Türkiye’de Para Politikası-Döviz Kuru-Enflasyon İlişkisinin Ampirik Analizi

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 3, 981 - 994, 25.11.2021

Hatice Bozkurt

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1000589

Cited By: 1

Öz

2010 yılından itibaren Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), fiyat istikrarı ile birlikte finansal istikrarı da gözeten yeni bir para politikası stratejisi belirlemiştir. Finansallaşmanın küresel çapta artması sonucu sermaye hareketlerinin hızlanması, döviz kurlarındaki dalgalanmaların şiddetlenmesine neden olmaktadır. Döviz kurundaki dalgalanmalar, Türkiye ekonomisinin dış girdiye bağımlı üretim sistemi nedeniyle yurt içi fiyat istikrarının bozulmasına neden olmaktadır. Para politikası, sermayenin faize duyarlılığının yüksek olduğu ülkelerde kur dalgalanmalarını sınırlandırmak ve enflasyonu kontrol altında tutabilmek için kullanılabilecek uygun bir araçtır. Bu çalışmanın motivasyonu, Türkiye’de para politikası faiz oranı ve piyasa faiz oranının enflasyon ve döviz kuru üzerindeki etkilerinin ampirik olarak analiz edilmesidir. Merkez Bankası tarafından uygulanan politika faizi, piyasa faizi, nominal dolar kuru ve enflasyon (TÜFE) arasındaki ilişkiler VAR analizi, etki tepki fonksiyonları ve Granger Nedensellik testleri kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışmanın bulguları, Türkiye’de para politikasının nedensellik ilişkisinin 2 yıllık tahvil faizinden yani piyasada kullanılan gösterge niteliğindeki faizden politika faizine doğru olduğu şeklindedir. Ayrıca piyasa faizinden kura ve kurdan enflasyona doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Tahvil faizindeki değişmeler kurdaki dalgalanmaların nedenidir ve enflasyon düzeyi de kur değişimleri tarafından belirlenmektedir. Etki-tepki fonksiyonları ve varyans ayrıştırması aracılığıyla elde edilen sonuçlar, nedensellik sonuçlarıyla örtüşmektedir.

Anahtar Kelimeler

Para politikası, döviz kuru, enflasyon, VAR Modeli, Granger Nedensellik Analizi.

Empirical Analysis of Monetary Policy-Exchange Rate-Inflation Relations in Turkey

Öz

Since 2010, the Central Bank of the Republic of Turkey (CBRT) has been applying a new monetary policy strategy that takes into account financial stability along with price stability. The acceleration of capital movements as a result of the global increase in financialization causes the fluctuations in exchange rates to intensify. The fluctuations in the exchange rate cause the domestic price stability to deteriorate due to the foreign input-dependent production system of the Turkish economy. Monetary policy is an appropriate tool that can be used to limit exchange rate fluctuations and keep inflation under control in countries where capital is highly sensitive to interest rates. The motivation of this study is to empirically analyze the effects of monetary policy interest rate and market interest rate on inflation and exchange rate in Turkey. The relations between the policy rate, market rate, nominal exchange rate and inflation (CPI) applied by the Central Bank were analyzed using VAR analysis, impulse response functions and Granger Causality tests. The findings of the study are that the causality relationship of monetary policy in Turkey is from the 2-year bond rate, that is, from the indicative interest rate used in the market, to the policy rate. In addition, one-way causality relationship from market interest to exchange rate and from exchange rate to inflation has been determined. Changes in the bond interest rates are the cause of exchange rate fluctuations, and the level of inflation is also determined by exchange rate changes. Results obtained through stimulus-response functions and variance decomposition overlap with causality results.

Anahtar Kelimeler

Monetary policy, interest rate, exchange rate, inflation, VAR Model, Granger Causality Analysis

Kaynakça

• Abasimi, I., Li, X., Salim, A., & Vorlak, L. (2018). The dynamics of inflation, money growth, exchange rates and interest rates in Ghana. Economic Research, 2(6), 21-32.
• Aizenman, J., Hutchison, M., & Noy, I. (2011). Inflation targeting and real exchange rates in emerging markets. World Development, 39(5), 712-724.
• Akalın, U., S. (2008). Genel Teori İstihdam, Faiz ve Paranın Genel Teorisi. (J. M. Keynes, Çev.). İstanbul: Kalkedon. (Orijinal eserin yayın tarihi 1936).
• Aklan, N. A. A., & Nargeleçekenler, M. (2008). Taylor Kuralı: Türkiye Üzerine Bir Değerlendirme. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 63(02), 21-41.
• Akçalı, B. Y., Mollaahmetoğlu, E., & Altay, E. Türkiye’de Faiz, Enflasyon ve Kur Şoklarının Bulaşıcılığının ARMA-EGARCH Yöntemiyle Analizi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6, 29-43.
• Asari, F. F. A. H., Baharuddin, N. S., Jusoh, N., Mohamad, Z., Shamsudin, N., & Jusoff, K. (2011). A Vector Error Correction Model (VECM) Approach in Explaining the Relationship Between Interest Rate and Inflation Towards Exchange Rate Volatility in Malaysia. World applied sciences journal, 12(3), 49-56.
• Butt, B. Z., Rehman, K. U., & Azeem, M. (2010). The Causal Relatıonshıp Between Inflatıon, Interest Rate And Exchange Rate: The Case Of Pakıstan. Transformations in Business & Economics, 9(2).
• Cesa-Bianchi, A., Thwaites, G., & Vicondoa, A. (2016). Monetary policy transmission in an open economy: new data and evidence from the United Kingdom.
• Cheng, B. S. (1999). Beyond The Purchasing Power Parity: Testing For Cointegration And Causality Between Exchange Rates, Prices, And İnterest Rates. Journal of International Money and Finance, 18(6), 911-924.
• Demiralp, S. (2020, 25 Eylül), Merkez Bankası'nın faiz artırımı piyasalar için yeterli mi? [Elektronik Forum Yorumu] Erişim adresi https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-54290417
• Dickey, David A. ve Fuller, Wayne A. 1981 “Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root.” Econometrica 49: 1057-72.
• Eğilmez, M. (2021, 16 Eylül), Faizi Düşürürsek mi Enflasyon Düşer Yükseltirsek mi? [Kendime Yazılar]. Erişim adresi https://www.mahfiegilmez.com/2021/09/faizi-dusurursek-mi-enflasyon-duser.html
• Friedman, M. (1989). Quantity theory of money. In Money (pp. 1-40). Palgrave Macmillan, London.
• Granville, B., & Mallick, S. (2006). Does inflation or currency depreciation drive monetary policy in Ru ssia?. Research in International Business and Finance, 20(2), 163-179.
• Granger, Clive W. J. (1969). “Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods.” Econometrica: Journal of the Econometric Society 424-438.
• Günal, M. (2012). Para Banka ve Finansal Sistem, Ankara: Berikan Yayınevi.
• Islam, A. M., & Ahmed, S. M. (1999). The purchasing power parity relationship: causality andcointegration tests using Korea-US exchange rate and prices. Journal of economic development, 24(2), 95-111.Kara, H. (2012). Küresel kriz sonrası para politikası. TCMB Çalışma Tebliği, 12(17), 1-25.
• Kara, H. (2015). Faiz koridoru ve para politikası duruşu. TCMB Ekonomi Notları, 13/19, 1-12. development, 24(2), 95-111.
• Karahan, Ö., & Çolak, O. (2017). Enflasyon Hedeflemeli Rejim Altında Türkiye Ekonomisinde Faiz Oranı ve Döviz Kuru İlişkisi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(13), 983-991.
• Kholdy, S., & Sohrabian, A. (1990). Exchange rates and prices: evidence from Granger causality tests. Journal of Post Keynesian Economics, 13(1), 71-78.
• Kim, K. H. (1998). US inflation and the dollar exchange rate: A vector error correction model. Applied Economics, 30(5), 613-619.
• Mohanty, D. (2012). Evidence of interest rate channel of monetary policy transmission in India. In Second International Research Conference at the Reserve Bank of India, February (pp. 1-2).
• Özmen, M., Karlılar, S., & Kıral, G. (2012). Türkiye için döviz kuru, faiz ve enflasyonun hisse senedi getirileri üzerine etkileri. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 107-120.
• Peersman, G., & Smets, F. (2001). The monetary transmission mechanism in the euro area: more evidence from var analysis (mtn conference paper). Available at SSRN 356269.
• Phillips, Peter C. B. ve Perron, Pierre. C. 1988. “Testing for a Unit Root in Time Series Regression.” Biometrika 75: 335- 346.
• Saraçoğlu, M., Mehmet, KUZU., & KOCAOĞLU, F. (2015). Türkiye Ekonomisinde Sermaye Hareketleri, Döviz Kuru, Enflasyon ve Faiz Arasındaki Etkileşimlerin Küresel Ekonomi Politik Çerçevesinde Analizi. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 1(2), 75-110.
• Vithessonthi, C. (2014). Monetary policy and the first-and second-moment exchange rate change during the global financial crisis: Evidence from Thailand. Journal of International Financial Markets, Institutions and Money, 29, 170-194.
• Yaprakli, S. (2007). Türkiye’de enflasyon ve döviz kurunun para politikası kuralı üzerindeki etkisi. İktisat İşletme ve Finans, 22(258), 122-135.