Çalışma Yaşamında Örgütsel Bağlılık: Din Görevlilerinin Örgütsel Bağlılık Düzeylerinin Çeşitli Sosyo-Demografik Değişkenlere Göre Analizi

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 1, 155 - 168, 29.03.2022

Mehmet Berkay Kanderun , Muammer Cengil

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1061414

Cited By: 1

Öz

Bu çalışma, 2019 yılında Diyanet İşleri Başkanlığı’nda çalışan imam hatip, müezzin kayyım ve Kur’an kursu öğreticilerinin duygusal, devam ve normatif bağlılık düzeylerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Diyanet İşleri Başkanlığı çalışanlarının örgütsel bağlılık düzeylerinin belirlenmesi açısından araştırmanın literatüre önemli katkı sunacağı düşünülmektedir. Araştırma 7 coğrafi bölgemizin nüfus bakımından en büyük illeri olan İstanbul, Ankara, Antalya, Gaziantep, Van, İzmir ve Samsun illerinde görev yapan imam hatip, müezzin kayyım ve Kur’an kursu öğreticileri üzerinde “Google documents” form aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada eksiksiz olarak doldurulan 2336 anket değerlendirmeye alınmıştır. Çalışmada imam hatip, müezzin kayyım ve Kur’an kursu öğreticilerinin duygusal ve normatif bağlılık düzeylerinin yüksek, devam bağlılıklarının ise orta düzeyde olduğu ortaya çıkmıştır. Araştırma sonucunda kadınların erkeklere göre çalışmış olduğu kuruma duygusal olarak daha çok bağlı oldukları ve kurumla daha çok özdeşleştikleri görülmüştür. Bununla birlikte erkeklerin kadınlara göre çalışmış oldukları kurumda sürekli çalışmaya daha istekli oldukları da ortaya çıkmıştır. Araştırmada 42 yaş ve üzeri yaş grubunda yer alanların duygusal, devam ve normatif bağlılık düzeylerinin diğer yaş gruplarından yüksek olduğu saptanmıştır. Araştırmada imam hatip ve müezzin kayyımların duygusal bağlılık düzeyleri Kur’an Kursu öğreticilerinden düşük iken Kur’an kursu öğreticilerinin devam bağlılık düzeyinin imam hatip ve müezzin kayyımlardan düşük olduğu ortaya çıkmıştır. Araştırma sonuçları katılımcıların görevde geçirdikleri süre arttıkça devam bağlılığının da arttığını göstermektedir. Araştırmada görev yapılan illere göre duygusal ve normatif bağlılık düzeyleri birbirine benzer olduğu, İstanbul’da yaşayanların devam bağlılığının ise diğer illerde yaşayanlardan yüksek olduğu ortaya çıkmıştır. Bu sonuçlar kurumda örgütsel bağlılık üzerine yapılacak olan faaliyetlerde veri olarak kullanılabileceğinden araştırmanın en önemli çıktısı olarak değerlendirilebilir.

Anahtar Kelimeler

Din Görevlisi, Örgütsel Bağlılık, Duygusal Bağlılık, Devam Bağlılığı, Normatif Bağlılık

Organizational Commitment in Working Life: Analysis of Organizational Commitment Levels of Religious Officials According to Various Socio-Demographic Variables

Öz

This study was carried out in order to determine the emotional, continuance and normative commitment levels of imam hatip, mouezzin trustee and Quran course instructors working in the Presidency of Religious Affairs in 2019. It is thought that the research will make an important contribution to the literature in terms of determining the organizational commitment levels of the employees of the Directorate of Religious Affairs. The research was carried out through the "Google documents" form on imam hatip, mouezzin trustee and Qur'an course instructors working in the cities of Istanbul, Ankara, Antalya, Gaziantep, Van, Izmir and Samsun, which are the largest cities in terms of population in our 7 geographical regions. 2336 questionnaires, which were filled in completely, were evaluated in the study. In the study, it was revealed that the emotional and normative commitment levels of imam hatip, mouezzin trustee and Qur'an course teachers were high, while their continuance commitment was moderate. In the study, it was revealed that the emotional and normative commitment levels of imam hatip, mouezzin trustee and Qur'an course teachers were high, while their continuance commitment was moderate. As a result of the research, it was found that women were more emotionally attached to the institution they worked for and identified with the institution more than men. However, it has also emerged that men are more willing to work continuously in the institution where they work than women. In the study, it was determined that the emotional, continuance and normative commitment levels of those aged 42 and over were higher than the other age groups. In the study, it was revealed that while the emotional commitment levels of imam hatip and mouezzin trustees were lower than the Qur'an course teachers, the continuation commitment level of the Qur'an course teachers was lower than that of imam hatip and mouezzin trustees. The results of the research show that as the time spent by the participants in the profession increases, the continuance commitment also increases. It was found that emotional and normative commitment levels were similar according to the provinces where the study was conducted, and the continuance commitment of those living in Istanbul was higher than those living in other provinces. Since these results can be used as data in the activities to be carried out on organizational commitment in the institution, they can be considered as the most important output of the research.

Anahtar Kelimeler

Religious Official, Emotional Commitment, Continuance Commitment, Normative Commitment, Organizational commitment

Kaynakça

• Allen, N. J. ve Meyer, J. P. (1990). The Measurement and Antecedents of Affective, Continuance and Normative Commitment to the Organization. Journal of Occupational Psychology, 63(1), 1-18.
• Aydın, A., Sarier, Y. ve Uysal, S. (2011). The Effect of Gender on Organizational Commitment of Teachers: A Meta Analytic Analysis. Educational Sciences: Theory Practice, 11(2), 628-632.
• Balay, R. (2014). Yönetici ve Öğretmenlerde Örgütsel Adanmışlık. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Balcı, A. (2021). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler: Pegem Yayıncılık.
• Baştürk, S. ve Taştepe, M. (2013). Evren ve Örneklem, Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Vize Yayıncılık.
• Baynal, F. (2015). Yetişkinlerde dindarlık ve ruh sağlığı. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 206-231.
• Bayram, L. (2005). Yönetimde Yeni Bir Paradigma: Örgütsel Bağlılık. Sayıştay dergisi(59), 125-139.
• Bozkurt, M. (2019). Otel İşletmesi Çalışanlarının İş Doyumu İle Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Ankara’daki Dört ve Beş Yıldızlı Konaklama İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma. (Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi,
• Buchanan, B. (1974). Building Organizational Commitment: The Socialization of Managers in Work Organizations: Administrative Science Quarterly. American Journal of Sociology.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Cengiz, A. A. (2001). Kişisel Özelliklerin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkileri ve Eskişehir’de Sağlık Personeli Üzerinde Bir Uygulama (Yüksek Lisans Tezi), Anadolu Üniversitesi.
• Çalışkan, A., & Pekkan, N. Ü. (2017). Örgütsel Sessizliğin İş Performansına Etkisi: Etik İkliminin Aracılık Rolü. Türk Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2(1), 1-19.
• Çekmecelioğlu, H. (2006). Örgüt İklimi, Duygusal Bağlılık Ve Yaratıcılık Arasındaki İlişkilerin Değerlendirilmesi: Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(2), 295-310.
• Çetin, Ö. M. (2004). Örgüt kültürü ve örgütsel baglilik. Ankara: Nobel Yayın Dagıtım.
• Çetinkaya, B. (2011). İşgören Bağlılığı. In T. T. Turaboğlu (Ed.), İşletmecilikte Güncel Konular (pp. 187-208). Bursa: Ekin Yayıncılık.
• Çetintaş, H. B. (2016). Yönetim Yaklaşımlarında Örgütsel İletişim Olgusunun Değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 4(1).
• Çınar, B. (2019). Vakıf Üniversiteleri Öğretim Elemanlarının Örgütsel Sinizm Ve Örgütsel Bağlılık Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tez), Okan Üniversitesi,
• Çöl, G. ve Gül, H. (2005). Kişisel özelliklerin örgütsel bağlılık üzerine etkileri ve kamu üniversitelerinde bir uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(1), 291-306.
• DİB. (22 Haziran 1965). 633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun (Resmi Gazete Tarih: 2/7/1965, Sayı:12038).
• Durna, U. ve Eren, V. (2005). The Examination of Organisational Commitment in Connection With Three Components of Commitment. Doğuş University, 6(2), 210-219.
• Eren, E. (2006). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Gökkaya, D., İzgüden, D. ve Erdem, R. (2018). İnformal İlişkilerin Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisinin İncelenmesi: Akademisyenler Üzerine Bir Araştırma. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(31), 99-120.
• Gürgen, H. (1997). Örgütlerde İletişim Kalitesi: Der Yayınevi.
• İnandi, Y., Özkan, S., Peker, S. ve Atik, Ü. (2009). Kadın Öğretmenlerin Kariyer Geliştirme Engelleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1).
• İnce, M. ve Gül, H. (2005). Yönetimde Yeni Bir Paradigma: Örgütsel bağlılık. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Karagöz, Y. (2020). SPSS Amos Meta Uygulamaları İstatistiksel Analizler. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Karasar, N. J. A. N. y. d. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi (17. Baskı). 81-83.
• Kaya, B. (2003). Bütünleşik Kurumsal İletişim: Siyasal Kitabevi.
• Koçel, T. (2011). İşletme Yöneticiliği. İstanbul: Beta Basım.
• Malkoç, N. (2018). Özel Spor İşletmeleri İşgörenlerinin Örgütsel Sinizm Ve Örgütsel Bağlılık Düzeylerinin İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi,
• Meyer, J. P. ve Allen, N. J. (2004). TCM Employee Commitment Survey Academic Users Guide. University of Western Ontario, Department of Psychology.
• Newton, L. A. ve Shore, L. M. (1992). A Model of Union Membership: Instrumentality, Commitment, and Opposition. Academy of Management Review, 17(2), 275-298.
• Oktay, E. ve Hasan, G. (2003). Çalışanların Duygusal Bağlılıklarının Sağlanmasında Conger ve Kanungo’nun Karizmatik Lider Özelliklerinin Etkileriüzerine Karaman ve Aksaray Emniyet Müdürlüklerinde Yapılan Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(10), 403-428.
• Özgan, H., Külekçi, E. ve Özkan, M. (2012). Öğretim Elemanlarının Örgütsel Sinizm İle Örgütsel Bağlılık Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. International Online Journal of Educational Sciences, 4(1).
• Pelit, E., Boylu, Y. ve Güçer, E. (2007). Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Akademisyenlerinin Örgütsel Bağlılık Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi(1), 86-114.
• Rowden, R. W. (2000). The Relationship Between Charismatic Leadership Behaviors and Organizational Commitment. Leadership Organization Development Journal, 21(1), 30-35.
• Sağlam Arı, G. (2003). Yöneticiye Duyulan Güven Örgütsel Bağlılığı Artırır Mı? Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi(2), 17-36.
• Sevinç, İ., & Şahin, A. (2012). Kamu Çalışanlarının Örgütsel Bağlılığı: Karşılaştırmalı Bir Çalışma. Maliye Dergisi, 266-281.
• Shockley, P. ve Zalabak, S. (2006). Fundamentals of Organizational Communication: Knowledge, Sensitivity, Skills, Values. In: Pearson Press.
• Tutar, H. (2009). Örgütsel İletişim: Seçkin Yayıncılık.
• Yalçın, A. ve İplik, N. F. (2005). Beş Yıldızlı Otellerde Çalışanların Demografik Özellikleri İle Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişkiyi Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma: Adana Örneği. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 395-412.
• Zencirkıran, M. ve Keser, A. (2018). Örgütsel Davranış. Bursa: Dora Basım Yayın.