ANDY WARHOLL ÇALIŞMALARININ METİNLERARASILIK BAĞLAMINDA İNCELENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 1, 1 - 10, 25.03.2019

Adem Yücel

Öz

Günümüz
sanat anlayışının son dönemde postmodernizmin okuma yöntemi olarak kabul gören
metinlerarasılık kavramını benimsediği görülmektedir. Metinlerarasılık temel
olarak başka bir metinden yola çıkarak yeni anlamlar üretme olarak tanımlanır.
Öteki metinden etkilenerek çeşitli yöntemler ile etkileşimi ifade etmektedir.
Daha önce üretilmiş başka bir metni alaysılayan ya da öykünen ya da ondan
esinlenerek birçok seslilik anlamına gelen kavram özellikle 60’lı yıllarda
edebiyat ve daha sonrasında sanatın neredeyse bütün disiplinlerinde kendini
göstermektedir. Aynı zamanda sanat ürününün biricikliği ve aurasının ortadan
kalkmasına neden olan bu etkileşim biçimi sanat ürününün de çoğaltılarak
sıradanlaşmasına neden olur. Özellikle resim, heykel, grafik vb. alanlarda seri
üretimler sanatçının öteki metinden yola çıkarak yeni anlamlar üretebilmesine
olanak sağlamaktadır. Postmodern dönemde metinlerarasılık kavramı ile birlikte
izler kitleye de önemli görevler düşmektedir. Bu açıdan alıcının üretim ve
tüketim süreçlerinde daha aktif konumlanması söz konusudur. Her sanatsal yapıt
izleyicide onun entelektüel birikimine göre farklı etki ve algılar bırakmakta,
yapıt aktif olarak izleyicinin kendi süzgecinden geçirerek beğenilerini
oluşturmasına neden olmaktadır. Orijinal metin çeşitli yöntemlerle tekrar ve
taklit edilerek kitlelere yeniden sunulmaktadır. Metinlerarasılık yöntemleri
ile sanat yapıtı süredizimsel olarak geçirdiği biçimler ile yinelenmekte ve
yenilenmektedir. Günümüz sanat anlayışının bütün sanat biçimlerinin birbirinden
etkilenerek karma bir yapıda oluştuğu kabulünden yola çıkıldığında orijinal
metinden neredeyse söz edilememektedir. Postmodern dönemde bir metnin başka bir
metni alıntılamaması, ötekinden etkilenmemesi ya da bir tür çokseslilik
efektine maruz kalmaması neredeyse imkânsızdır. Postmodern sanat yaklaşımı
özellikle metinlerarası ve göstergelerarası yöntemler ile sonsuz bir sorgulama
alanını ifade etmekte günümüzde metinler sürekli birbirinden etkilenerek
birbirini tekrar ve taklit etmektedir.

Anahtar Kelimeler

andy warhol, metinlerarasılık

Kaynakça

• AKTULUM, Kubilay. (2000). Metinlerarası İlişkiler. Ankara: Öteki Yay.
• AKTULUM, Kubilay. (2004). Parçalılık Metinlerarasılık. Ankara: Öteki Yay.
• EMRE, İsmet. Postmodernizm ve Edebiyat, Anı yay., Ankara (Akt.Emre, 2006.)
• JAMESON, Fredrich (1994). Postmodemizm. Çev., Nuri Plümer. İstanbul: YKY.
• SARUP, Madan, Post-Yapısalcılık ve Postmodernizm, Ankara: Ark Yayınları,1997.
• UĞUR, Ufuk. (2018). Metinlerarasılık Bağlamında Fantastik Türk ve Amerikan Sineması: Drakula Örneği, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, Sayı 40
• UĞUR, Ufuk. (2011). Postmodern Sinemada Filmlerarasılık Bağlamında Pastiş ve Parodi, ART-E Güzel Sanatlar Dergisi, Sayı 7, Isparta