Havayolu İşletmelerinin Finansal Performanslarının Ölçülmesi: Pegasus Hava Taşımacılığı A.Ş. ve THY A.O. Örneği

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 3, 904 - 918, 25.11.2020

Deniz Macit , Sultan Gedik Göçer

https://doi.org/10.48146/odusobiad.689222

Cited By: 6

Öz

Havacılık sektörü bir bütün olarak değerlendirildiğinde bu sektörün, kapsamına giren birçok iş kolu bulunmasından
dolayı geniş bir istihdam alanı yarattığı ve milli gelir üzerinde olumlu etki meydana getirdiği yadsınamaz bir
gerçektir. Bu sektördeki firmaların performanslarının değerlendirilebilmesi ise hem firma yöneticileri hem de
sektöre yatırım yapan/yapacak yatırımcılar için önem arz etmektedir. Çalışmanın temel amacı BIST’e (Borsa
İstanbul) kote olan THY A.O. ve Pegasus Hava Taşımacılığı A.Ş. için 2008 yılı mali tablolarından elde edilen veriler
ile finansal performanslarını kıyaslamalı olarak ortaya koymaktır. Yatırımcılar açısından karar süreçlerinde tek bir
kriter açısından finansal performansın değerlendirilmesi yetersiz kalmaktadır. Bu durum Çok Kriterli Karar Verme
(ÇKKV) yöntemlerine olan ihtiyacı gündeme getirmiştir. Bu amaçla çalışmada finansal performans analizlerinde
sıklıkla kullanılan ÇKKV yöntemlerinden biri olan Gri İlişkisel Analiz (GİA) yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın temel
bulgularına göre; Pegasus Hava Taşımacılığı’nın THY A.O’ya göre daha yüksek bir finansal performans sergilediği
ortaya konmuştur. Çalışmanın bir diğer bulgusu, THY’nin kârlılık oranlarında performans olarak Pegasus havayolu
işletmesinden daha iyi durumda olduğudur.

Anahtar Kelimeler

Finansal Performans, Gri İlişkisel Analiz, Havayolu İşletmesi

Kaynakça

• Akgün, M., & Soy Temür, A. (2016). Bıst Ulaştırma Endeksine Kayıtlı Şirketlerin Finansal Performanslarının Topsis Yöntemi İle Değerlendirilmesi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 30, 173-186.
• Akkaya, G. C. (2004). Finansal Rasyolar Yardımıyla Havayolları İşletmelerinin Performansının Değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(1).
• Ayrıçay, Y., Özçalıcı, M., & Ahmet, K. (2013). Gri İlişkisel Analizin Finansal Kıyaslama Aracı Olarak Kullanılması: İmkb-30 Endeksindeki Finansal Olmayan Firmalar Üzerine Bir Uygulama. http://dergipark.gov.tr/ksusbd, 10(1).
• Baş, M., & Çakmak, Z. (2012). Gri İlişkisel Analiz ve Lojistik Regresyon Analizi ile İşletmelerde Finansal Başarısızlığın Belirlenmesi Ve Bir Uygulama.
• Başdeğirmen, A., & Işıldak, B. (2018). Ulaştırma Sektöründe Faaliyet Gösteren İşletmelerin Performanslarının Gri İlişkisel Analiz İle Değerlendirilmesi. Suleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics & Administrative Sciences, 23(2).
• Bektaş, H., & Kadir, Tuna. (2013). Borsa İstanbul Gelişen İşletmeler Piyasası’nda İşlem Gören Firmaların Gri İlişkisel Analiz İle Performans Ölçümü. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 3(2), 185-198.
• Bhunia, A., Mukhuti, S. S., & Roy, S. G. (2011). Financial performance analysis-A case study. Current Research Journal of Social Sciences, 3(3), 269-275.
• Chang, C. P. (2006). Establishing a performance prediction model for insurance companies. The Journal of American Academy of Business, Cambridge, 8(1), 73-77.
• Deng, J. (1989). Introduction to grey system theory. Journal of Grey system, 1(1), 1-24.
• Ecer, F., & Günay, F. (2014). Borsa İstanbul’da işlem gören turizm şirketlerinin finansal performanslarının gri ilişkisel analiz yöntemiyle ölçülmesi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 25(1), 35-48.
• FENG, C.M. Ve WANG, R.T (2000)., “Performance Evaluation For Airlines Including The Consideration Of Financial Rations”, Journal Of Air Transport Management, Vol. 6, No. 3, p.133-142.
• Ishizaka, Alessio., Nemery, Philippe. (2013). Multi-Criteria Decision Analysis Methods and Software, Wiley & Sons, Ltd., Atrium, Southern Gate, Chichester, West Sussex, PO19 8SQ, United Kingdom.
• Karkacıer, O., & YAZGAN, A. E. (2017). Turizm Sektöründe Gri İlişkisel Analiz (Gia) Yöntemiyle Finansal Performans Değerlemesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (37), 154-162.
• Kaya, E. O. (2016). Financial Performance Assessment of Non-Life Insurance Companies Traded in Borsa Istanbul via Grey Relational Analysis. International Journal of Economics and Finance, 8(4), 277-288.
• Kendirli, S., & Kaya, A. (2016). BIST-Ulaştırma endeksinde yer alan firmaların mali performanslarının ölçülmesi ve TOPSIS yönteminin uygulanması. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(1), 34-63.
• Kula, V., Kandemir, T., & Baykut, E. (2016). Borsa İstanbul’da İşlem Gören Sigorta ve BES Şirketlerinin Finansal Performansının Gri İlişkisel Analiz Yöntemi ile İncelenmesi.
• Kung, C. Y., & Wen, K. L. (2007). Applying grey relational analysis and grey decision-making to evaluate the relationship between company attributes and its financial performance—a case study of venture capital enterprises in Taiwan. Decision Support Systems, 43(3), 842-852.
• Kuo, Y., Yang, T., & Huang, G. W. (2008). The use of grey relational analysis in solving multiple attribute decision-making problems. Computers & industrial engineering, 55(1), 80-93.
• Li, G. D., Yamaguchi, D., & Nagai, M. (2007). Application of grey-based rough decision-making approach to suppliers selection. Journal of Modelling in Management, 2(2), 131-142.
• Lin, J. L., & Lin, C. L. (2005). The use of grey-fuzzy logic for the optimization of the manufacturing process. Journal of Materials Processing Technology, 160(1), 9-14.
• Lin, Y. H., & Chang, Y. H. (2008). Significant factors of aviation insurance and risk management strategy: An empirical study of Taiwanese airline carriers. Risk Analysis: An International Journal, 28(2), 453-461.
• Macit, A. & Macit D. (2018). İstanbul Yeni Havalimanı ile Havacılık Sektöründe Ve Havacılık Sektöründen Etkilenen Sektörlerde Ortaya Çıkan Beklentilere Yönelik Bir Değerlendirme, İzmir Demokrasi Üniversitesi, I. Uluslararası Sosyal Bilimlerde Kritik Tartışmalar Kongresi (ICCDSS'18), 05-07 Ekim 2018, İzmir.
• Macit, A., & Göçer, S. G. Havayolu Tedarikçilerinin Havayolu Ve Havayolu Müşterileri İle İlişkileri: Balık-Kılçık Modeli1. Joeep: Journal of Emerging Economies and Policy, 2(1), 1-14.
• Meydan, C., Yıldırım, B. F., & Senger, Ö. (2016). BİST’te işlem gören gıda işletmelerinin finansal performanslarının gri ilişkisel analiz yöntemi kullanılarak değerlendirilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (69), 147-171.
• Ömürbek, V., & Kınay, Ö. G. B. (2013). Havayolu Taşımacılığı Sektöründe Topsıs Yöntemiyle Finansal Performans Değerlendirmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(3), 343-363.
• Öncü, M. A., Çömlekçi, İ., & Coşkun, E. (2013). Havayolu yolcu taşıma işletmelerinin finansal etkinliklerinin ölçümüne ilişkin bir araştırma. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 5(2), 77-86.
• Soba, M., & Kestane, F. A. A. (2013). İmkb'ye Kote Edilmiş Havayolu Taşimaciliği Sektöründe Trend Analizine İlişkin Örnek Bir Uygulama. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(3), 191-207.
• Tayyar, N., Akcanlı, F., Genç, E., & Erem, I. (2014). BİST’e kayıtlı bilişim ve teknoloji alanında faaliyet gösteren işletmelerin finansal performanslarının analitik hiyerarşi prosesi (AHP) ve gri ilişkisel analiz (GİA) yöntemiyle değerlendirilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (61), 19-40
• Teker, S., Teker, D., & Güner, A. (2016). Financial performance of top 20 airlines. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 235, 603-610.
• Tsai, C. H., Chang, C. L., & Chen, L. (2003). Applying grey relational analysis to the vendor evaluation model. International Journal of The Computer, The Internet and Management, 11(3), 45-53.
• Wu, J. H., & Chen, C. B. (1999). An alternative form for grey relational grades. The Journal of Grey System, 11(1), 7-12. Yıldırım, F. ve Önder, E. (2018). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri. Bursa: Dora Yayınları.
• Zhai, L. Y., Khoo, L. P., & Zhong, Z. W. (2009). Design concept evaluation in product development using rough sets and grey relation analysis. Expert Systems with Applications, 36(3), 7072-7079.
• Liu, S., Forrest, J., & Yang, Y. (2012). A brief introduction to grey systems theory. Grey Systems: Theory and Application, 2(2), 89-104.