlı eserin Ermeni harfleriyle karşılaştırmalı olarak metin çevirisi yapılacak,
dizinler ve değerlendirme bölümleriyle sonraki çalışmalara kaynaklık ettiği ve
öncü olduğu ispat edilmeye çalışılacak ve böylelikle bu alanda yeni çalışmalar
yapacak araştırmacılara katkı sağlayacaktır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- ADS I = Aksoy, Ö. A. (1993). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü I. İstanbul: İnkılâp Yayınları
- Doğan, İ. ve Öztürk A. (2016). Sorunları ve Tartışmalarıyla Türkçe. Ankara: Gece Kitaplığı.
- Ercilasun, A. (1977). Bugünkü Türk Alfabeleri I-II. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Ayrıntılar
| Konular | Dilbilim, Sanat ve Edebiyat |
|---|---|
| Bölüm | MAKALE |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 22 Aralık 2016 |
| Gönderilme Tarihi | 22 Aralık 2016 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2016 Cilt: 6 Sayı: 3 |
Bilginin ışığında aydınlanmak dileğiyle....
ODÜSOBİAD