Biographer in Poet Biographies: The Instance of 16th Century

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 2, 1175 - 1212, 02.08.2022

Ömer Faruk Yiğiterol

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1100939

Öz

In this study, seven poet biographies - Sehi Bey, Latifi, Aşık Çelebi, Hasan Çelebi, Ahdi, Beyani and Gelibolulu Ali - written in the 16th century were scanned one by one; the authors of the tezkire in these tedhkires were identified, the biography texts of the identified tedhkire writers were given and analyzes were made on these biographies. Main headings were created for each tedhkire by considering the publication date. Under these headings, first of all, very brief information about the tedhkire is given. Then, under the title of "text", biography texts were taken from the relevant sources on which text work was done on the aforementioned tezkire. While giving biography texts, the poems at the end of the text are not included considering the page length of the article. Only verse, couplets and quatrains are included in the biography text. After the title of "text", titles called "analysis" were created and investigations were made. In the analysis, five different subjects were examined

Anahtar Kelimeler

divan literature, tezkire, poet biography, biographer, analysis

Tezkirelerde Tezkireciler: 16. Yüzyıl Örneği

Öz

Bu çalışmada, 16. yüzyılda kaleme alınmış yedi şair tezkiresi -Sehî Bey, Latîfî, Âşık Çelebi, Hasan Çelebi, Ahdî, Beyânî ve Gelibolulu Âlî- tek tek taranmış; bu tezkirelerdeki tezkire yazarları tespit edilmiş, tespit edilen tezkirecilerin biyografileri verilmiş ve bu biyografiler üzerinden de tahliller yapılmıştır. Her bir tezkire için telif sırası gözetilerek ana başlıklar oluşturulmuştur. Bu başlıklar altında, öncelikle tezkire hakkında çok kısa malumatlar verilmiştir. Ardından “metin” başlığı altında, bahsi geçen tezkire üzerinde metin çalışması yapılmış ilgili kaynaklardan biyografiler alınmıştır. Biyografi metinleri verilirken makalenin sayfa uzunluğu düşünülerek metnin sonundaki şiirlere yer verilmemiştir. Sadece, biyografi metni içindeki mısra, beyit ve dörtlüklere yer verilmiştir. “Metin” başlığının hemen sonrasında da “tahlil” adıyla başlıklar oluşturulmuş ve maddeler hâlinde incelemeler yapılmaya çalışılmıştır. İncelemeler sırasında tezkirecilerin tezkirecilere bakışını doğru anlayabilmek adına tahliller, beş farklı tema üzerinden yapılmıştır. Bu temalar sırasıyla şu şekildedir: Biyografilerdeki bilgilerin yeterliği; biyografi metninin dili ve üslubu; müellifin biyografideki şahsın şairliği, yazarlığı hakkındaki beğenisi ya da yergisi; müellifin biyografisini verdiği tezkirecinin tezkiresine ve tezkireciliğine dair görüşü ve müellifin biyografisini verdiği şahsın şairliği, yazarlığı, tezkiresi, tezkireciliği hakkındaki yorumlarına göre verilen olumlu/olumsuz değerlendirme.

Anahtar Kelimeler

divan edebiyatı, tezkire, tezkirecilik, biyografi, tahlil

Kaynakça

• Aysun Sungurhan. (2017a). Beyânî Tezkiresi (Tezkiretü’ ş-şu’arâ). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü. Geliş tarihi gönderen https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/55835,beyani-tezkiresipdf.pdf?0
• Aysun Sungurhan. (2017b). Tezkiretü’ş-Şuara. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü. Geliş tarihi gönderen https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/55834,kinalizade-hasan-celebipdf.pdf?0
• Filiz Kılıç. (2018). Meşâ’irü’ş-Şu’arâ. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü. Geliş tarihi gönderen http://https//ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/59036,asik-celebi-mesairus-suarapdf.pdf?0
• Halûk İpekten, Günay Kut, Mustafa İsen, Hüseyin Ayan, & Turgut Karabey. (2017). Heşt Bihişt. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü. Geliş tarihi gönderen https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/56165,hest-bihistpdf.pdf?0&_tag1=03EE5380B678F1063BF0A9ED54D2FA0DD771F0E5&crefer=36B2CAF0E16EDE5739AAB6ABE9CD3CD3D712FF5863BD23295E87BB7F1EA9B3E9
• Mustafa İsen. (2017). Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü. Geliş tarihi gönderen https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/55739,kunhul-ahbarin-tezkire-kismpdf.pdf?0
• Mustafa İsen, Filiz Kılıç, İ. Hakkı Aksoyak, Aysun Sungurhan, & Mustafa Durmuş. (2011). Şair Tezkireleri (3. bs). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Rıdvan Canım. (2018). Tezkiretü’ş-Şu’arâ ve Tabsıratü’n-Nuzamâ. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü. Geliş tarihi gönderen https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/60327,latifi-tezkiretus-suara-ve-tabsiratun-nuzamapdf.pdf?0
• Süleyman Solmaz. (2018). Ahdî ve Gülşen-i Şuara’sı. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü. Geliş tarihi gönderen https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/56733,ahdi-gulsen-i-suarapdf.pdf?0