Tüketici Etnosentrizminin Marka Aşkı Bağlamında Değerlendirilmesi: Kahve Markaları Örneği

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 1, 527 - 558, 23.03.2023

Filiz Kodci , Mine Yeniçeri Alemdar

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1090897

Öz

Küresel anlamda yaşanan değişimlerle birlikte çok uluslu işletmelerin güç kazanmasına karşılık olarak yerel pazarda yaşanan güç kaybı, yerel üreticilerin ve yerel pazarda çalışanların ekonomik anlamda kaygılanmalarına neden olmuştur. Bu kapsamda yabancı ürünler yerine yerli ürünlerin satın alınmasının uygunluğunu ifade eden tüketici etnosentrizmi, içerisinde korku ve endişe barındıran bir kavramdır. Tüketiciler yalnızca temel ihtiyaçlarına yönelik akılcı seçimler değil aynı zamanda semboller aracılığıyla imajını ve hayat tarzlarını yansıtacak, duygularını harekete geçirecek tercihlerde bulunmaya başlamışlardır. Bu durum işletmelerin marka-tüketici ilişkisinde güçlü duygusal bağların kurulmasına yönelik çalışmalar yapmasına neden olmuştur. Marka tüketici ilişkilerine yönelik olarak marka aşkı, güçlü ve tutkulu bağları ifade eden kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu kapsamda araştırmanın konusu tüketicilerin yabancı markaya karşı yerli ürün satın almasının uygunluğunu ifade eden tüketici etnosentrizmi kavramı ile markaya yönelik en güçlü duygusal bağ olan marka aşkı kavramı arasındaki ilişkinin ortaya çıkarılmasıdır. Araştırmanın temel amacı ise biri yerli biri yabancı olmak üzere aynı ürün kategorisindeki iki markaya yönelik marka aşkı ile tüketici etnosentrizmi arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Araştırma nicel araştırma yöntemlerinden tarama deseni kullanılarak tasarlanmıştır. Anket ile veri toplama yöntemi kullanılmıştır. Katılımcılar olasılık dışı örneklem yöntemlerinden kolayda örneklem yöntemi ile seçilmiştir. Araştırma bir yerli bir yabancı olmak üzere kahve markası kategorisinde bu markayı daha önce deneyimlemiş 332 katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Çevrim içi toplanan veriler, SPSS programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmada elde edilen sonuçlara göre tüketici etnosentrizmi ile yabancı kahve markasına yönelik aşk arasında anlamlı negatif yönlü zayıf bir ilişki (p<0,01; r=-0,239) bulunmaktadır. Tüketici etnosentrizmi ile yerli kahve markasına yönelik marka aşkı arasında ise anlamlı pozitif yönlü zayıf (p<0,01; r=0,276) bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Araştırma kapsamında yapılan analizlerde demografik bilgilere göre tüketici etnosentrizmi, yerli kahve markası marka aşkı ve yabancı kahve markası, marka aşkına yönelik farklar ortaya çıkarılmıştır.

Anahtar Kelimeler

tüketici etnosentrizmi, CETSCALE, duygusal markalama, marka aşkı

Evaluation Of Consumer Ethnocentrism in the Context Of Brand Love: The Case Of Coffee Brands

Öz

With the global changes, the loss of power in the local market in response to the gaining power of multinational enterprises has caused local producers and those working in the local market to worry economically. In this context, consumer ethnocentrism, which expresses the appropriateness of purchasing domestic products instead of foreign products, is a concept that contains fear and anxiety. Consumers have begun to make not only rational choices for their basic needs, but also choices that will reflect their image and lifestyle and activate their emotions through symbols. This situation has caused businesses to work on establishing strong emotional bonds in the brand-consumer relationship. For brand-consumer relations, brand love emerges as a concept that expresses strong and passionate bonds. In this context, the subject of the research is to reveal the relationship between the concept of consumer ethnocentrism, which expresses the suitability of consumers to buy domestic products against a foreign brand, and the concept of brand love, which is the strongest emotional bond towards the brand. The main purpose of the research is to reveal the relationship between brand love and consumer ethnocentrism for two brands in the same product category, one domestic and one foreign. The research was designed using a survey design, one of the quantitative research methods. Data collection method with questionnaire was used. Participants were selected by the convenience sampling method, one of the non-probability sampling methods. The research was carried out with 332 participants who had experienced this brand before in the category of coffee brand, both domestic and foreign. Data collected online were analysed using the SPSS program. According to the results obtained in the research, there is a significant negative and weak relationship (p<0.01; r=-0.239) between consumer ethnocentrism and love for a foreign coffee brand. It was determined that there is a significant positive and weak (p<0.01; r=0.276) relationship between consumer ethnocentrism and brand love for the domestic coffee brand. In the analyses made within the scope of the research, the differences in consumer ethnocentrism, domestic coffee brand brand love and foreign coffee brand, brand love were revealed according to demographic information.

Anahtar Kelimeler

consumer ethnocentrism, CETSCALE, emotional branding, brand love

Kaynakça

• Açıkdilli, G., Ziemnowicz, C. ve Bahhouth, V. (2017). Consumer Ethnocentrism in Turkey: Ours are Better than Theirs. Journal of International Consumer Marketing, 30(1), 45–57. doi:10.1080/08961530.2017.1361882
• Adorno, T., Frenkel-Brenswik, E., Levinson, D. J. ve Sanford, R. N. (1950). The Authoritarian Personality (2019. bs.). Verso. https://books.google.com.tr/books?hl=tr&lr=&id=SUmHDwAAQBAJ&oi=fnd&pg=PR23&dq=The+authoritarian+personality&ots=z_T07YuHdb&sig=sIWixon5QUJx4bQxuBQlFXH4pGo&redir_esc=y#v=onepage&q=The authoritarian personality&f=false adresinden erişildi.
• Al Ganideh, S. F. (2017). Being Arab and American: Understanding Ethnocentric Tendencies for Arab American Consumers. Journal of Global Marketing, 30(2), 72–86. doi:10.1080/08911762.2016.1263886
• Al Ganideh, S. F., El Refae, G. ve Al Omari, M. (2012). Antecedents to Consumer Ethnocentrism: A Fuzzy Logic-Based Analysis Study. Journal of Administrative Sciences and Technology, 2012, 1–14. doi:10.5171/2012.693619
• Albert, N., Merunka, D. ve Valette-Florence, P. (2009). The Feeling of Love Toward a Brand: Concept and Measurement. Advances in Consumer Research, 36, 300–307. https://www.acrwebsite.org/volumes/14537/volumes/v36/na-36%22 adresinden erişildi.
• Altıntaş, M. H. ve Tokol, T. (2007). Cultural openness and consumer ethnocentrism: an empirical analysis of Turkish consumers. Marketing Intelligence & Planning, 25(4), 308–325. doi:10.1108/02634500710754565
• Altunışık, R. (2007). Yeni Tüketicinin Tüketime Yansıyan Farklılıkları. Ö. Torlak, R. Altunışık ve Ş. Özdemir (Ed.), Postmodern Dünyada Tüketimi Yeniden Anlamdıracak Yeni Müşteri içinde (ss. 111–131). Ankara: Hayat Yayıncılık.
• Asil, H. ve Kaya, İ. (2013). Türk tüketicilerin etnosentrik eğilimlerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 42(1), 113–132.
• Azizağaoğlu, A. ve Altunışık, R. (2012). Postmodernizm, sembolik tüketim ve marka. Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, 4(2), 33–50. http://betadergi.com/ttad/yonetim/icerik/makaleler/33-published.pdf adresinden erişildi.
• Bagozzi, R. P., Batra, R. ve Ahuvia, A. (2017). Brand love: development and validation of a practical scale. Marketing Letters, 28(1), 1–14. doi:10.1007/s11002-016-9406-1
• Bairrada, C. M., Coelho, A. ve Lizanets, V. (2019). The impact of brand personality on consumer behavior: the role of brand love. Journal of Fashion Marketing and Management: An International Journal, 23(1), 30–47. doi:10.1108/JFMM-07-2018-0091
• Balabanis, G., Diamantopoulos, A., Mueller, R. D. ve Melewar, T. C. (2001). The Impact of Nationalism, Patriotism and Internationalism on Consumer Ethnocentric Tendencies. Journal of International Business Studies, 32(1), 157–175. doi:10.1057/palgrave.jibs.8490943
• Balabanis, G., Mueller, R. ve Melewar, T. C. (2002). The human values’ lenses of country of origin images. International Marketing Review, 19(6), 582–610. doi:10.1108/02651330210451935
• Batı, U. (2018). Tüketici Davranışları: Tüketim Kültürü, Psikolojisi ve Sosyolojisi Üzerine Şeytanın Notları. İstanbul: Alfa.
• Batra, R., Ahuvia, A. ve Bagozzi, R. P. (2012). Brand love. Journal of Marketing, 76(2), 1–16. doi:10.1509/jm.09.0339
• Bilkey, W. J. ve Nes, E. (1982). Country-of-Origin Effects on Product Evaluations. Journal of International Business Studies, 13(1), 89–100. doi:10.1057/palgrave.jibs.8490539
• Bocock, R. (2005). Tüketim. Ankara: Dost Kitapevi Yayınları.
• Carroll, B. A. ve Ahuvia, A. C. (2006, Nisan). Some antecedents and outcomes of brand love. Marketing Letters. doi:10.1007/s11002-006-4219-2
• Caruana, A. (1996). The effects of dogmatism and social class variables on consumer ethnocentrism in Malta. Marketing Intelligence & Planning, 14(4), 39–44. doi:10.1108/02634509610121569
• Chang, E. C. ve Ritter, E. H. (1976). Ethnocentrism in Black College Students. The Journal of Social Psychology, 100(1), 89–98. doi:10.1080/00224545.1976.9711910
• Çilingir, Z. (2014). Tüketici Etnik Kökenciliği Eğilimi Ölçeği (CETSCALE): İstanbul İli Tüketicileri Üzerine Bir Pilot Araştırma. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (13), 209–232. doi:10.18092/ijeas.61479
• Clarke, I., Shankarmahesh, M. N. ve Ford, J. B. (2000). Consumer ethnocentrism, materialism and values: A four country study. American Marketing Association. Conference Proceedings, 11, 102.
• Cleveland, M., Laroche, M. ve Papadopoulos, N. (2009). Cosmopolitanism, consumer ethnocentrism, and materialism: An eight-country study of antecedents and outcomes. Journal of International Marketing, 17(1), 116–146. doi:10.1509/jimk.17.1.116
• Consoli, D. (2010). A New Concept of Marketing: The Emotional Marketing. BRAND. Broad Research in Accounting, Negotiation, and Distribution, 1(1), 52–59. https://www.edusoft.ro/brain/index.php/brand/article/view/76 adresinden erişildi.
• Coşkun, R., Altunışık, R. ve Yıldırım, E. (2019). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Cova, B. (1996). What postmodernism means to marketing managers. European Management Journal, 14(5), 494–499. doi:10.1016/0263-2373(96)00043-6
• Du, Y. (2014). Consumer Ethnocentrism and Its Effects on Attitude and Behaviour of Chinese Consumers. Computer Modelling & New Technologies, 18(12C), 748–753. http://cmnt.lv/upload-files/ns_76crt_135vr.pdf adresinden erişildi.
• Elibol, A. (2020). Tüketici Etnosentrizminin Satın Alma Davranışı Üzerinde Etkisi. Bucak İşletme Fakültesi Dergisi, 3(1), 92–130. doi:10.38057/bifd.705504
• Erdem, A. (2017). Postmodern Pazarlama ve Zıtlıkların Birlikteliği. Giresun Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 3(6), 254–266. https://dergipark.org.tr/en/pub/guiibd/issue/51748/672049 adresinden erişildi.
• Erkaya, Y. (2018). The Impact Of Demographic Variables On Consumer Ethnocentrism, A Cross-Cultural Study In Two Countries (USA And Turkey). Kwartalnik Naukowy Uczelni Vistula, 2(56), 269–284. http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-0ed6cba0-bfe4-4b19-a4aa-97e78cc7a9e5 adresinden erişildi.
• Eroğlu, A. H. ve Sarı, S. (2011). Tüketici etnosentrizmi ve marka bağlılığı arasındaki ilişki. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 3(2), 39–55. https://dergipark.org.tr/en/pub/uaifd/issue/21592/231846 adresinden erişildi.
• Fırat, A. F. ve Dholakia, N. (2006). Theoretical and philosophical implications of postmodern debates: some challenges to modern marketing. Marketing Theory, 6(2), 123–162. doi:10.1177/1470593106063981
• Gashi, L. (2019). Tüketicilerin Etnosentrik Eğilimlerinin Marka Sadakatleri Üzerindeki Farklılığının Belirlenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Niğde.
• Grundey, D. (2008). Experiental Marketing vs. Traditional Marketing: Creating Rational and Emotional Liaisons with Consumers. The Romanian Economic Journal, 29(3), pp: 133-151.
• Gün, S. ve Eyel, C. Ş. (2019). Tüketici etnosentrizmi ile menşei ülke etkisinin satın alma kararı üzerindeki rolü: Bahçeşehir Üniversitesi’nde bir araştırma. Al Farabi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 106–116. https://dergipark.org.tr/en/pub/farabi/issue/44180/512334 adresinden erişildi.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri Felsefe-Yöntem-Analiz. Ankara: Seçkin.
• Han, C. M. (2018). Demographic Antecedents of Consumer Cosmopolitanism and Ethnocentrism: A Country-Level Analysis with Twenty-Eight Countries. International Journal of Business and Management, 2(5), 30–35. doi:10.26666/rmp.ijbm.2018.5.5
• Herche, J. (1992). A note on the predictive validity of the CETSCALE. Journal of the Academy of Marketing Science, 20(3), 261–264. doi:10.1007/BF02723413
• Hughes, E. C. (1961). Ethnocentric Sociology. Social Forces, 40(1), 1–4. doi:10.2307/2573463
• Jain, S. K. ve Jain, R. (2013). Consumer Ethnocentrism and Its Antecedents: An Exploratory Study of Consumers in India. Asian Journal of Business Research, 3(1), 1–18. doi:10.14707/ajbr.130001
• Javalgi, R. G., Khare, V. P., Gross, A. C. ve Scherer, R. F. (2005). An application of the consumer ethnocentrism model to French consumers. International Business Review, 14(3), 325–344. doi:10.1016/j.ibusrev.2004.12.006
• Kalyoncuoğlu, S. (2017). Markaya Duyulan Güven ile Marka Sadakati İlişkisinde Marka Aşkının Aracılık Rolü: Starbucks Markası Üzerine Bir Araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(4), 383–402. doi:10.21325/jotags.2017.156
• Keller, K. L. (2019). Stratejik Marka Yönetimi: Marka Sermayesinin İnşası, Ölçümü ve Yönetimi. (A. Candemir, Ed.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kim, Y.-K. ve Sullivan, P. (2019). Emotional branding speaks to consumers’ heart: the case of fashion brands. Fash Text, 6(2), 1–16. doi:10.1186/s40691-018-0164-y
• Kiracı, H. ve Kocabay, F. (2017). Marka Kişiliği Boyutları, Tatmin, Güven ve Etnosentrik Eğilimlerin Marka Sadakati Üzerine Etkisi- Didi Örneği. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(1), 12–26. doi:10.25287/ohuiibf.297163
• Klein, J. G. ve Ettenson, R. (1999). Consumer Animosity and Consumer Ethnocentrism. Journal of International Consumer Marketing, 11(4), 5–24. doi:10.1300/J046v11n04_02
• Klein, J. G., Ettenson, R. ve Morris, M. D. (1998). The Animosity Model of Foreign Product Purchase: An Empirical Test in the People’s Republic of China. Journal of Marketing, 62(1), 89–100. doi:10.1177/002224299806200108
• Kotler, P., Kartajaya, H. ve Setiawan, I. (2010). Pazarlama 3.0. İstanbul: Optimist.
• Kwak, H., Jaju, A. ve Larsen, T. (2006). Consumer Ethnocentrism Offline and Online: The Mediating Role of Marketing Efforts and Personality Traits in the United States, South Korea, and India. Journal of the Academy of Marketing Science, 34(3), 367–385. doi:10.1177/0092070304270140
• Lee, W.-N., Hong, J.-Y. ve Lee, S.-J. (2003). Communicating with American consumers in the post 9/11 climate: an empirical investigation of consumer ethnocentrism in the United States. International Journal of Advertising, 22(4), 487–510. doi:10.1080/02650487.2003.11072865
• Lindquist, J. D., Vida, I., Plank, R. E. ve Fairhurst, A. (2001). The modified CETSCALE: validity tests in the Czech Republic, Hungary, and Poland. International Business Review, 10(5), 505–516. doi:10.1016/S0969-5931(01)00030-0
• Lindstrom, M. (2005). Broad sensory branding. Journal of Product & Brand Management, 14(2), 84–87. doi:10.1108/10610420510592554
• Luque‐Martínez, T., Ibáñez‐Zapata, J. ve del Barrio‐García, S. (2000). Consumer ethnocentrism measurement ‐ An assessment of the reliability and validity of the CETSCALE in Spain. European Journal of Marketing, 34(11/12), 1353–1374. doi:10.1108/03090560010348498
• Makanyeza, C. (2015). Consumer Awareness, Ethnocentrism and Loyalty: An Integrative Model. Journal of International Consumer Marketing, 27(2), 167–183. doi:10.1080/08961530.2014.980927
• Mueller, R. D., Wang, G. X., Liu, G. ve Cui, C. C. (2016). Consumer xenocentrism in China: an exploratory study. Asia Pacific Journal of Marketing and Logistics, 28(1), 73–91. doi:10.1108/APJML-11-2014-0158
• Neese, W. T. ve Davis, S. A. (2017). Demographic Influences on Consumer Ethnocentrism: A Two-Study Analysis Demonstrating How Industry-Specific Personal Characteristics Impact the Occupation, Education, Marital Status, Sex and Race Dynamic. Journal of Business Diversity, 17(2), 90–103.
• Netemeyer, R. G., Durvasula, S. ve Lichtenstein, D. R. (1991). A Cross-National Assessment of the Reliability and Validity of the CETSCALE. Journal of Marketing Research, 28(3), 320–327. doi:10.1177/002224379102800306
• Nielsen, J. A. ve Spence, M. T. (1997). A Test of the Stability of the Cetscale, A Measure of Consumers’ Ethnocentric Tendencies. Journal of Marketing Theory and Practice, 5(4), 68–76. doi:10.1080/10696679.1997.11501781
• Nik-Mat, N. K., Abd-Ghani, N. H. ve Al-Ekam, J. M. E. (2015). The Direct Drivers of Ethnocentric Consumer, Intention and Actual Purchasing Behavior in Malaysia. World Academy of Science, Engineering and Technology International Journal of Economics and Management Engineering, 9(4), 1125–1130.
• Odabaşı, Y. (2012). Postmodern Pazarlama: Tüketim ve Tüketici. İstanbul: MediaCat.
• Odabaşı, Y. (2019). Tüketim Kültürü. İstanbul: Aura Kitapları.
• Olsen, J. E., Biswas, A. ve Granzin, K. L. (1993). Influencing consumers’ selection of domestic versus imported products: Implications for marketing based on a model of helping behavior. Journal of the Academy of Marketing Science, 21(4), 307–321. doi:10.1007/BF02894523
• Özçelik, D. G. (2010). Marka Kişiliği Algısı ile Etnosentrik Eğilimler Arasındaki İlişki: Levis ve Mavi Jeans Üzerine Bir Uygulama. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Özdemir, E. K., Güzeloğlu, E. B. ve Topsümer, F. (2018). Tüketici Etnosentrizmi, Marka Kişiliği Algısı ve Satın Alma Niyeti Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi- Türkiye’deki Beyaz Eşya Markalarına Yönelik Bir Uygulama. Global Media Journal TR Edition, 8(16), 354–372.
• Özdemir, Ş. (2007). Modernizmden Postmodernizme Değişen Tüketici. Ö. Torlak, R. Altunışık ve Ş. Özdemir (Ed.), Postmodern Dünyada Tüketimi Yeniden Anlamdıracak Yeni Müşteri içinde (ss. 19–43). Ankara: Hayat Yayıncılık.
• Pentz, C., Terblanche, N. S. ve Boshoff, C. (2013). Measuring Consumer Ethnocentrism in a Developing Context: An Assessment of the Reliability, Validity and Dimensionality of the CETSCALE. Journal of Transnational Management, 18(3), 204–218. doi:10.1080/15475778.2013.817260
• Piligrimienė, Ž. ve Kazakauskienė, G. (2016). Relations Between Consumer Ethnocentrism, Cosmopolitanism and Materialism: Lithuanian Consumer Profile. Business Challenges in the Changing Economic Landscape, 2(2), 231–242. doi:10.1007/978-3-319-22593-7_16
• Roberts, K. (2006). Markaların Ötesindeki Gelecek: Lovemarks. İstanbul: MediaCat.
• Rosenblatt, P. C. (1964). Origins and effects of group ethnocentrism and nationalism. Journal of Conflict Resolution, 8(2), 131–146. doi:10.1177/002200276400800204
• Roy, S. K., Eshghi, A. ve Sarkar, A. (2013). Antecedents and consequences of brand love. Journal of Brand Management, 20(4), 325–332. doi:10.1057/bm.2012.24
• Saffu, K. ve Walker, J. H. (2005). An Assessment of the Consumer Ethnocentric Scale (CETSCALE) in an Advanced and Transitional Country: The Case of Canada and Russia. International Journal of Management, 22(4), 556–571. https://www.proquest.com/openview/20a010d33b7c7bc285ce07b2a6442a2c/1?pq-origsite=gscholar&cbl=5703 adresinden erişildi.
• Şahin, E. ve Gültekin, C. (2017). Markata Duyulan Güven ve Etnosentrik Eğilimlerin Marka Sadakatine Etkisi: Bir Marka Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(4), 993–1012. https://dergipark.org.tr/en/pub/sduiibfd/issue/52995/704341 adresinden erişildi.
• Same, S. ve Larimo, J. (2012). Marketing Theory: Experience Marketing and Experiential Marketing. The 7th International Scientific Conference “Business and Management 2012”. Selected papers içinde (ss. 480–487). Vilnius, Lithuania: Vilnius Gediminas Technical University Publishing House Technika. doi:10.3846/bm.2012.063
• Schopmeyer, K. D. ve Fisher, B. J. (1993). Insiders and Outsiders: Exploring Ethnocentrism and Cultural Relativity in Sociology Courses. Teaching Sociology, 21(2), 148–153. doi:10.2307/1318635
• Shankarmahesh, M. N. (2006). Consumer ethnocentrism: an integrative review of its antecedents and consequences. International Marketing Review, 23(2), 146–172. doi:10.1108/02651330610660065
• Sharma, P. (2015). Consumer ethnocentrism: Reconceptualization and cross-cultural validation. Journal of International Business Studies, 46(3), 381–389. doi:10.1057/jibs.2014.42
• Sharma, S., Shimp, T. A. ve Shin, J. (1994). Consumer Ethnocentrism: A Test of Antecedents and Moderators. Journal of the Academy of Marketing Science, 23(1), 26–37. doi:10.1177/0092070395231004
• Sharp, B. (2019). Markalar Nasıl Büyür? Pazarlamacıların Bilmediği Şeyler. İstanbul: The Kitap.
• Shimp, T. A. (1984). Consumer Ethnocentrism: the Concept and a Preliminary Empirical Test. Advances in Consumer Research, 11, 285–290. https://www.acrwebsite.org/volumes/6259/volumes/v11/NA-11 adresinden erişildi.
• Shimp, T. A. ve Madden, T. J. (1988). Consumer-Object Relations: a Conceptual Framework Based Analogously on Sternberg’s Triangular Theory of Love. Advances in Consumer Research, 15, 163–168. https://www.acrwebsite.org/volumes/6810/volumes/v15/na-1 adresinden erişildi.
• Shimp, T. A. ve Sharma, S. (1987). Consumer Ethnocentrism: Construction and Validation of the CETSCALE. Journal of Marketing Research, 24(3), 280–289. doi:10.1177/002224378702400304
• Siamagka, N. T. (2010). Extending consumer ethnocentrism: development and validation of the CEESCALE. (Doctoral Dissertation). University of Birmingham.
• Siamagka, N. T. ve Balabanis, G. (2015). Revisiting consumer ethnocentrism: review, reconceptualization, and empirical testing. Journal of International Marketing, 23(3), 66–86. doi:10.1509/jim.14.0085
• Sternberg, R. J. (1986). A triangular theory of love. Psychological Review, 93(2), 119–135.
• Sumner, W. G. (1906). Folkways: A Study of Mores, Manners, Customs and Morals (2007. bs.). Cosimo, Inc. https://books.google.com.tr/books?hl=tr&lr=&id=DoY-tEMgJ8UC&oi=fnd&pg=PA1&dq=Folkways:+A+Study+of+Mores,+Manners,+Customs+and+Morals&ots=yIHSnowJcs&sig=hf74kyh_oQyB2Ib1wS64zjAF-xc&redir_esc=y#v=onepage&q=Folkways%3A A Study of Mores%2C Manners%2C Customs adresinden erişildi.
• Sun, Y., Gonzalez-Jimenez, H. ve Wang, S. (2021). Examining the relationships between e-WOM, consumer ethnocentrism and brand equity. Journal of Business Research, 130, 564–573. doi:10.1016/j.jbusres.2019.09.040
• Supphellen, M. ve Grønhaug, K. (2003). Building foreign brand personalities in Russia: the moderating effect of consumer ethnocentrism. International Journal of Advertising, 22(2), 203–226. doi:10.1080/02650487.2003.11072849
• Tayfun, N. Ö. (2019). Marka İletişimi ve Duyusal Markalama Arasındaki İlişkinin Analizi. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Tekin, M., Öztürk, D. ve Ünal, H. (2021). Tüketici Etnosentrizminin Marka İmajı Oluşturmadaki Etkisi: Tanınmış Bir Hazır Giyim Markası Örneği. Fırat Üniversitesi Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 5(1), 1–26. https://dergipark.org.tr/en/pub/fuuiibfdergi/issue/62940/890486 adresinden erişildi.
• Torlak, Ö. ve Uzkurt, C. (2007). Kültürel Etkileşim ve Yeni Tüketici. Ö. Torlak, R. Altunışık ve Ş. Özdemir (Ed.), Postmodern Dünyada Tüketimi Yeniden Anlamlandıracak Yeni Müşteri içinde (ss. 93–100). Ankara: Hayat Yayıncılık.
• Tsai, W.-H. (Sunny), Lee, W.-N. ve Song, Y.-A. (2013). A Cross-Cultural Study of Consumer Ethnocentrism between China and the U.S. Journal of International Consumer Marketing, 25(2), 80–93. doi:10.1080/08961530.2013.759043
• Vida, I., Dmitrović, T. ve Obadia, C. (2008). The role of ethnic affiliation in consumer ethnocentrism. European Journal of Marketing, 42(3/4), 327–343. doi:10.1108/03090560810852968
• Warr, P. B., Faust, J. ve Harrison, G. J. (1967). A British Ethnocentrism Scale. British Journal of Social and Clinical Psychology, 6(4), 267–277. doi:10.1111/j.2044-8260.1967.tb00529.x
• Yao, S. (2017). Reactionary Consumer Ethnocentrism in Urban China. 3rd International Conference on Management Science and Innovative Education.
• Yıldız, E. ve Koçan, M. (2019). Tüketici Etnosentrizmi, Algılanan Kalite ve Marka Sadakatinin Marka Kişiliği Üzerindeki Etkisi: Krem Çikolata Tüketicileri Üzerine Bir Uygulama. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(17), 309–326. doi:10.29029/busbed.491848
• Yoo, B. ve Donthu, N. (2005). The Effect of Personal Cultural Orientation on Consumer Ethnocentrism: Evaluations and Behaviors of U.S. Consumers Toward Japanese Products. Journal of International Consumer Marketing, 18(1–2), 7–44. doi:10.1300/J046v18n01_02
• Yu, J. H. ve Albaum, G. (2002). Sovereignty change influences on consumer ethnocentrism and product preferences: Hong Kong revisited one year later. Journal of Business Research, 55(11), 891–899. doi:10.1016/S0148-2963(01)00208-9