Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin İş Yaşamında Yalnızlık Üzerine Etkisinin İncelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 1, 149 - 165, 30.03.2018

MERVE Koçoğlu Sazlaya , ÖZLEM Parlak

Öz

Günümüzde iş yaşamında karşılaşılan en önemli sorunlardan biri
yalnızlıktır. Rekabetin artması, kişilerin kariyer gelişim odaklı olmaları gibi
nedenlerden dolayı, iş yaşamında yalnızlık kavramı karşımıza çıkmaktadır. İş hayatında önemle ele
alınan konulardan bir diğeri ise insanların kişiliklerinin belirlenmesidir.
Bireyler birbirinden farklı kişiliklere sahiplerdir. Kişiliği belirlemenin
işlevlerinden biri, birbirlerine benzemeyen bireylerin özelliklerini ve
farklılıklarını tespit etmektir. Bundan dolayı, günümüzde kişilik
değerlendirme konusu gündemdir. Bu nedenle bu çalışmada, beş faktör kişilik
özellikleri konusu ele alınmıştır. İşletmelerin en önemli kaynaklarından biri
insandır. İşletmeler rekabet avantajı kazanmak için insana yatırım yapmaktadır.
Bu bağlamda işletmeler, iş yaşamında yalnız olan çalışanlar yerine, birlik ve
beraberlik içinde hareket edebilen, motivasyonu yüksek, sosyal, iletişimi
kuvvetli, çalışkan ve sorumluluk sahibi gibi kişilik özelliklerine sahip
çalışanları tercih etmektedir. Bu çalışmanın literatür bölümünde kişilik, beş faktör
kişilik özellikleri ve boyutları, iş yaşamında yalnızlık kavramı ve boyutları
konuları ele alınmıştır. Çalışmanın amacı beş faktör kişilik özelliklerinin iş
yaşamında yalnızlık üzerine etkisini 
incelemektir. Bu amaçla Türkiye’de yasal olarak online bahis bayiliği
yapan altı farklı işletmenin 306 beyaz yaka çalışanları üzerinde bu çalışma
gerçekleştirilmiştir. Araştıma sonucuna göre beş faktör
kişilik özelliklerinden dışadönüklük, uyumluluk, sorumluluk ve açıklık
boyutları ile iş yaşamında yalnızlık arasında negatif ilişki; duygusal denge
ile iş yaşamında yalnızlık arasında pozitif ilişki olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kişilik, Beş Faktör Kişilik Özellikleri

Kaynakça

• Asunakutlu, T. (2002). Örgütsel Güvenin Oluşturulmasına İlişkin Unsurlar ve Bir Değerlendirme. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. (9), 55-67.
• Atak, H. (2009). Big Five Traits and Loneliness Among Turkish Emerging Adults. International Journal of Human and Social Sciences. (3), 771-775.
• Aytaç, S. (2007). Örgütsel Davranıs Açısından Kisiligin Önemi. İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 3 (1).
• Bilgin, Y. (2011). Turizmde Lisans Öğrenimi Gören Öğrencilerin Kişilik Özellikleri ve Mesleğe Yönelik Düşünceleri Üzerine Bir Alan Araştırması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Düzce Üniversitesi/SBE, Düzce.
• Bitlisli, F., Dinç, O.M., Çetinceli, E. ve Kaygısız, Ü. (2013). Beş Faktör Kişilik Özellikleri İle Akademik Güdülenme İlişkisi: Süleyman Demirel Üniversitesi Isparta Meslek Yüksekokulu Örencilerine Yönelik Bir Araştıma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 18 (2), 459-480.
• Bono, J.E., Boles, T.L., Judge, T.A. ve Lauver, K.J. (2002). The Role of Personality in Task and Relationship Conflict. Journal of Personality. 70 (3), 1311-1344.
• Bozkurt, Ö. ve Bozkurt, İ. (2008). İş Tatminini Etkileyen İşletme İçi Faktörlerin Eğitim Sektörü Açısından Değerlendirilmesine Yönelik Bir Alan Araştırması. Doğuş Üniversitesi Dergisi. 9 (1), 1-18.
• Burger, J.M. (2006). Kişilik. İ.D.E.Sarıoğlu (Çev.). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Costa, P.T., Catherina M.B., Alan B.Z. ve McCrae, R.R., (1986). Correlations of Mmpi Factor Scales with Measures of the Five Factor Model of Personality. Journal of Personality Assessment. 50 (4), 640-650.
• Costa, P.T., McCrae, R.R. ve Dye, D.A. (1991). Facet Scales for Agreeableness and Conscientiousness; A Revision of the Neo Personality İnventory. Personality and Individual Differences. 12 (9), 887-898.
• Cüceloğlu, D. (2010). İnsan ve Davranışı, Psikolojinin Temel Kavramları. 19. Baskı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Çetin, F. (2008). Kişilerarası İlişkilerde Kendilik Algısı, Kontrol Odağı ve Kişilik Yapısının Çatışma Çözme Yaklaşımları Üzerine Etkileri: Uygulamalı Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kara Harp Okulu/SBE, Ankara.
• Çetin, A. ve Alacalar, A. (2016). İş Yaşamında Yalnızlığı Yormada Kişilik Özellikleri İle Algılanan Sosyal ve Örgütsel Desteğin Rolü. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi. 12 (27), 193-216.
• Dede, B. (2009). Kişilik Özelliklerinin Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkileri: Bankalar Örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi/SBE, Trabzon.
• Develioğlu, K. ve Tekin, Ö. (2013). Beş Faktör Kişilik Özellikleri ve Yabancılaşma Arasındaki İlişki: Beş Yıldızlı Otel Çalışanları Üzerine Bir Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 18 (2), 15-30.
• Doğan, T., Çetin, B. ve Sungur, M. Z. (2009). İş Yaşamında Yalnızlık Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 1 (10), 271-277.
• Durmuş, B. Yurtkuru S.E. ve Çinko M., (2011). Sosyal Bilimlerde Spss’le Veri Analizi. 4. Baskı. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Girgin, B. (2007). Beş Faktör Kişilik Modelinin İşyerinde Duygusal Tacize (Mobbing) Etkileri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dumlupınar Üniversitesi/ SBE, Kütahya.
• Güler, D. (1989). Kişilik Kavramı ve Çocuk Kişiliği. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. (6), 285-290.
• Gültekin, E. (2009). Polislerin Temel Kişilik Özelliklerinin İş Başarısı Üzerine Etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi SBE.
• Günel, D. (2010). İşletmelerde Yıldırma Olgusu ve Yıldırma Mağdurlarının Kişilik Özelliklerine İlişkin Bir Araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 12 (3), 37-65.
• Güneş, N. (2016). Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Erformansa Etkisi: Yerel Yönetimlerde Bir Uygulama. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Türk Hava Kurumu Üniversitesi/SBE, Ankara.
• Güney, S. (2000). Davranış Bilimleri. 2. Baskı. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• John, O. P., Donahue, E. M., Kentle, R. L. (1991). The Big-Five Inventory-Version 4a and 54. CA: Berkeley Institute of Personality and Social Research.
• Kaplan, M.S. (2011). Öğretmenlerin İş Yerinde Yalnızlık Duygularının Okullardaki Örgütsel Güven Düzeyi ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi/EBE, Konya.
• Karaduman, M. (2013). İş Yaşamında Yalnızlık Algısının Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İle İlişkisi ve Öğretmenler Üzerinde Bir Uygulama. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uludağ Üniversitesi/SBE, Bursa.
• Karakurt, A. (2012). Öğretmenlerin İş Yerinde Yalnızlık Düzeyinin Örgütsel Destek ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmeddin Erbakan Üniversitesi/EBE, Konya.
• Kaşlı, M. (2009). Otel İşletmelerinde İşgörenlerin Kişilik Özellikleri, Lider-Üye Etkileşimi ve Tükenmişlik İlişkisinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Balıkesir Üniversitesi/SBE, Balıkesir.
• Köknel Ö. (1986). Kişilik. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
• Mercan, N., Oyur, E., Alamur, B., Gül, S. ve Bengül, S. (2012). İşyeri Yalnızlığı ve Sosyal Fobi Arasındaki İlişkiye Yönelik Bir Araştırma. Organizasyon Ve Yönetim Bilimleri Dergisi. 4 (1), 213-226.
• Perlman, D. ve Peplau, L.A. (1984). Loneliness Research: A Survey of Empirical Findings. Preventing The Harmful Consequences of Severe and Persistent Loneliness. Los Angeles: DDH Publication.
• Sevi, E.S. (2009). Psikobiyolojik Kişilik Modeli ve Beş Faktör Kişilik Kuramı: Mizaç ve Karakter Envanteri (TCI) İle Beş Faktör Kişilik Envanterinin (5FKE) Karşılaştırılması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi/SBE, İzmir.
• Sezen, G. (2014). Öğretmenlerin İşle Bütünleşme ve İş Yaşamında Yalnızlık Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüsek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi /EBE, Sakarya.
• Silman, F. ve Doğan, T. (2013). Social Intelligence as a Predictor of Loneliness in the Workplace. Spanish Journal of Psychology. 16 (36), 1–6.
• Solmuş, T. (2004). İş Yaşamında Duygular ve Kişiler Arası İlişkiler. Ankara: Beta Yayınları.
• Somer, O. (1998). Türkçe’de Kisilik Özelliği Tanımlayan Sıfatların Yapısı ve Besfaktör Modeli. Türk Psikoloji Dergisi. 13 (42), 17-312.
• Süren, S. (2015). Banka Çalışanla Çalışanlarında Tükenmişlik ve Beş Büyük Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişki: Bir Alan Araştırması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi/SBE, Balıkesir.
• Şimşek, Ş., Akgemci, T. ve Çelik, A. (2011). Davranış Bilimlerine Giriş ve Örgütlerde Davranış. 7.Baskı. Ankara: Gazi Kitapevi.
• Şişman, M. ve Turan, S. (2004). Bazı Örgütsel Değişkenler Açısından Çalışanların İş Doyumu ve Sosyal - Duygusal Yalnızlık Düzeyleri (Meb Şube Müdür Adayları Üzerinde Bir Araştırma). Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 5 (1), 117-128.
• Tatar, S. (2013). İzlenim Yönetimi Davranışlarında Kişilik Özelliklerinin Rolü: Konaklama İşletmeleri Çalışanlarına Yönelik Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi/SBE, İzmir.
• Topses, G. (2003). Gelişim ve Öğrenme Psikolojisi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Vural E. (2007). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Kişilik Özellikleri İle Okul Kültürü Algıları Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi (Kartal İlçesi Örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi/SBE, İstanbul.
• Wright, S.L. (2005). Loneliness in the Workplace. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). New Zealand: Canterbury University Psychology.
• Wright, S. L., Burt, C.D.B. ve Strongman, K.T. (2006). Loneliness in the Workplace: Construct Definition and Scale Development. New Zealand Journal of Psychology. 35 (2), 69-68.
• Yaşar, M. (2014). İstatistiğe Yönelik Tutum Ölçeği: Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (36), 59-75.
• Yelboğa, A. (2006). Kişilik Özellikleri ve İş Performansı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 8 (2), 196–211.
• Yeni, Z. (2015). Beş Faktör Kişilik Özellikleri İle Duygusal İle Duygusal Emek Arasındaki İlişkinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dumlupınar Üniversitesi/SBE, Kütahya.
• Yıldırım, B.I. (2014). Çalışanların Beş Faktör Kişilik Özellikleri İle İş Tatminleri Arasındaki İlişki: Alanya’daki Beş Yıldızlı Oteller Üzerine Bir Uygulama. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Akdeniz Üniversitesi /SBE, Antalya.
• Yıldız, M. ve Dilmaç, B. (2012). Öğretmen Adaylarının Sahip Oldukları Değerler İle Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkilerinin İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (3), 122-134.
• Yüksel, İ. (2005). İletişimin İş Tatmini Üzerindeki Etkileri: Bir İşletmede Yapılan Görgül Çalışma. Doğuş Üniversitesi Dergisi. 6 (2), 291-306.
• Zel U. (2001). Kişilik ve Liderlik Evrensel Boyutlarıyla Yönetsel Açıdan Araştırmalar, Teoriler ve Yorumlar. Ankara: Seçkin Yayıncılık.