İlkokul 4. Sınıf Öğrencilerinin Sesli Okuma Prozodileri ve Okuduğunu Anlama Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 3, 521 - 527, 29.11.2019

Süleyman Erkam Sulak , Yasemin Sönmez

Öz

Prozodi, dilin melodisidir. Okumaların melodik olması,
akıcı okuma ve okuduğunu anlama becerilerini olumlu yönde etkilemektedir. Bu
araştırmada ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin prozodik okuma becerileri ile
okuduğunu anlama becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır.
Araştırma tarama modelinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu
Bartın ilinin bir ilkokulunda 2016-2017 eğitim öğretim yılında öğrenim gören 25
ilkokul 4. sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Çalışmada öğrencilerin prozodik okuma
becerilerini ölçmek amacıyla veri toplama aracı olarak Keskin, Baştuğ ve Akyol
(2013) tarafından geliştirilen “Prozodik Okuma Ölçeği” kullanılmıştır.
Öğrencilerin prozodik okuma becerilerinin belirlenmesi amacıyla Türkçe ders
kitabında yer alan “Ladesçi” isimli metinden yararlanılmıştır. Öğrencilerin
okuduklarını anlama becerilerinin ölçülmesi amacıyla Sulak (2014) tarafından
geliştirilen “Edison Ampulü Buluyor Metni Okuduğunu Anlama Testi” kullanılmıştır.
Araştırma verilerine Man Whitney U, Kruskal Wallis analizleri uygulanmış, Spearman's
rho katsayısı hesaplanmıştır. Veriler 0.05 anlamlılık düzeyinde test
edilmiştir. Ayrıca tanımlayıcı istatistiklerden yararlanılmıştır. Araştırmada, öğrencilerin
prozodik okuma düzeyleri ile okuduğunu anlama düzeyleri arasında zayıf düzeyde,
pozitif ve 0.05 manidarlık düzeyinde anlamlı bir ilişki olduğu (r=0,424;
p<0,05); çalışmaya katılan 25 ilkokul 4. sınıf öğrencisinden 7 (%28) tanesi
prozodik okuma beceri düzeyi bakımından yetersiz iken, 18 (%72)’si yeterli
düzeyde olduğu; öğrencilerin prozodik okuma becerileri üzerinde cinsiyetin bir
etkisi olmadığı; prozodik okuma becerilerinin 1 dakikada okunan kelime sayısına
göre anlamlı farklılık gösterdiği sonuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Akıcı okuma, okuduğunu anlama becerisi, okuma prozodisi

Kaynakça

• Akyol, H. (2006). Türkçe öğretim yöntemleri. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Ateş, M. (2016). Ortaokul öğrencilerinin prozodik okuma becerileri ile okuma kaygıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. International Journal of Languages' Education and Teaching, 4(3), 207-216.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri (8. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Breen, M., Kaswer, L., Van Dyke, J. A., Krivokapić, J., & Landi, N. (2016). Imitated prosodic fluency predicts reading comprehension ability in good and poor high school readers. Frontiers in psychology, 7, 1026.
• Can, A. (2014). Spss ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
• Çetinkaya, F. Ç., Ateş, S. ve Yıldırım, K. (2016). Prozodik okumanın aracılık etkisi: Lise düzeyinde okuduğunu anlama ve akıcı okuma arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 11(3), 809-820.
• Dowhower, S. L. (1991). Speaking of prosody: Fluency's unattended bedfellow. Theory Into Practice, 30(3), 165-175.
• Erekson, J. A. (2010). Prosody and interpretation. Reading Horizons, 50(2), 80-98.
• Fodor, J. D. (2002). Psycholinguistics cannot escape prosody. Speech Prosody 2002 International Conference, Aix-enProvence, France.
• Güneş, F. (2009). Hızlı okuma ve anlamı yapılandırma. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Hudson, R. F., Lane, H. B., & Pullen, P. C. (2005). Reading fluency assessment and instruction: What, why, and how?. The Reading Teacher, 58(8), 702-714.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınları.
• Keskin, H. K., Baştuğ, M. ve Akyol, H. (2013). Sesli okuma ve konuşma prozodisi: ilişkisel bir çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2).
• Kuhn, M. R., Schwanenflugel, P. J. ve Meisinger, E. B. (2010). Aligning theory and assessment of reading fluency: Automaticity, prosody, and definitions of fluency. Reading Research Quarterly, 45(2), 230-251.
• Miller, J., & Schwanenflugel, P. J. (2006). Prosody of syntactically complex sentences in the oral reading of young children. Journal of educational psychology, 98(4), 839.
• Miller, J., & Schwanenflugel, P. J. (2008). A longitudinal study of the development of reading prosody as a dimension of oral reading fluency in early elementary school children. Reading Research Quarterly, 43(4), 336-354.
• Rasinski, T. V. (2006). Reading fluency instruction: Moving beyond accuracy, automaticity, and prosody. The Reading Teacher, 59, 704-706.
• Schwanenflugel, P. J., & Benjamin, R. G. (2017). Lexical prosody as an aspect of oral reading fluency. Reading and Writing, 30(1), 143-162.
• Schwanenflugel, P.J., Hamilton, A.M., Kuhn, M.R., Wisenbaker, J.M., & Stahl, S.A. (2004). Becoming a fluent reader: Reading skill and prosodic features in the oral reading of young readers. Journal of Educational Psychology, 96(1), 119–129.
• Sönmez, Y. (2017). Sesli düşünme stratejisinin ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerilerine etkisi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bartın Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bartın.
• TDK. (2017). Türkçe sözlük. 20.11.17 tarihinde [www.tdk.gov.tr] adresinden erişilmiştir.
• Temizkan, M. (2007). İlköğretim ikinci kademe Türkçe derslerinde okuma stratejilerinin okuduğunu anlama üzerine etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Therrien, W. J. (2004). Fluency and comprehension gains as a result of repeated reading: A meta-analysis. Remedial and special education, 25(4), 252-261.
• Ulusoy, M., Ertem, İ.S., Dedeoğlu, H. (2011). Öğretmen adaylarının 1-5. sınıf öğrencilerine yönelik hazırladıkları sesli okuma kayıtlarının prozodi yeterlikleri açısından değerlendirilmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(3), 759-774.
• Vassaf, B. H. (2003). Öğrenme yetersizliği. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Whalley, K., & Hansen, J. (2006). The role of prosodic sensitivity in children's reading development. Journal of Research in Reading, 29(3), 288-303.
• Yamaç, A. (2015). İlkokul dördüncü sınıf düzeyinde bir öğrencinin sesli okuma akıcılığını artırmaya yönelik bir uygulama. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(2), 631-644.
• Yıldırım, K. ve Ateş, S. (2011). Prozodi: anlamayı etkileyen yükselen bir değer mi?. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2, 1-27.
• Zutell, J. ve Rasinski, T. (1991). Training teachers to attend to their student's oral reading fluency. Theory Into Practice, 30(3), 211.